Lên Nậm Cắn họp phiên chợ biên Đỉnh Đam

(Baonghean) - Từ thị trấn Mường Xén lên chợ vùng biên dài 24 km, nhưng phải mất hơn 1 giờ đồng hồ chúng tôi mới đến cửa khẩu Nậm Cắn. Đất trời vừa chớm thu, nhưng ở vùng biên viễn này, cái lạnh đã thấm vào da thịt, những tia nắng yếu ớt của ngày mới chưa thể xua tan sương mù trên đỉnh Trường Sơn…

Đường lên Nậm Cắn ngoằn ngoèo với những khúc cua ngoặt và những con dốc như nối dài vô tận. Có những đoạn, dừng chân đỉnh dốc nhìn xuống, con đường y hệt sợi chỉ nhỏ lẩn khuất trong sương. Lên đến miền biên viễn này, chúng tôi đã hiểu vì đâu mà Kỳ Sơn được ví von là Sapa của Nghệ An, với độ cao có nơi trên 1.000m so với mực nước biển, nhiệt độ trung bình ở đây chỉ từ 15 - 20 “độ xê”.

Bữa đón chúng tôi lên, anh bạn người bản địa đã nhắc, nhớ cầm thêm áo ấm. Chúng tôi còn cười: “Dưới xuôi đang còn nắng nóng, đêm ngủ phải nằm máy lạnh đây ông ơi!”... Nhưng quả là lời anh bạn nhắc không thừa. 

Toàn cảnh chợ biên Đỉnh Đam.
Toàn cảnh chợ biên Đỉnh Đam.

Đi được gần nửa chặng đường, leo lên mấy khúc cua tay áo, Noọng Dẻ chợt hiện ra trong sương mờ, chúng tôi quyết định nghỉ chân ở bản Noọng Dẻ, bà con người Thái ở đây cũng đang soạn sửa cho kịp phiên chợ biên, mọi người đang í ới gọi nhau để xuất phát cùng lúc. Bà con Noọng Dẻ thường buộc sau xe cuộn hàng thổ cẩm, là sản phẩm nghề dệt (Noọng Dẻ được công nhận là làng nghề truyền thống) từ lâu đã có thương hiệu trong vùng. Bản nằm gần như chính giữa cung đường Mường Xén đi Cửa khẩu Nậm Cắn nên việc tiêu thụ mặt hàng thổ cẩm cũng khá thuận lợi.

Tuột dốc Tiền Tiêu, chúng tôi mới cảm nhận được sự đông đúc nhộn nhịp của dòng người đang dồn về bên kia biên giới. Chợ phiên Đỉnh Đam hiện ra, nằm lọt giữa hai Cửa khẩu Nậm Cắn và Noọng Hét. Là khu chợ duy nhất của cư dân vùng biên, họp 3 phiên vào ngày 10, 20, 30 hàng tháng, nên từ già tới trẻ đều mong ngóng tới ngày phiên để được xuống chợ. Trước đây chợ nằm ở khu đất trống thuộc xã Nậm Cắn của Kỳ Sơn, khi Nậm Cắn được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế, chợ chuyển sang họp trên thửa đất thuộc bản Đỉnh Đam, xã Noọng Hét, tỉnh Xiêng Khoảng nước bạn Lào. 

Từ phía Cửa khẩu Noọng Hét, dòng người đông đúc cũng đang tiến về khu chợ, nét mặt ai cũng phấn chấn, tay xách đủ các loại hàng hóa. Đan xen trong dòng người ấy là hàng loạt xe tải nhỏ chất đầy các mặt hàng nông sản như gạo nếp, gà đen, lợn đen và các loại rau, củ, quả. Xe tải và bán tải đã trở thành phương tiện khá phổ biến của nông dân Lào nên việc vận chuyển được một khối lượng lớn hàng hóa đến phiên chợ trở nên dễ dàng. 

Niềm vui và nỗi chờ mong sau nhiều ngày được gửi vào phiên chợ, mà ở đó tiếng cười, lời gọi mời dễ làm mê hoặc lòng người. Người dưới thung lũng đi lên, người từ trên núi xuống gặp nhau tay bắt mặt mừng làm náo động cả vùng đất vốn ngày thường rất yên ả. Người tay không, người gùi hàng, người xách gà, xách lợn, người đi xe máy, người xe đạp nhưng chủ yếu vẫn là đi bộ xuống chợ. Mọi người từ trẻ đến già có thể mang bất cứ thứ gì xuống chợ, ít hay nhiều không quan trọng và với họ bán được hàng hay không cũng dường như không thực sự quan trọng. 

Tuyến đường thông suốt từ Mường Xén - Kỳ Sơn sang tận Xiêng Khoảng nước bạn Lào đã giúp cho việc giao thương của cư dân vùng biên ngày nay vô cùng thuận lợi. Từ quần áo, giày dép, mỹ phẩm, vật dụng sinh hoạt của gia đình cho đến những chiếc điện thoại đời mới đã trở thành những mặt hàng không thể thiếu trong mỗi phiên chợ. Thế nhưng, điều đặc biệt nhất ở khu chợ vùng biên chính là những sản vật được cư dân Kỳ Sơn và Noọng Hét thu hái từ chính vùng núi non kỳ vỹ này.

Cư dân bao đời quây quần bên những sườn núi, cuộc sống của họ gắn với rừng, với đá núi cheo leo và những con suối vét qua những thung lũng đá. Cũng chính nơi đây đã cho họ những sản vật nức tiếng gần xa, được ưa chuộng vì độ ngon, sạch. Hàng hóa được trải dưới tấm bạt đặt trên nền đất nhưng vẫn theo hàng lối, trật tự, nào hoa chuối, cải ngồng, dưa chuột, hoa gừng Lào, măng Loi, lê Lào, măng đắng… hay mớ bắp ngô nhỏ xíu được hái từ trên sườn đồi đầy đá sau những tháng ngày gieo hạt.

Cảnh mua bán nhộn nhịp ở hàng thực phẩm thịt xiên nướng
Cảnh mua bán nhộn nhịp ở hàng thực phẩm thịt xiên nướng
Một ít rễ cây làm thuốc được bày bán.
Một ít rễ cây làm thuốc được bày bán.

Những mớ rau cải ngồng sặc sỡ hoa vàng như rực lên trong không gian đa sắc màu của chợ phiên, sáng lên cùng niềm vui gặp gỡ. Bà con dân tộc Kỳ Sơn và người dân Noọng Hét gặp nhau tay bắt mặt mừng, hòa trong tiếng người bán kẻ mua ngã giá là tiếng cười nói hỏi thăm nhau như người quen lâu ngày gặp mặt. Những mớ rau, con gà đã tạo nên những cuộc gặp gỡ, làm quen rồi nên duyên chồng vợ, kết giao bạn bè để khi chợ tan, họ lại mong mỏi đến ngày gặp mặt. Sự giao thoa văn hóa giữa bà con người Việt và người Lào cứ thế mà thêm bền chặt. Bởi thế người ta thường gọi chợ phiên Nậm Cắn là phiên chợ thắm tình hữu nghị Việt - Lào.

Đó là phiên chợ hội ngộ của bạn bè, người quen. Họ gặp nhau thăm hỏi về cuộc sống gia đình, con cái, chuyện làm ăn và trong dịp này họ không quên mời chào nhau dăm ba chén rượu trong niềm vui hội ngộ. Mỗi dân tộc có một nét văn hóa riêng nhưng tất cả đều toát lên vẻ đẹp thuần khiết, mộc mạc như chính vùng đất này vậy. Và đến chợ đâu phải để bán mua hàng hóa, họ đến còn để trao nhận niềm vui. Anh bạn của chúng tôi còn nói: “Nhiều bữa, cánh đàn ông Mông còn mang khèn bè ra chợ thổi. Thế nên đi chợ còn kiếm được vợ đấy!”. Những thiếu nữ Lào và Việt, đi chợ nhưng đã chọn mặc những bộ đồ đẹp nhất. Với họ, đi chợ cũng là đi hội.

Hàng gia cầm.
Hàng gia cầm.

Chúng tôi theo chân một vài thực khách người Lào sà vào hàng ăn nằm trong khu chợ. Cô bán hàng người Lào nói tiếng Việt trọ trẹ cười chào khách. Các gian hàng ẩm thực ở đây nằm sát bên nhau, trên lò than những miếng thịt quay xì xèo tỏa mùi thơm phức giữa cái lạnh đầu mùa. Cách ăn uống ở đây cũng thật đặc biệt, mọi người đều dùng tay để vắt xôi, xé thịt gà nướng và trộn một ít rau rừng chấm với nước tương đỏ cay, bên cạnh là một chậu nước và khăn lau. Trong cái lạnh chưa tan, chúng tôi cùng ngồi vắt xôi và xuýt xoa với vị thơm ngon của nếp Lào và món thịt gà đen nướng. Ở chợ biên, người mua bán có thể dùng tiền Việt và cả tiền kíp Lào. 

Không khí chợ cứ nhộn nhịp, hân hoan và đầy tiếng cười, lời thăm hỏi như thế. Đến gần 2 giờ chiều cũng là lúc chợ bắt đầu vãn khách, hàng hóa của bà con cũng vơi dần. Bên chiếc xe bán tải nhỏ, một đôi vợ chồng người Lào đang xếp mớ hàng còn lại lên xe, chuẩn bị kết thúc một phiên chợ. Bà con Kỳ Sơn cũng mang gùi lên lưng trở về sau ríu rít niềm vui, lời chào tạm biệt nhau cứ vấn vương mãi...

Lan Thái – Vương Vân

tin mới

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

Những 'cây cao bóng cả' giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Được ví như những người “truyền lửa” thắp sáng những giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc thiểu số, hiện những người cao tuổi ở miền Tây xứ Nghệ vẫn ngày đêm trao truyền những giá trị văn hoá của dân tộc mình với mong ước bảo tồn, gìn giữ cho muôn đời sau.

Ông Lang Vi Tịnh kể chuyện xưa của dòng họ cho cháu gái của mình. Ảnh Thành Chung

Chuyện về một dòng họ nổi tiếng ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) - Ở  miền núi tỉnh Nghệ An, dòng họ Lang Vi được xem là "danh gia vọng tộc" với 3 đời liền có thành viên giữ chức Tri phủ phủ Tương Dương. Sau Cách mạng Tháng Tám đến nay, dòng họ Lang Vi cũng đã và đang có nhiều đóng góp trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương thăm cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ và hộ nghèo ở Quế Phong

(Baonghean.vn) - Chiều 30/7, trong chương trình công tác tại Nghệ An, Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội đã đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Thông Thụ, huyện Quế Phong và hộ nghèo tại xã Thông Thụ, huyện Quế Phong.

Điểm tái định cư

Người dân vùng lũ Kỳ Sơn thấp thỏm chờ tái định cư

(Baonghean.vn) - Cơn lũ quét lịch sử vào tháng 10/2022 đã khiến hàng trăm hộ dân Kỳ Sơn bị mất nhà cửa. Sau gần 1 năm chờ đợi, người dân vùng lũ vẫn chưa có nơi ở mới, nhiều hộ buộc phải dựng nhà tạm để sống trong khi mùa mưa lũ lại sắp cận kề.

Lê rừng

Xã vùng cao Kỳ Sơn vào mùa thu hoạch lê rừng

(Baonghean.vn) - Những ngày này, nhiều hộ dân ở xã Tây Sơn (huyện Kỳ Sơn) đang vào mùa thu hái mắc coọc (lê rừng). Đây là một loại cây ăn quả đặc trưng của đồng bào người Mông nên rất được người mua ưa chuộng.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An dự Lễ khánh thành cầu dân sinh ở bản biên giới

(Baonghean.vn) - Sáng 14/7, đồng chí Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy tới dự Lễ khánh thành cầu dân sinh bản Phà Mựt và khởi công cầu dân sinh bản Nhôn Mai, xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Đây là các công trình do lực lượng Bộ đội Biên phòng Nghệ An kêu gọi, xây dựng hỗ trợ người dân vùng biên.

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

Niềm vui của 35 hộ đồng bào Đan Lai ở Con Cuông

(Baonghean.vn) - Giữa những ngày nắng gắt, 35 hộ đồng bào Đan Lai ở bản Bá Hạ, xã Thạch Ngàn, huyện Con Cuông bất ngờ đón niềm vui khi được nhận quà tặng từ đoàn công tác chính quyền các cấp và tấm lòng hảo tâm của Nhóm thiện nguyện Niềm tin.

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

Nghề 'bế' gừng thuê ở Na Ngoi

(Baonghean.vn) - Gừng là một trong những loại cây trồng chủ lực ở Na Ngoi (Kỳ Sơn). Trong mùa thu hoạch gừng, lao động trên địa bàn chủ yếu đi làm ăn xa, nhiều hộ đồng bào Mông đã thuê người Thái, Khơ Mú ở các địa bàn lân cận để "bế" (thồ - PV) gừng từ nương rẫy, vận chuyển về bãi tập kết.

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

Hội Nguyên – điểm du lịch mới ở miền Tây Nghệ An

(Baonghean.vn) -  Được đưa vào khai thác từ năm 2022, điểm du lịch Hội Nguyên ở xã Yên Thắng, huyện Tương Dương có sức hút đối với nhiều người. Về đây, du khách được hòa mình vào sông nước, núi rừng và có được những giờ phút thư giãn, trải nghiệm thú vị.
Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

Hơ-Mông (H’mông), Mông, Mèo: Đọc, viết sao cho đúng?

(Baonghean.vn) -  Là tộc người đã định cư ở Việt Nam hơn 400 năm, với số dân gần 1,4 triệu người, đông thứ 8 trong các dân tộc ở Việt Nam, nhưng tộc danh của người Mông vẫn chưa được công chúng hiểu và đọc , viết cho đúng. Ở Việt Nam, người Mông thường được gọi là “Hơ-Mông” hoặc “Mèo” ; còn trên các văn bản viết, người ta có khi viết “H’mông”, HMông, có khi lại viết Mông, Mèo. Như vậy, đâu mới là cái tên đúng nhất về dân tộc này và vì sao lại có những cách gọi , đọc, viết khác nhau như vậy? Bài viết dưới đây của một người Mông giải thích rõ về điều này.
Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

Mùa nước đổ dưới chân Puxailaileng

(Baonghean.vn) - Thời điểm này đang vào mùa nước đổ ở Puxailaileng. Bà con bước vào vụ sản xuất mới trên những thửa ruộng bậc thang. Cuộc sống, sinh hoạt và cảnh sắc dưới “nóc nhà” miền Tây xứ Nghệ hiện lên như tranh vẽ, làm xao xuyến bất cứ ai khi ghé thăm.
ff

'Trốn nắng' ở vùng sinh thái Con Cuông

(Baonghean.vn) - Dòng sông Giăng xanh mát, thác nước Khe Kèm như mát xa vào thân người tắm ở giữa vùng rừng Con Cuông (Nghệ An) là những điểm đến lý thú để du khách "trốn nắng" hiệu quả trong mùa Hè. Đến đây du khách còn được thưởng thức nhiều món ăn đặc sắc do đồng bào chế biến và hòa mình vào tiếng khèn, khắc luống cùng điệu múa sạp sôi động.
Động lực mới phát triển miền Tây

Động lực mới phát triển miền Tây Nghệ An

(Baonghean) - Động lực mới với chính quyền và người dân nơi miền Tây Nghệ An khi Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về “Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” và Chính phủ cũng đã ban hành nghị quyết triển khai thực hiện.
Món rêu đá ngày Tết

Hấp dẫn, thơm ngon món mọc rêu đáy sông gói lá chuối ngày Tết

(Baonghean) - Từ nhiều đời nay, rêu đá ở dưới đáy các sông, suối trên thượng nguồn sông Lam được người dân miền núi xứ Nghệ xem như một loại thực phẩm phục vụ đời sống hằng ngày. Đặc biệt đối với đồng bào người Thái, rêu đá còn được dùng để chế biến ra nhiều món ăn truyền thống, ngon và đặc sắc trong dịp lễ, Tết.
Người có uy tín vùng đồng bào DTTS.

Tuyên dương 200 người có uy tín tiêu biểu vùng đồng bào DTTS ở Nghệ An

(Baonghean.vn) - Những người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số đã phát huy vai trò tích cực, có nhiều đóng góp cho công cuộc xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của tỉnh nói chung và các huyện miền núi nói riêng. Họ chính là cầu nối giữa Đảng, chính quyền với đồng bào các DTTS, nhân dân vùng miền núi.
ảnh đại diện ý kiến

Những thủ lĩnh nơi bản làng miền Tây xứ Nghệ

(Baonghean.vn) - Người có uy tín vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) luôn tiên phong, đi đầu trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, vận động đồng bào áp dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất, chăn nuôi; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Về dự Hội nghị tuyên dương người có uy tín tiêu biểu trong vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An lần thứ 2, năm 2019 diễn ra vào chiều 15/10, các đại biểu gửi gắm nhiều tâm nguyện từ thực tiễn.
Có không gian vừa thoáng mát, vừa yên tĩnh dường như đã tạo cảm hứng đọc sách cho các em học sinh

Dãy nhà chờ độc đáo cho giáo viên và học sinh vùng cao Nghệ An

(Baonghean.vn) - Điểm Trường Tiểu học bản Khổi, thuộc Trường Tiểu học Tam Thái (Tương Dương - Nghệ An) chỉ có 2 phòng học, không có phòng chờ cho giáo viên và phòng đọc sách cho học sinh. Phụ huynh nơi đây đã cùng nhau góp tre, nứa, lá cọ để dựng lên những nhà chờ đẹp mắt, thân thiện.