Kỳ 3: Đối thoại và bản lĩnh để kiến tạo hòa hợp
Trong bối cảnh quan hệ lao động ngày càng phức tạp, việc phòng ngừa và giải quyết mâu thuẫn không thể chỉ dựa vào các biện pháp hành chính cứng rắn. Nhu cầu được lắng nghe và đối thoại là thiết yếu, bởi từ đó, những vướng mắc mới có cơ hội tháo gỡ, chính sách được hoàn thiện. Tổ chức công đoàn đã không ngừng phát huy bản lĩnh, trở thành những người "cầm cân" công tâm để kiến tạo môi trường làm việc hài hòa, ổn định, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
Tác giả: Diệp Thanh - Thành Chung - Phan Trang
Kỹ thuật: Diệp Thanh
Trong bối cảnh quan hệ lao động ngày càng phức tạp, việc phòng ngừa và giải quyết mâu thuẫn không thể chỉ dựa vào các biện pháp hành chính cứng rắn. Nhu cầu được lắng nghe và đối thoại là thiết yếu, bởi từ đó, những vướng mắc mới có cơ hội tháo gỡ, chính sách được hoàn thiện. Tổ chức công đoàn đã không ngừng phát huy bản lĩnh, trở thành những người "cầm cân" công tâm để kiến tạo môi trường làm việc hài hòa, ổn định, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
Nhu cầu được lắng nghe, đối thoại là một trong những nhu cầu thiết yếu mà đoàn viên, công nhân, lao động mong muốn được đáp ứng. Từ sự lắng nghe đó, những vướng mắc có cơ hội được giải quyết; những mâu thuẫn trong quan hệ lao động có cơ hội được tháo gỡ; những chính sách có cơ hội được hoàn thiện và bản thân công nhân, lao động được khẳng định vị thế của mình.
Trong chiều dài phát triển của tổ chức Công đoàn Nghệ An, chưa bao giờ các diễn đàn dành cho công nhân lại được tổ chức nhiều và chất lượng như những năm gần đây. Kể từ khi Nghị quyết 02 của Bộ Chính trị về đổi mới tổ chức công đoàn trong tình hình mới được ban hành, hàng trăm diễn đàn của đoàn viên, người lao động được tổ chức ở các cấp, hàng ngàn ý kiến người lao động được ghi nhận, phản ánh.
Điểm nhấn trong chuỗi những diễn đàn này là sự kiện hội nghị đối thoại đầu tiên giữa Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An và công nhân, lao động diễn ra giữa năm 2022. Kể từ thời điểm đó đến nay, rất nhiều cuộc đối thoại chất lượng tiếp tục được duy trì ở các cấp huyện, ngành, cơ sở. Người lao động được tự mình nêu kiến nghị, rất nhiều lĩnh vực, vấn đề như nhà ở, nhà trẻ, hạ tầng giao thông, thiết chế công đoàn, bảo hiểm xã hội, phụ cấp… được lắng nghe và giải quyết kịp thời. Các cấp Công đoàn Nghệ An cũng đã xây dựng thêm nhiều mô hình diễn đàn khác như Diễn đàn “Doanh nghiệp vì công nhân - Công nhân vì doanh nghiệp”, chương trình “Cảm ơn người lao động”, đối thoại chính sách với cơ quan chức năng, hội nghị tiếp xúc cử tri là công nhân lao động…
Ông Thái Minh Sỹ - Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh, chia sẻ: “Với tính chất công việc ca, kíp, việc tập trung đông đủ một nhóm đối tượng công nhân để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, giải đáp thắc mắc, đối thoại trực tiếp… là một điều rất khó khăn. Để khắc phục hạn chế này, đội ngũ cán bộ công đoàn các cấp đã linh hoạt, sáng tạo trong tiếp cận thông tin, đơn cử như đến tận xóm trọ để phát phiếu điều tra, vào trong nhà xưởng để thăm hỏi, dán mã QR để ghi nhận ý kiến trực tuyến, nắm bắt từ cán bộ công đoàn cơ sở… Từ thông tin này, các cấp công đoàn đã kiến nghị lên các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương để có những thay đổi, điều chỉnh hợp lý, giúp đời sống công nhân được cải thiện, quyền lợi được đảm bảo, có thể yên tâm lao động sản xuất”.
Cũng với mục đích lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và đem lại quyền lợi cho người lao động, ở cấp cơ sở, ban chấp hành công đoàn đã được tập huấn, hướng dẫn và chỉ đạo thực hiện những cuộc đối thoại với chủ doanh nghiệp một cách thường xuyên, công tác phối hợp thực hiện quy chế dân chủ cơ sở tiếp tục có nhiều chuyển biến. Số lượng và chất lượng hội nghị cán bộ, công chức, hội nghị đối thoại tại nơi làm việc được nâng lên. Hàng năm có 100% đơn vị tổ chức Hội nghị Cán bộ công chức; tỷ lệ hội nghị đối thoại, hội nghị người lao động tại doanh nghiệp đạt từ 50% - 76%.
Trong các vụ việc ngừng việc tập thể, đình công, lãn công, mâu thuẫn lao động… vai trò của cán bộ công đoàn là vô cùng quan trọng. Không chỉ lắng nghe, họ còn phải có được bản lĩnh của những người "cầm cân" công tâm.
.jpg)
Ông Nguyễn Chí Công – Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh nhấn mạnh: “Trong sự việc ngừng việc tập thể, hàng nghìn công nhân sẽ có hàng nghìn ý kiến. Cán bộ công đoàn sẽ là những người trực tiếp đứng ra làm việc với công nhân, có vai trò lắng nghe, tổng hợp các ý kiến đó thành nhóm cụ thể, xem xét sự việc để thương lượng hài hoà lợi ích. Quan trọng hơn hết, với kiến thức pháp luật lao động của mình, cán bộ công đoàn phải biết ý kiến nào là đúng, là hợp lý, ý kiến nào là sai, là vô lý. Đây chính là khi cán bộ công đoàn thể hiện sự khéo léo trong công tác dân vận với cả công nhân và chủ doanh nghiệp”.
Điển hình là Công ty TNHH Viet Glory (Diễn Châu), doanh nghiệp từng xảy ra 3 lần ngừng việc tập thể chỉ trong 3 năm đầu hoạt động. Sau 2 lần bất ổn ban đầu, chính công nhân đã đòi thành lập công đoàn. Công đoàn cơ sở đã ra đời vào tháng 3/2021. Trong lần đình công gần nhất vào tháng 10/2023, gần 6.000 công nhân đã ngừng việc với 8 nhóm kiến nghị về lương, chế độ. Với sự vào cuộc khéo léo, thấu lý đạt tình của tổ chức công đoàn, công nhân được phân tích rõ về quy định pháp luật và công ty được thuyết phục tính toán lại các chế độ phúc lợi. Sau 5 ngày căng thẳng, công nhân đã đồng ý quay lại làm việc. Hiện nay, Công ty TNHH Viet Glory không chỉ ổn định sản xuất mà còn phát triển thêm 1 nhà xưởng mới quy mô, hiện đại và hơn 8.000 lao động. Công việc kinh doanh sản xuất và mối quan hệ lao động tại doanh nghiệp này đang ngày càng khởi sắc. Tổng Giám đốc Công ty - ông Yao Xiao Qian bày tỏ sự: “Chúng tôi thật sự biết ơn sự đồng hành, hỗ trợ của Công đoàn tỉnh Nghệ An và huyện Diễn Châu những năm qua. Nếu không có các bạn, công ty sẽ không thể được như hôm nay”.
Công ty TNHH Điện tử BSE (Nam Cấm) cũng là một doanh nghiệp nhiều lần xảy ra ngừng việc tập thể. Bà Hoàng Thị Thu Hương - Chủ tịch Công đoàn Khu Kinh tế Đông Nam, kể lại vụ việc cuối tháng 4/2024 khi công ty đẩy một số lao động lớn tuổi ra làm công tác vệ sinh, không cho công nhân nghỉ phép khi bố mẹ mất, gây bất bình trong tập thể công nhân: “Trong tình huống này, doanh nghiệp đã không hiểu về những đạo lý, truyền thống, văn hoá cơ bản của người Việt Nam. Vì vậy, chúng tôi vừa phải vận động, trấn an người lao động, vừa phải giải thích cho doanh nghiệp hiểu rõ vấn đề. Bên cạnh việc nắm chắc luật, chúng tôi cần còn phải kiên quyết khi cần và phải phân tích thấu tình, đạt lý”.
Trong dòng chảy hội nhập và phát triển, việc khơi dậy tinh thần trách nhiệm của mỗi công nhân, lao động đối với quê hương, đất nước là yếu tố then chốt để củng cố an ninh tư tưởng. Tổ chức Công đoàn Nghệ An đã có nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp để thắp lên niềm tự hào giai cấp và lòng yêu nước trong đội ngũ công nhân.
Với đặc thù làm việc ca kíp, dây chuyền, giờ giấc căng thẳng của công nhân, lao động trực tiếp, nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp FDI chưa có cơ sở Đảng, việc tuyên truyền chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước, giáo dục tình yêu quê hương đất nước không dễ gì thực hiện. Để khắc phục điều này, thời gian qua, công tác tuyên giáo Công đoàn tỉnh Nghệ An đã có nhiều đổi mới, mô hình, cách làm sáng tạo, thích ứng với xu thế thông tin hiện đại và nhu cầu của đoàn viên, người lao động, tạo dựng được hình ảnh, niềm tin của đoàn viên với tổ chức công đoàn.
Chào mừng ngày Quốc tế Lao động 1/5 và Tháng Công nhân năm 2025, không khí tại các khu công nghiệp, xưởng sản xuất trên địa bàn tỉnh Nghệ An như sôi sục hơn thường nhật. Đâu đâu cũng rực lên một sắc đỏ thiêng liêng - sắc đỏ của cờ Tổ quốc, của lý tưởng và khát vọng dựng xây. Không phải là những màn duyệt binh hay lễ hội hoành tráng, tình yêu nước của công nhân Nghệ An được thể hiện qua những điều gần gũi mà chân thành. Đó là những dãy nhà xưởng rợp màu cờ đỏ sao vàng và cờ búa liềm: trên tường, trên chuyền máy, trên bàn làm việc, thậm chí cờ được cắm cả trong những chậu cây. Nhiều công đoàn cơ sở và doanh nghiệp đã thiết kế riêng thêm một góc check-in trong công ty để hướng về Tổ quốc, nhiều lao động nước ngoài cũng thích thú tham gia.
Không chỉ treo cờ, bản thân mỗi người lao động cũng là một lá cờ đỏ thắm. Từ phát động của công đoàn cơ sở, người lao động đã đầu tư đồng phục cờ đỏ sao vàng, hẹn nhau nhuộm đỏ nơi làm việc với niềm tự hào không thể giấu giếm. Các cấp công đoàn đã tổ chức chuỗi hoạt động ý nghĩa như hiến máu, thăm hỏi công nhân có hoàn cảnh khó khăn, các giải thể thao, văn nghệ, hoạt động về nguồn… Việc tổ chức các hoạt động này giúp công nhân, lao động được trải nghiệm, thể hiện niềm tự hào và tình yêu với quê hương, đất nước.
Ngày 29/4/2025, hàng chục nghìn công nhân ở Nghệ An đã đồng loạt chào cờ, hát Quốc ca ngay tại nơi làm việc. Chương trình này được duy trì trong suốt tháng 5 và nhiều doanh nghiệp đã quyết định duy trì nghi thức này như một quy định bắt buộc với sự hưởng ứng mạnh mẽ của người lao động.
Những phong trào thi đua mà tổ chức công đoàn triển khai cũng có ý nghĩa tương tự. Ông Kha Văn Tám - Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh, nhấn mạnh: “Phát động các phong trào thi đua là khơi dậy sức mạnh nội sinh của đoàn viên, người lao động. Do vậy, các phong trào thi đua phải có trọng tâm, trọng điểm và không hình thức. Đồng thời, phải phù hợp thực tiễn, gắn với chức năng nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị”. Phong trào thi đua “Lao động giỏi, Lao động sáng tạo” tiếp tục phát huy vai trò, khẳng định giá trị cốt lõi và xuyên suốt trong các phong trào thi đua của tổ chức công đoàn. Các phong trào thi đua chuyên đề “Giỏi việc nước - Đảm việc nhà”, “Xanh, sạch, đẹp, bảo đảm an toàn vệ sinh lao động”, “Văn hóa - Thể thao” cũng được triển khai rộng khắp…
Với tinh thần đó, Nghệ An luôn nổi bật với thành tích ấn tượng trong các phong trào thi đua sáng tạo, như tại Chương trình “75 nghìn sáng kiến vượt khó, phát triển” và Chương trình “1 triệu sáng kiến - nỗ lực vượt khó, sáng tạo, quyết tâm chiến thắng đại dịch
Tiếp lửa phong trào này, tại Diễn đàn Lao động sáng tạo năm 2025, Công đoàn Nghệ An đã công bố Giải thưởng “Công nhân Nghệ An làm theo lời Bác”, vinh danh 22 cá nhân có thành tích xuất sắc trong lao động sáng tạo. Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Huỳnh Thanh Xuân khẳng định: “Những sáng kiến, cải tiến của lực lượng công nhân, lao động Nghệ An đã góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và cả nước. Chính các bạn đã biến khó khăn thành cơ hội, biến những thách thức thành động lực để vươn lên mạnh mẽ”.
