Làm ăn ở xa về, người đàn ông Nghệ An bỗng dưng mất nhà, mất luôn cả đất

Xã tự ý thu hồi đất

Ròng rã suốt 6 năm qua, ông Trần Bá Định (55 tuổi, xã An Hòa, Quỳnh Lưu), đã gửi hàng chục lá đơn khiếu nại, gõ cửa khắp các cơ quan công quyền, nhưng đến nay, ông vẫn chưa được bồi thường sau khi bị chính quyền thu hồi đất trái quy định.

“Tôi cũng mệt mỏi lắm rồi. Vụ việc này là do chính quyền sai, tôi cũng đã chấp nhận chịu thiệt nhiều phần, nhưng không hiểu sao họ vẫn không chịu giải quyết”, ông Định lắc đầu nói.

Năm 1996, sau khi xuất ngũ, ông Định trở về quê, mua thửa đất bám tỉnh lộ ngay trung tâm xã, vừa để dựng nhà sinh sống, vừa để hành nghề cắt tóc. Thửa đất mà ông Định mua để dựng nhà có diện tích 100m², phía sau tiếp giáp với Trường mầm non xã An Hòa. Ông Định được UBND huyện Quỳnh Lưu cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vào năm 1996. Đây hiện được xem như “đất vàng”, bởi vị trí trung tâm, thuận tiện cho việc kinh doanh.

Một thời gian sau, ông Định vào miền Nam mưu sinh, còn ngôi nhà nhờ người em họ là ông Võ Ngọc Hùng trông coi. Ông Định cho hay, vì bận công việc nên ông ít khi về thăm nhà. Đến năm 2019, trong một lần về quê, ông bất ngờ khi không thấy nhà mình đâu, còn thửa đất thì đã biến thành khuôn viên bên ngoài của trường mầm non. Hỏi ra mới biết, thửa đất của ông Định đã bị xã thu hồi để mở rộng khuôn viên trường mầm non từ năm 2017. “Chính quyền xã thu hồi đất của tôi mà chỉ làm việc với ông Võ Ngọc Hùng, không báo cho tôi biết. Ông Hùng cũng không thấy nói gì với tôi”, ông Định kể.

Sau khi làm việc với UBND xã An Hòa, ông Định chấp thuận với lời hứa của chính quyền là sẽ đổi cho ông thửa đất khác. Trao đổi về việc này, ông Nguyễn Xuân Quyết - Chủ tịch UBND xã An Hòa thời điểm năm 2017, cho biết do ngôi nhà của ông Định được cho thuê mở xưởng cơ khí, sắt thép thường rơi vương vãi trước cổng trường gây mất an toàn cho học sinh, nên chính quyền xã thời điểm đó đã quyết định phá dỡ nhà, lấy thửa đất này để mở rộng khuôn viên. Đồng thời, đổi cho ông Định thửa đất khác. “Chúng tôi cũng nghĩ đơn giản là làm vì mục đích tốt đẹp cả. Nên chỉ làm việc với người trông coi là ông Võ Ngọc Hùng rồi yêu cầu ông Hùng tự phá dỡ nhà”, ông Quyết kể.

Tuy nhiên, cho đến nay đã nhiều năm trôi qua, chính quyền địa phương vẫn chưa thực hiện lời hứa cấp thửa đất khác để bồi thường cho ông Định.

“Ban đầu tôi cũng rất bức xúc, nhưng tôi cũng không gây khó dễ gì cả. Nhà đó trước đây tôi xây hết 300 triệu đồng, bây giờ đã phá dỡ rồi tôi cũng không yêu cầu bồi thường nữa, quyết định hiến tặng luôn. Tôi chỉ yêu cầu cấp cho tôi thửa đất khác hoặc bồi thường bằng tiền cho thửa đất đã bị xã thu hồi. Nếu bồi thường bằng tiền thì tôi cũng chỉ cần 1,2 tỷ đồng, số tiền này bây giờ muốn mua đất ở trung tâm xã như vậy cũng khó. Còn bồi thường bằng thửa đất khác, tôi cũng không yêu cầu gì cao cả, thậm chí chấp nhận lấy miếng đất ao trong trạm y tế cũ mà không nhiều người muốn mua nhưng cũng không được”, ông Định nói.

Huyện Quỳnh Lưu có phớt lờ chỉ đạo?

Mặc dù đã chịu thiệt thòi, chấp nhận với lời hứa đổi thửa đất khác của chính quyền địa phương, nhưng ông Định chờ hết năm này đến năm khác, vẫn không được chính quyền cấp đất. Ông Định sau đó nhiều lần làm đơn khiếu nại gửi lên UBND huyện Quỳnh Lưu để đòi quyền lợi. Tại phiên tiếp công dân ngày 20/6/2022, ông Hoàng Văn Bộ - Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu đã phê bình UBND xã An Hòa vì thực hiện việc đổi đất giải phóng mặt bằng xây dựng công trình không căn cứ quy định của pháp luật. Đồng thời giao UBND xã An Hòa chủ trì xin ý kiến các phòng chuyên môn để giải quyết, đảm bảo quyền lợi cho công dân.

Đến tháng 9/2022, cũng tại phiên tiếp công dân định kỳ, ông Nguyễn Văn Quý - Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu sau khi nghe ông Định phản ánh, cũng đã có văn bản kết luận, trong đó “giao phòng Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các phòng liên quan chỉ đạo, hướng dẫn UBND xã An Hòa lập phương án đền bù giải phóng mặt bằng và thực hiện các bước tiếp theo”.

Mặc dù vậy, đến khi UBND xã có văn bản báo cáo, đề nghị Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu chấp thuận, cho phép xã thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng, cấp đất ở mới cho ông Định, thì UBND huyện lại không đồng ý. Trong văn bản trả lời UBND xã An Hòa vào tháng 7/2023, lãnh đạo UBND huyện Quỳnh Lưu cho rằng, “đối với trường hợp của ông Định, khi thu hồi đất, UBND xã An Hòa không thực hiện quy trình thủ tục để trình cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định thu hồi đất nên không có cơ sở để bồi thường bằng đất. Vì vậy, đề nghị của UBND xã An Hòa không có cơ sở để thực hiện”.

Ông Hồ Anh Dũng - Chủ tịch UBND xã An Hòa, thừa nhận quy trình thực hiện đổi đất giữa UBND xã với ông Định vào năm 2017 là không đúng trình tự, thủ tục, hướng dẫn của pháp luật. Việc UBND xã giao trách nhiệm cho ông Võ Ngọc Hùng tự tháo dỡ và sau đó thu hồi thửa đất của ông Định khi chưa có các văn bản chấp thuận của UBND huyện Quỳnh Lưu là sai quy định của Luật đất đai. Vì thẩm quyền thu hồi đất và giao đất là của Chủ tịch UBND huyện. “Cho nên sau khi thực hiện xong giải phóng mặt bằng thì từ năm 2017 cho đến nay, UBND xã không có đủ cơ sở pháp lý để thực hiện việc quy hoạch, bàn giao vị trí đất ở mới cho ông Định để đảm bảo quyền lợi cho hộ dân này”, ông Dũng nói và cho rằng, vụ việc vượt quá thẩm quyền xử lý của xã.

Không được chính quyền huyện Quỳnh Lưu giải quyết, ông Trần Bá Định sau đó đã tiếp tục khiếu nại lên UBND tỉnh. Ông được Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung tiếp tại phiên tiếp công dân định kỳ tháng 8/2023. Sau khi nghe công dân trình bày và ý kiến của các sở, ngành, đơn vị liên quan, Chủ tịch UBND tỉnh đánh giá, mục đích xã thu hồi đất của ông Định để mở rộng khuôn viên trường mầm non là tốt, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân. Tuy nhiên, cách làm của xã không đúng thẩm quyền, không đúng quy định pháp luật, ảnh hưởng đến quyền sử dụng đất của công dân đã được nhà nước thừa nhận. Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị xã An Hoà nghiêm túc rút kinh nghiệm; UBND huyện Quỳnh Lưu xem xét kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức liên quan.

Chủ tịch UBND tỉnh giao UBND huyện Quỳnh Lưu nghiên cứu phương án xử lý việc bồi thường, tái định cư diện tích đất đã thu hồi không đúng quy định đối với ông Trần Bá Định. Xác định vị trí đất phù hợp để bố trí tái định cư cho người dân hoặc bồi thường bằng tiền trong trường hợp giữa công dân và chính quyền thoả thuận được với nhau. Yêu cầu trước ngày 15/9/2023, huyện Quỳnh Lưu phải báo cáo phương án xử lý cho Hội đồng tiếp dân tỉnh và thông báo cho công dân biết; trước ngày 31/12/2023 phải giải quyết dứt điểm vụ việc.

Tuy nhiên, đến nay đã 10 tháng kể từ thời hạn chậm nhất mà Chủ tịch UBND tỉnh giao, huyện Quỳnh Lưu vẫn chưa giải quyết dứt điểm vụ việc này.

Trong khi đó, tại phiên tiếp công dân của Chủ tịch UBND tỉnh hơn 1 năm trước, ông Hoàng Văn Bộ - Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu nói rằng, nếu người dân và xã không thống nhất được số tiền bồi thường, huyện sẽ chỉ đạo xã lập dự án đầu tư tiếp tục mở rộng khuôn viên trường mầm non, thực hiện thu hồi thửa đất và bồi thường theo quy định cho người dân…

Trao đổi về việc chậm xử lý, ông Hoàng Văn Bộ cho biết, do có một số vướng mắc. “Nếu huyện chậm xử lý thì huyện chịu trách nhiệm”, người đứng đầu UBND huyện Quỳnh Lưu nói ngắn gọn.

Vụ việc xuất phát do sai phạm của chính quyền địa phương, nhưng đã nhiều năm trôi qua, người dân vẫn chưa đòi được quyền lợi chính đáng. Trong khi đó, cán bộ để xảy ra sai phạm thì đến nay vẫn chưa ai bị xử lý kỷ luật.