Kỳ 2: Chăm lo thiết thực, sẻ chia để gắn kết
Trong bức tranh đầy gam màu về thực trạng an ninh công nhân, tổ chức Công đoàn Việt Nam, mà cụ thể là Công đoàn Nghệ An, đã không ngừng nỗ lực, sáng tạo để trở thành "vòng tay" ấm áp, chỗ dựa tin cậy cho đoàn viên, người lao động. Sự chăm lo thiết thực, sẻ chia kịp thời chính là nền tảng để xây dựng lòng tin, thu hút và giữ chân người lao động, đồng thời là nhiệm vụ cốt lõi để kiến tạo nên một lực lượng lao động vững mạnh, ổn định.
Tác giả: Diệp Thanh - Thành Chung - Phan Trang
Kỹ thuật: Diệp Thanh
Trong bức tranh đầy gam màu về thực trạng an ninh công nhân, tổ chức Công đoàn Việt Nam, mà cụ thể là Công đoàn Nghệ An, đã không ngừng nỗ lực, sáng tạo để trở thành "vòng tay" ấm áp, chỗ dựa tin cậy cho đoàn viên, người lao động. Sự chăm lo thiết thực, sẻ chia kịp thời chính là nền tảng để xây dựng lòng tin, thu hút và giữ chân người lao động, đồng thời là nhiệm vụ cốt lõi để kiến tạo nên một lực lượng lao động vững mạnh, ổn định.
Công đoàn Nghệ An đã áp dụng nhiều cách làm sáng tạo để nhân lên sức mạnh chăm lo cho đoàn viên, người lao động. Không chỉ trích từ kinh phí hoạt động thường niên, Công đoàn Nghệ An đã phát huy vị thế của mình để huy động nguồn lực xã hội hóa vào chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho công nhân, lao động.
Đặc biệt, bước sang năm 2025, với chủ đề "Tập trung phát triển đoàn viên; tham gia xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh", công tác chăm lo càng được đẩy mạnh với nhiều chương trình mới. Tại Lễ phát động Tháng Công nhân năm 2025, Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An đã một lần nữa thể hiện vai trò tiên phong trong việc cụ thể hóa sự chăm lo bằng những con số biết nói. Đã có 27 căn nhà “Mái ấm công đoàn" được trao tặng, mỗi căn trị giá 50 triệu đồng; 107 suất quà, với tổng trị giá 127 triệu đồng được trao cho công nhân bị tai nạn lao động, có hoàn cảnh khó khăn. Hơn 1.000 đoàn viên được truyền thông nâng cao kiến thức về an toàn vệ sinh lao động, dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe.
Đặc biệt, Chương trình “Ngày hội sức khỏe công nhân” đã giúp hơn 400 công nhân được khám sức khỏe, tư vấn y tế và cấp thuốc miễn phí ngay tại sự kiện. Chuỗi hoạt động này không phô trương, hình thức; tất cả được tổ chức trên tinh thần “lấy đoàn viên làm trung tâm”, lấy thực chất làm thước đo hiệu quả. Và chính từ những hành động cụ thể, Công đoàn Nghệ An đã khẳng định vai trò chăm lo cho đoàn viên, người lao động.
Cũng trong Tháng Công nhân năm 2025, Công đoàn Nghệ An đã sớm xây dựng Chương trình “Công nhân sáng tạo, vững tin bước vào kỷ nguyên mới” với Diễn đàn “Công nhân lao động sáng tạo”, và “Ngày hội lao động sáng tạo năm 2025”. Các hoạt động hướng đến Tháng Công nhân cũng đang diễn ra sôi nổi tại nhiều huyện như Diễn Châu, Nghĩa Đàn, Quỳnh Lưu, Anh Sơn, Nam Đàn... với những giải thể thao, hội thi tay nghề, và các chương trình giao lưu vừa quy mô, vừa thiết thực. Tháng Công nhân năm 2025 còn là dịp để tổ chức công đoàn thể hiện vai trò chăm lo, bảo vệ lực lượng sản xuất chính của xã hội với những suất quà, cuốn sổ tiết kiệm, và chương trình khám sức khỏe được triển khai đồng loạt, đảm bảo cả về quy mô lẫn chất lượng.
Anh Tạ Đình Phương, từng là công nhân Công ty TNHH Châu Tiến chia sẻ: “Năm vừa qua là năm nhiều sóng gió với chúng tôi khi nhiều người qua đời vì bụi phổi silic, nhiều người tổn hại sức khỏe không thể phục hồi… Trong bối cảnh đó, chúng tôi được an ủi rất nhiều vì tổ chức công đoàn luôn quan tâm, hỗ trợ. Dù công ty của chúng tôi đã giải thể nhưng công đoàn cấp trên vẫn quan tâm, thường xuyên thăm hỏi. Tại sự kiện này, công đoàn cấp trên đã tạo điều kiện cho chúng tôi tham gia một sân chơi ý nghĩa, vừa vui tinh thần, khỏe thể chất, vừa thêm kiến thức”. Theo đó, những công nhân Công ty TNHH Châu Tiến và hàng nghìn lao động toàn tỉnh được khám tổng quát, bao gồm khám lâm sàng, siêu âm bụng, điện tâm đồ, khám tai - mũi - họng, khám mắt, răng - hàm - mặt.
Bên cạnh đó, Công đoàn Nghệ An còn triển khai loạt chương trình "Phúc lợi đoàn viên" với những ưu đãi miễn phí, giảm giá dành riêng cho đoàn viên, người lao động tại các hội chợ, điểm mua sắm, bệnh viện, phòng khám, hay các lớp ngoại khóa cho con công nhân. Những chương trình này là kết quả của sự kiên trì thương lượng, tuyên truyền, vận động của tổ chức công đoàn đối với các chủ doanh nghiệp, với thông điệp cốt lõi "người lao động là tài sản quý giá", "chăm lo cho người lao động là chăm lo cho doanh nghiệp". Từ năm 2019 đến nay, hàng trăm thỏa thuận về phúc lợi cho đoàn viên được ký kết, giúp hàng vạn công nhân, lao động được thụ hưởng, từ chăm sóc sức khỏe đến hỗ trợ tiêu dùng, từ giảm giá dịch vụ giao thông đến ưu đãi dịch vụ nghỉ dưỡng…
Sức khỏe của lao động nữ - một vấn đề thường bị bỏ qua do bận rộn công việc và hạn chế kinh tế - cũng được Công đoàn đặc biệt quan tâm. Từ các chương trình phúc lợi chăm sóc sức khỏe ở tất cả các cấp công đoàn, rất nhiều đoàn viên, người lao động đã phát hiện các vấn đề về sức khỏe và điều trị kịp thời. Chương trình "Bữa cơm Công đoàn" là một minh chứng sống động khác cho sự chăm lo thiết thực này.
Không chỉ chăm lo cho người lao động, Công đoàn còn hướng đến con em của họ. Chương trình trại hè "Kết nối yêu thương" dành cho con công nhân, người lao động mồ côi, có hoàn cảnh khó khăn đã để lại nhiều cảm xúc. Nhiều đoàn viên, người lao động xúc động kể về sự thay đổi của các con sau khi tham gia những trải nghiệm quý giá tại trại hè, trở về vui tươi, cởi mở, tự tin hơn…
Tổng kết các hoạt động, các cấp Công đoàn Nghệ An đã hỗ trợ và huy động hỗ trợ cho đoàn viên, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 với tổng số tiền hơn 27 tỷ đồng. Tổng số tiền tổ chức các hoạt động "Tết Sum vầy" năm 2023 là hơn 77 tỷ đồng, và năm 2024, gần 20 tỷ đồng đã được chi cho việc chăm lo Tết cho gần 23.000 đoàn viên. Tổng kinh phí chi cho hoạt động "Tháng Công nhân" trong 3 năm từ 2021-2024 là hơn 20 tỷ đồng. Chương trình "Chợ Tết Công đoàn" 2024 qua sàn giao dịch điện tử đã hỗ trợ 3.000 thẻ mua hàng miễn phí (mỗi thẻ 300.000 đồng) với tổng trị giá 900 triệu đồng cho 3.000 công nhân lao động. Bên cạnh đó, chương trình "Vay vốn giải quyết việc làm" đã giải ngân 1,3 tỷ đồng.
Để thực sự bảo vệ quyền lợi chính đáng và nâng cao an ninh cho người lao động, Thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT) đóng vai trò then chốt. TƯLĐTT là một giải pháp quan trọng, cần thiết để chăm lo quyền lợi, lợi ích chính đáng cho người lao động và giúp doanh nghiệp phát triển bền vững. Một TƯLĐTT có chất lượng tốt sẽ góp phần giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân người lao động, đồng thời phòng tránh đình công, ngừng việc tập thể trong bối cảnh tuyển dụng và phát triển nhân lực ngày càng khó khăn.
Trong quá trình triển khai, Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An đã đặc biệt chú trọng nâng cao chất lượng TƯLĐTT. Mặc dù một số bản TƯLĐTT còn mang tính hình thức, sơ sài hoặc chỉ sao chép quy định pháp luật, nhiều đơn vị đã nỗ lực cải thiện đáng kể. Điển hình là Công đoàn Khu Kinh tế Đông Nam, được đánh giá cao nhờ những bản TƯLĐTT chất lượng, với lương và các khoản phụ cấp vượt trội hơn so với lương tối thiểu vùng. Quyền lợi của người lao động được quy định rõ ràng, thực hiện nghiêm túc, đảm bảo theo pháp luật và thậm chí cao hơn quy định của luật.
Tính đến cuối năm 2024, có 484 doanh nghiệp có TƯLĐTT, đạt tỷ lệ 82%. Trong đó, doanh nghiệp nhà nước 30/30 đơn vị, đạt 100%; Doanh nghiệp FDI 43/58 đơn vị, đạt 74,1%; Doanh nghiệp ngoài quốc doanh 411/502 đạt 81,9%. Đây là những minh chứng sống động cho nỗ lực của Công đoàn Nghệ An trong việc cụ thể hóa quyền lợi người lao động thông qua các bản TƯLĐTT chất lượng.
Trong tình hình mới, đặc biệt sau khi Việt Nam gia nhập Hiệp định CPTPP và Bộ Luật Lao động cho phép thành lập các tổ chức đại diện người lao động khác, việc thu hút và giữ chân đoàn viên đã trở thành nhiệm vụ sống còn của tổ chức Công đoàn Việt Nam. Công đoàn Nghệ An nhận thức sâu sắc rằng, phát triển đoàn viên và thành lập công đoàn cơ sở không chỉ là nhiệm vụ, mà là nhiệm vụ sống còn. Tinh thần này đã được quán triệt toàn hệ thống với những chỉ tiêu cụ thể đến từng cơ sở.
.jpg)
Nhiệm vụ này chưa bao giờ là dễ dàng. Tổ chức Công đoàn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do suy thoái kinh tế, biến động lao động, và nguy cơ mâu thuẫn quan hệ lao động. Nhiều chủ doanh nghiệp vẫn chưa nhìn nhận đúng về vai trò, chức năng của tổ chức công đoàn. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp thường xuyên thay đổi nhân sự hoặc gặp khó khăn trong kinh doanh, sản xuất. Mức phụ cấp hạn chế và khối lượng công việc lớn của đội ngũ cán bộ công đoàn cũng là lý do khiến nhiều đơn vị ngần ngại thành lập tổ chức công đoàn… Trước những rào cản ấy, Công đoàn Nghệ An vẫn kiên trì bám sát chỉ tiêu đề ra với tinh thần "càng khó khăn càng phải nỗ lực". Với phương châm hướng hoạt động về cơ sở, lấy cơ sở làm địa bàn hoạt động, lấy đoàn viên, công nhân lao động làm đối tượng vận động, cán bộ công đoàn đã sáng tạo gỡ khó, đạt và vượt những chỉ tiêu quan trọng.
Để phát huy sức mạnh phối hợp và tranh thủ sự hỗ trợ từ các cơ quan, đơn vị, Liên đoàn Lao động tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo phát triển đoàn viên, đồng thời xây dựng Tổ hỗ trợ phát triển tổ chức công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp. Tổ hỗ trợ đã tập trung tư vấn, giúp đỡ các đơn vị có đông doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn và những đơn vị còn gặp khó khăn trong công tác tuyên truyền, vận động. Nhiều công đoàn cấp trên cơ sở cũng đã thành lập ban chỉ đạo phát triển đoàn viên, xây dựng chỉ tiêu theo nhiệm kỳ, và tham mưu cho cấp ủy địa phương ban hành văn bản chỉ đạo về công tác này.
Kết quả, năm 2024, toàn tỉnh Nghệ An đã kết nạp mới 23.708 đoàn viên, số đoàn viên phát triển tăng thêm so với đầu năm là 18.330, đạt 117,5% chỉ tiêu Tổng Liên đoàn giao. Đồng thời, thành lập mới 87 công đoàn cơ sở, đạt 217,5% so với chỉ tiêu năm 2024 của Liên đoàn Lao động tỉnh. Đặc biệt, đã thành lập được 03 nghiệp đoàn cơ sở ở khu vực phi chính thức (đạt 100% chỉ tiêu) tại Diễn Châu, Quỳnh Lưu, TX Hoàng Mai, với số lượng kết nạp mới 1.503 đoàn viên (đạt 250,5% chỉ tiêu). 5 tháng đầu năm 2025, Công đoàn Nghệ An thành lập mới 8 công đoàn cơ sở với 13.185 đoàn viên.
Những thành công này đến từ nhiều cách làm sáng tạo tại cơ sở. Tại Công đoàn Khu Kinh tế Đông Nam, cán bộ công đoàn không chỉ tranh thủ sự hỗ trợ, đồng hành của Ban Quản lý Khu kinh tế Đông Nam ngay từ khi doanh nghiệp thành lập, mà còn phân công địa bàn cụ thể cho từng cán bộ để tìm hiểu đặc điểm doanh nghiệp, giám sát việc thực hiện Luật Lao động. Bằng cách tạo dựng mối quan hệ với đội ngũ nhân sự, cung cấp tư vấn, giải đáp kịp thời, cán bộ công đoàn đã xây dựng uy tín, vị thế của tổ chức trong mắt doanh nghiệp. Có những doanh nghiệp, cán bộ công đoàn phải kiên trì đi lại đến 5 lần mới có thể vận động thành công. Hơn nữa, Công đoàn Khu Kinh tế Đông Nam còn tổ chức các hoạt động có tính lan tỏa, thu hút công nhân như Cuộc thi "Vũ điệu nhịp sống mới", "Tuổi trẻ thanh lịch", "Giải thể thao công nhân"…
Tại Quỳnh Lưu, bài học "gần dân" đã giúp Liên đoàn Lao động huyện thành lập được 2 nghiệp đoàn nghề cá với 2.368 đoàn viên. Cán bộ công đoàn đã vận động bằng tâm huyết, kiên trì đồng hành, chia sẻ cùng ngư dân trong thời gian dài, thông qua chính quyền tìm hiểu về cộng đồng ngư dân, xây dựng mối quan hệ thân thiết với những người có uy tín. Thay vì các cuộc làm việc chỉnh chu, họ đến với ngư dân những ngày thuyền về, chơi bóng đá, ăn cơm trên biển, thăm hỏi và hỗ trợ những ngư dân có hoàn cảnh khó khăn. Chính sự gần gũi và chân thành đã giúp ngư dân thấy được lợi ích và đồng ý thành lập nghiệp đoàn.
Ở thành phố Vinh, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2024, Liên đoàn Lao động thành phố đã thành lập 27 công đoàn cơ sở (vượt 450% chỉ tiêu năm), phát triển mới 617 đoàn viên (đạt 176,3% chỉ tiêu), đạt 90% chỉ tiêu nhiệm kỳ Đại hội XVIII Công đoàn thành phố Vinh nhiệm kỳ 2023 - 2028. Ông Thái Lê Cường - Chủ tịch Liên đoàn Lao động thành phố Vinh cho biết, đơn vị vừa kiên trì tiếp cận, tạo sự thân thiện với chủ sử dụng lao động để họ hiểu, đồng tình, ủng hộ công đoàn, vừa đầu tư con người, thời gian, kinh phí cho công tác tuyên truyền phát triển đoàn viên và thành lập công đoàn cơ sở.
Có thể nói, các cấp Công đoàn Nghệ An không chỉ phát huy tốt vai trò, nhiệm vụ của tổ chức mình mà còn huy động sự vào cuộc chung tay của doanh nghiệp, người lao động và nguồn lực của các tổ chức chính trị xã hội để chăm lo tốt hơn cho đoàn viên, người lao động. Từ đó, thu hút được đoàn viên, vị thế của tổ chức công đoàn ngày càng được khẳng định và tôn vinh.
“Chúng ta luôn lắng nghe, thấu hiểu, tôn trọng ý kiến, đặc biệt của người lao động. Trên cơ sở đó, chúng ta hoạch định chính sách, xây dựng pháp luật, tổ chức thực hiện. Tất cả vì mục tiêu hạnh phúc, ấm no của nhân dân, trong đó có công nhân, người lao động. Việc lắng nghe, đối thoại, chia sẻ để hiểu nhau và cùng trách nhiệm lo toan. Đây cũng là trách nhiệm chung của bộ, ngành, địa phương, các chủ thể có liên quan”.
Thủ tướng Phạm Minh Chính
