Kinh tế

Kỳ 3: Doanh nghiệp tiên phong hướng tới sản xuất bền vững

Nhóm P.V • 01/11/2025 15:21

Làn sóng “xanh hóa” sản xuất đang lan rộng, biến cam kết bảo vệ môi trường thành hành động cụ thể, đặc biệt trong tìm kiếm vật liệu mới, công nghệ mới nhằm giảm nhựa trong tất cả các khâu. Xu hướng này cho thấy doanh nghiệp Việt đang bước vào một giai đoạn mới: Coi phát triển bền vững là cơ hội đổi mới, nâng tầm thương hiệu và góp phần hiện thực hóa mục tiêu Net Zero của quốc gia.

Tác giả: Nhóm PV - Ngày xuất bản: 1/11/2025

Làn sóng “xanh hóa” sản xuất đang lan rộng, biến cam kết bảo vệ môi trường thành hành động cụ thể, đặc biệt trong tìm kiếm vật liệu mới, công nghệ mới nhằm giảm nhựa trong tất cả các khâu. Xu hướng này cho thấy doanh nghiệp Việt đang bước vào một giai đoạn mới: Coi phát triển bền vững là cơ hội đổi mới, nâng tầm thương hiệu và góp phần hiện thực hóa mục tiêu Net Zero của quốc gia.

Tại Nghệ An, ý thức giảm nhựa đang dần len vào từng doanh nghiệp, từng quán cà phê, cửa hàng. Chị Nguyễn Thị Hải Hiền - chủ chi nhánh Shop 50 đồng chia sẻ: “Xuất phát từ việc quan tâm đến môi trường và mong muốn tái chế, giảm rác thải, tôi quyết định đưa mô hình doanh nghiệp xã hội Shop 50 đồng về Nghệ An. Tại đây, mọi người có thể mang đồ không dùng đến để nhận đồ cần thiết với chi phí tượng trưng 50.000 đồng (gọi tắt là 50 đồng) cho một đơn hàng tùy thích. Mô hình này ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm của mọi người vì ý nghĩa và sự thiết thực. Lượng rác thải nhựa từ đồ bỉm sữa, gia dụng, vật dụng được tái sử dụng từ mô hình này là rất lớn – đó cũng là điều khiến tôi tự hào với công việc này”.

Ở quy mô lớn hơn, tại cuộc thi "Thời trang Xanh" năm 2024 dành cho đoàn viên, công nhân, thông điệp về bảo vệ môi trường đã tác động mạnh mẽ đến hàng trăm doanh nghiệp và hàng nghìn công nhân lao động thuộc Khu kinh tế Đông Nam và các khu công nghiệp Nghệ An. Chia sẻ về sự kiện, chị Hoàng Hà - Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Trang phục Quốc tế Gaiwach Việt Nam nói: "Chúng tôi tự hào vì mỗi sản phẩm dự thi đều thể hiện đúng 100% tinh thần bảo vệ môi trường của công ty. Tất cả các sản phẩm đều được may bằng vải thừa, được tái chế bằng những vật liệu bỏ đi, được sáng tạo bằng tâm huyết, trách nhiệm. Tại công ty chúng tôi, công nhân đều hiểu rằng, mỗi mảnh vải, mỗi chiếc túi bóng, mỗi mét dây buộc hàng... đều được sử dụng tiết kiệm, khoa học nhằm giảm thiểu khối lượng rác thải, đặc biệt là rác thải có nhựa".

Xu hướng tìm kiếm vật liệu thân thiện với môi trường để thay thế nhựa đang trở thành một phong trào nổi bật ở Việt Nam. Đây không chỉ là giải pháp trước áp lực ô nhiễm rác thải nhựa, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp, startup thể hiện sự sáng tạo và đi trước xu thế “xanh hóa” toàn cầu. Hướng đi phổ biến nhất hiện nay là tận dụng nguồn phụ phẩm nông nghiệp, rác thải hữu cơ hoặc các loại sợi tự nhiên để tạo nên vật liệu mới: dễ phân hủy, ít phát thải và có thể tái chế.

Được biết đến là một trong những người tiên phong trong sử dụng vật liệu xanh, anh Thái Khắc Tiến (45 tuổi, quê Nghệ An) đã dành nhiều thời gian, công sức, tiền bạc để xây dựng nên thương hiệu “Dấu chân xanh” tại thủ đô Hà Nội. Theo đó, anh Tiến đã biến nỗi trăn trở trước núi rác vỏ hộp sữa thành một hành trình tái chế đầy cảm hứng bằng cách gom vỏ hộp sữa thải ra để “hồi sinh” chúng thành những sản phẩm có ích như chậu cây, đĩa lót, mặt bàn, ghế… Chặng đường tái chế không hề đơn giản bởi vật liệu phức hợp cả giấy, nhôm, polymer khiến sản phẩm dễ cong, bụi bẩn, khó xử lý. Bên cạnh đó, nguồn vốn hạn chế, việc tự chế máy móc để tách thành phần khá tốn kém. Nhưng bằng niềm tin và sự bền bỉ, anh đã thành công sau hai năm nghiên cứu, sau đó mất thêm bốn năm xây dựng nhà xưởng. Giờ đây, doanh nghiệp của anh đã tự tin đưa những sản phẩm xanh với độ hoàn thiện cao đến tay người tiêu dùng, tạo được tầm ảnh hưởng nhất định, nhận được sự hưởng ứng của cộng đồng những người quan tâm đến môi trường.

Cũng trong xu thế xanh hóa, cuối năm 2024 vừa qua, Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam đã tổ chức cuộc thi “Startup - Tạo giải pháp cho tăng trưởng xanh và phát triển bền vững”. Từ sự tham gia của nhiều doanh nghiệp trẻ cùng các tên tuổi lâu năm, ban tổ chức đã chọn ra 18 dự án xuất sắc nhất để trao giải. Các startup trong cuộc thi đã tận dụng bao bì khó tái chế, những nguyên liệu tự nhiên như xơ dừa, vỏ cà phê hay trấu để sản xuất pallet sinh học thay cho nhựa và gỗ; hay những nhóm khởi nghiệp sử dụng bã hèm bia, bã mía, tinh bột để làm bao bì, dao thìa, ống hút tự phân hủy… Tại cuộc thi này, nhóm tác giả đến từ Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nghệ An đã gây ấn tượng với dự án “Tận dụng phế phụ phẩm trong trồng trọt, chăn nuôi để sản xuất phân bón hữu cơ 1 lần cho lúa thay thế hoàn toàn cho phân bón hóa học”.

Điểm chung của các sáng kiến này là cùng lúc giải hai bài toán: giảm rác thải nhựa, tận dụng phế phẩm nông nghiệp, đồng thời tạo giá trị kinh tế mới và mở ra chuỗi cung ứng xanh cho nông dân, vùng nguyên liệu. Dù còn nhiều thách thức về chi phí, công nghệ và nhận thức thị trường, nhưng phong trào sáng tạo vật liệu thân thiện môi trường đang cho thấy hướng đi tích cực, khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững.

Trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam cam kết đạt mục tiêu Net Zero và mở rộng Chương trình Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), Tập đoàn TH đã đi đầu với những chiến lược quyết liệt nhằm giảm nhựa trong sản xuất và thúc đẩy thu gom bao bì, hướng tới kinh tế tuần hoàn.

Theo bà Hoàng Thị Thanh Thủy – Giám đốc Phát triển Bền vững Tập đoàn, toàn bộ hoạt động của TH vận hành theo triết lý “Trân quý Mẹ Thiên nhiên”. Trước vấn nạn ô nhiễm nhựa toàn cầu, TH không chỉ đưa ra cam kết mà còn thực hiện hành động thực tế. Hai chuỗi sáng kiến thường niên, “Tập đoàn TH chung tay vì một Việt Nam xanh, sạch”, là minh chứng cho cam kết đó.

Cụ thể, từ năm 2023, Nhà máy Nước tinh khiết, thảo dược và hoa quả Núi Tiên (xã Nghĩa Lâm) đã áp dụng sáng kiến giảm trọng lượng phôi chai nhựa. Trong đó, dòng nước trái cây giảm 12% trọng lượng phôi chai; nước tinh khiết giảm từ 8-17% trọng lượng phôi chai, tùy dung tích. Kết quả, giảm được tổng 500 tấn nhựa, tương đương tiết kiệm số tiền gần 5,9 tỷ đồng mỗi năm. Bên cạnh đó, Tập đoàn TH đã đầu tư công nghệ tiên tiến để có thể bỏ hẳn màng co (lớp nilon bao bên ngoài) nắp chai của 100% sản phẩm nước tinh khiết đóng chai TH true WATER, giúp giảm 4 tấn nhựa mỗi năm - tương đương tiết kiệm 4,2 tỷ đồng/năm. TH cũng đã giảm 30% độ dày của nhãn mác bọc chai, cụ thể từ 50 micromet xuống còn 35 micromet trên một số dòng sản phẩm đồ uống (đây được xem là mác nhựa mỏng nhất Việt Nam tính cho đến nay), giúp giảm 21 tấn nhựa trong năm 2023. Ngoài ra, nhiều năm nay TH đã thay thế túi nilon dùng một lần tại hệ thống TH true mart bằng túi làm từ chất liệu nhựa sinh học, sản xuất thìa sữa chua từ chất liệu có thể phân hủy được, sử dụng màng bọc thực phẩm bằng chất liệu thân thiện môi trường hơn.

Không chỉ vậy, chiến dịch thường niên "Thu gom vỏ hộp - lan tỏa sống xanh" của Tập đoàn đã trực tiếp gây ấn tượng mạnh mẽ đối với khách hàng khi phối hợp với các đơn vị tái chế, thu gom vỏ hộp sữa để sản xuất ra những sản phẩm hữu ích và thân thiện với môi trường như móc áo, chậu trồng cây, tấm lợp sinh thái… Trong năm 2024, chiến dịch "Thu gom vỏ hộp - lan tỏa sống xanh" của TH true MILK đã thu gom được hơn 4,2 tấn bao bì, cao hơn gấp đôi so với năm trước đó. Từ năm 2025, chương trình này đã được mở rộng phạm vi, có mặt tại 3 địa phương: Hà Nội, Nghệ An và TP. Hồ Chí Minh.

Là một khách hàng thân thiết của nhãn hàng sữa TH, chị Lê Na (phường Thành Vinh) chia sẻ: “Từ ngày biết đến chương trình “Thu gom vỏ hộp – Lan tỏa sống xanh” của TH, cả nhà có thêm một “thói quen nhỏ”: rửa sạch, gấp gọn và mang đến điểm thu gom. Với tư cách một bà mẹ, tôi thấy chương trình này không chỉ giúp bảo vệ môi trường, mà còn giúp mình dạy con về trách nhiệm thông qua việc làm cụ thể, có thể thấy kết quả luôn”.

Tương tự, nhãn hàng Vinamilk cũng đã và đang đẩy mạnh các sáng kiến giảm nhựa và tái chế theo cách gần gũi, dễ lan tỏa. Chương trình “Vỏ xinh được tái sinh” triển khai từ tháng 6/2024 tại hệ thống cửa hàng ở các thành phố lớn đã thu hút đông đảo người tiêu dùng. Song song đó, Vinamilk còn chủ động giảm nhựa trong đóng gói và phân phối, cụ thể: Loại bỏ màng phim ngoài lốc sữa chua uống, giảm thìa nhựa đi kèm, sử dụng túi thân thiện môi trường ở cửa hàng và khuyến khích khách mang theo túi vải… Những nỗ lực này cho thấy Vinamilk không dừng ở khẩu hiệu mà đang từng bước biến trách nhiệm bảo vệ môi trường thành hành động, kết nối doanh nghiệp – khách hàng – cộng đồng trong hành trình giảm nhựa và hướng tới phát triển bền vững.

Những nỗ lực của các doanh nghiệp lớn đang cho thấy phong trào giảm nhựa, tái chế không còn là khẩu hiệu mà đã trở thành hành động cụ thể, có kết quả đo đếm được. Từ cải tiến bao bì, công nghệ sản xuất đến các chiến dịch cộng đồng, hai “ông lớn” đang góp phần hình thành thói quen tiêu dùng xanh, khơi dậy trách nhiệm môi trường trong từng khách hàng. Đây cũng là minh chứng cho xu hướng phát triển bền vững đang lan tỏa trong doanh nghiệp Việt, khi lợi ích kinh tế gắn liền với giá trị xã hội, hướng tới tương lai Net Zero và một môi trường sống lành mạnh cho thế hệ sau.