Liệu điện thoại thông minh có 'nghe lén' các cuộc trò chuyện của bạn không?

Bạn có bao giờ cảm thấy điện thoại thông minh dường như đang "nghe lén" bạn nhiều hơn những gì các nhà sản xuất thừa nhận?

Hãy tưởng tượng bạn vừa thảo luận với đồng nghiệp về một chiếc tai nghe không dây mới, và chỉ vài giờ sau, quảng cáo cho đúng sản phẩm đó xuất hiện tràn ngập trên Facebook, Instagram hoặc YouTube.

Hiện tượng này không phải là hiếm, nhiều người đã từng trải qua khoảnh khắc rùng mình khi nhận ra những gì họ nói dường như đã bị ghi lại và sử dụng để nhắm mục tiêu quảng cáo.

Trong nhiều năm, những câu chuyện như thế này đã được chia sẻ khắp nơi, nhưng chưa ai thực sự đưa ra bằng chứng xác thực cho thấy điện thoại đang nghe lén chúng ta một cách có chủ đích. Về mặt lý thuyết, các thiết bị này không được phép nghe lén người dùng mà không có sự đồng ý của họ.

Tuy nhiên, một cuộc điều tra gần đây của các nhà báo tại công ty truyền thông 404 Media (Mỹ) đã phát hiện bằng chứng cho thấy những gã khổng lồ công nghệ như Amazon và Google có thể đang làm điều mà nhiều người nghi ngờ bấy lâu nay đó là bí mật lắng nghe mọi thứ xung quanh chúng ta.

Nhắm mục tiêu quảng cáo thông qua "lắng nghe chủ động"

Báo cáo điều tra của 404 Media tập trung vào Cox Media Group (CMG), một công ty chuyên cung cấp công nghệ giám sát âm thanh có tên gọi "Active Listening".

Đây là một công cụ được thiết kế để ghi lại và phân tích mọi cuộc trò chuyện mà micro trên điện thoại thông minh thu nhận. Sau đó, công nghệ này chuyển đổi nội dung âm thanh thành dữ liệu, sử dụng thuật toán để xác định các từ khóa quan trọng, từ đó tạo ra các gợi ý quảng cáo phù hợp với nội dung mà người dùng đã nói.

CMG đã quảng bá dịch vụ này như một giải pháp tiếp thị tiên tiến và từng hợp tác với các tập đoàn công nghệ lớn như Facebook, Amazon, Google và Microsoft.

Mặc dù không có bằng chứng rõ ràng cho thấy các công ty này đã tích cực sử dụng "Active Listening" trong các hệ thống quảng cáo của họ, nhưng thực tế họ đã từng làm việc với CMG có thể ngụ ý rằng họ hoặc đã tiếp cận công nghệ này, hoặc ít nhất cũng biết về sự tồn tại của nó.

Điều này đặt ra những câu hỏi lớn về mức độ giám sát của các nền tảng công nghệ đối với người dùng và ranh giới thực sự giữa quảng cáo thông minh và xâm phạm quyền riêng tư.

Không chỉ riêng điện thoại thông minh "nghe lén"

Trên thực tế, công nghệ "Active Listening" không chỉ giới hạn ở micro trên điện thoại thông minh mà còn có thể được tích hợp trong nhiều thiết bị thông minh khác như TV, loa thông minh và thậm chí cả thiết bị gia đình có kết nối Internet.

Bất kỳ thiết bị nào được trang bị chức năng nhận dạng giọng nói đều có khả năng bị sử dụng để thu thập âm thanh xung quanh, dù người dùng có đồng ý hay không.

Chúng ta thường được trấn an rằng, các thiết bị này chỉ kích hoạt nhận dạng giọng nói trong một khoảng thời gian ngắn sau khi nghe thấy các từ đánh thức như "Alexa" hoặc "Hey Google".

Tuy nhiên, nếu những thiết bị này thực sự luôn lắng nghe ngay cả khi không có lệnh đánh thức, điều đó có nghĩa là mọi cuộc trò chuyện của người dùng có thể bị thu thập và phân tích liên tục.

Điều này đặt ra một mối đe dọa nghiêm trọng đối với quyền riêng tư cá nhân, vì nó mở ra cánh cửa cho việc giám sát người dùng 24/7.

Không chỉ vậy, nếu dữ liệu giọng nói bị sử dụng để tối ưu hóa quảng cáo, hành vi tiêu dùng của chúng ta có thể bị thao túng một cách tinh vi hơn bao giờ hết khi những gì chúng ta nói không còn là riêng tư mà trở thành nguyên liệu để các công ty nhắm mục tiêu quảng cáo một cách chính xác hơn.

Các công ty lên tiếng phủ nhận rằng họ đã tham gia vào các cuộc "nghe lén"

Khi tờ Mashable của Mỹ đặt câu hỏi cho các công ty lớn như Meta, Amazon, Google và Microsoft về việc họ có biết đến công nghệ "Active Listening" của CMG hay không và liệu họ có chủ động sử dụng công nghệ này để tối ưu hóa quảng cáo hay không, các phát ngôn viên của họ đã nhanh chóng phủ nhận.

Họ khẳng định rằng, công ty của họ không sử dụng giải pháp này và không có bất kỳ liên quan nào đến hoạt động nghe lén phục vụ quảng cáo.

Tuy nhiên, thực tế là công nghệ này hoàn toàn tồn tại, và sẽ thật ngây thơ nếu tin rằng các công ty công nghệ không khai thác nó, đặc biệt khi điều đó có thể giúp họ tăng hiệu suất quảng cáo và tối đa hóa lợi nhuận.

Lịch sử đã nhiều lần chứng minh rằng các tập đoàn lớn sẵn sàng vượt qua ranh giới đạo đức để thu về lợi ích thương mại.

Một ví dụ điển hình là Amazon Alexa, ban đầu, người dùng được cho biết rằng các bản ghi âm lệnh thoại của họ sẽ bị xóa ngay lập tức, nhưng thực tế, Amazon lưu trữ và gửi những bản ghi này về hệ thống của họ để xử lý thêm, khiến nhiều người đặt câu hỏi về mức độ minh bạch của công ty.

Ngày nay, dữ liệu của bên thứ nhất, tức là thông tin trực tiếp từ người tiêu dùng tiềm năng đang trở thành tài sản vô giá đối với ngành quảng cáo. Khi các mô hình quảng cáo truyền thống trở nên kém hiệu quả hơn do các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư (như chặn cookie bên thứ ba), các công ty buộc phải tìm kiếm những phương thức thu thập dữ liệu mới để duy trì khả năng nhắm mục tiêu chính xác.

Trong bối cảnh đó, công nghệ "Active Listening" của CMG có thể trở thành một công cụ vô cùng hấp dẫn, giúp các công ty tiếp tục tiếp cận khách hàng mà không cần phụ thuộc vào các phương thức quảng cáo lỗi thời. Câu hỏi đặt ra là liệu họ có thực sự cưỡng lại được cám dỗ này hay không?

Bạn cần làm gì để bảo vệ quyền riêng tư của mình?

Trước tiên, chúng ta có thể giả định rằng, ít nhất ở thời điểm hiện tại điện thoại của bạn cần phải được bật thì mới có thể thực hiện việc nghe chủ động. Bên cạnh đó, để micro thu nhận âm thanh một cách rõ ràng, bạn cũng cần ở đủ gần thiết bị để giọng nói không bị nhiễu.

Do đó, để bảo vệ quyền riêng tư của mình, bạn nên luôn giả định rằng điện thoại đang lắng nghe, ngay cả khi bạn không sử dụng nó.

Nếu điện thoại đang ở trên tay, đặt trên bàn làm việc, hoặc thậm chí chỉ nằm trong túi của bạn, hãy coi như micro vẫn có thể thu nhận âm thanh từ bạn. Điều này có nghĩa là, nếu có bất kỳ điều gì bạn không muốn bị ghi lại hoặc nghe lén, tốt nhất đừng nói nó khi điện thoại ở gần.

Nếu bạn muốn trò chuyện riêng tư mà không lo bị thiết bị thông minh thu thập dữ liệu, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung sau:

- Tắt nguồn điện thoại hoặc chuyển sang chế độ máy bay để đảm bảo micro không hoạt động.

- Đặt điện thoại và các thiết bị thông minh ở xa, ngoài phạm vi thu âm của micro.

- Nếu có thể, hãy tránh hoàn toàn các thiết bị kết nối Internet khi thảo luận về những chủ đề nhạy cảm.

Ngoài ra, một thói quen hữu ích không chỉ giúp bảo vệ quyền riêng tư mà còn giúp bạn bớt phụ thuộc vào công nghệ là thỉnh thoảng tắt điện thoại hoàn toàn. Điều này còn giúp loại bỏ nguy cơ bị tấn công mạng, giảm thiểu lỗi và đảm bảo hiệu suất tốt nhất cho thiết bị.