913 ha cây trồng ở Nghệ An đã được cấp mã số vùng trồng

Nâng giá trị từ thay đổi tư duy sản xuất

Gia đình ông Hồ Thái Hoàn, ở xã Quỳnh Bảng (Quỳnh Lưu), là một trong những hộ tiên phong áp dụng mô hình trồng rau màu theo tiêu chuẩn VietGAP, kết hợp mã số vùng trồng.

Trên diện tích 1.500 m², các loại rau, củ, quả được trồng luân canh quanh năm, với việc ghi chép nhật ký sản xuất, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng liều lượng và đảm bảo thời gian cách ly. Nhờ tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật, năng suất rau màu luôn đạt cao, sản phẩm sạch được HTX thu mua và tiêu thụ tại các địa chỉ rau an toàn.

Không chỉ riêng hộ ông Hoàn, hiện xã Quỳnh Bảng có 50 hộ dân tham gia mô hình sản xuất rau, củ, quả VietGAP trên diện tích hơn 25 ha, tất cả đều đã được cấp mã số vùng trồng. Theo đó, sản lượng rau, củ, quả hàng năm đạt 1.275 tấn rau các loại đạt tiêu chuẩn VietGAP.

Ông Hồ Đăng Tâm – Giám đốc HTX Nông nghiệp tổng hợp Quỳnh Bảng cho biết: “Nhờ áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật và cấp mã vùng trồng, sản phẩm làm ra không chỉ đạt năng suất cao mà còn bán được giá tốt hơn so với sản xuất đại trà. Đây là động lực quan trọng để người dân yên tâm gắn bó với sản xuất nông nghiệp chất lượng cao”.

Nếu như VietGAP là giải pháp chuẩn hóa kỹ thuật canh tác, thì mã số vùng trồng chính là “tấm thẻ căn cước” để nông sản bước vào thị trường hiện đại. Khi gắn mã vùng, toàn bộ quá trình sản xuất sẽ được lưu vết, minh bạch từ giống, phân bón, đến thuốc bảo vệ thực vật và thời gian thu hoạch. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc truy xuất nguồn gốc khi có sự cố về chất lượng sản phẩm, đồng thời, nâng cao trách nhiệm của người sản xuất.

Cùng với huyện Quỳnh Lưu, nhiều địa phương khác trên địa bàn Nghệ An như Yên Thành, Nghĩa Đàn, Anh Sơn… cũng đang tích cực triển khai gắn mã số vùng trồng cho các cây trồng chủ lực. Tại huyện Yên Thành, tính đến năm 2024, địa phương này đã được cấp 29 mã số vùng trồng còn hiệu lực, tập trung vào các sản phẩm có thế mạnh như: lúa, cam, dứa, dưa lưới, nhân trần, rau, trong đó, lúa là cây trồng chủ lực với 21 mã số vùng, với tổng diện tích hơn 191 ha.

Ông Cao Minh Tuấn - chủ hộ trồng dưa lưới ở xã Tăng Thành (Yên Thành) phấn khởi chia sẻ: “Nhờ được cấp mã số vùng trồng cho 0,3 ha dưa lưới trong nhà màng, chúng tôi dễ dàng giới thiệu sản phẩm với hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch. Quan trọng nhất là người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc sản phẩm, việc có mã số vùng giúp mình minh bạch hóa quá trình sản xuất và tiếp cận thị trường thuận lợi hơn”.

Tương tự, HTX Nông nghiệp – Diêm nghiệp Quỳnh Minh hiện có 3.000 m² nhà màng trồng dưa lưới, đã đạt chứng nhận VietGAP và sản phẩm OCOP 3 sao. Tuy nhiên, theo ông Hồ Diên Vỹ – đại diện HTX, để mở rộng thị trường, mục tiêu của HTX là được cấp mã số vùng trồng, đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn từ hệ thống phân phối trên thị trường.

Hướng tới phát triển bền vững

Mặc dù đạt được những kết quả tích cực, song việc mở rộng mã số vùng trồng vẫn còn không ít trở ngại. Trên thực tế, nhiều nông dân chưa quen với việc ghi chép nhật ký sản xuất, việc quản lý chất lượng tại các HTX còn hạn chế, sản lượng nông sản chưa ổn định và chưa đủ lớn để đáp ứng yêu cầu của chuỗi phân phối hiện đại.

Theo ông Hồ Đăng Tâm - một khó khăn lớn hiện nay là đầu ra sản phẩm của HTX một phần vẫn thông qua thương lái nhỏ lẻ, chưa hình thành được chuỗi liên kết ổn định với doanh nghiệp thu mua, chế biến. Trong khi đó, điều kiện tiên quyết để hướng đến thị trường "khó tính" là phải có vùng nguyên liệu rõ ràng, được quản lý bằng mã số vùng trồng theo chuẩn.

Theo số liệu của Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh, từ năm 2023 đến nay, Chi cục đã tham mưu cấp 118 mã số vùng trồng nội địa với tổng diện tích hơn 913 ha cho các loại cây như: lúa, cam, chè, nho, dưa lưới, mía… Trong quá trình giám sát, 6 mã số vùng đã bị thu hồi, 6 mã bị đình chỉ, trong đó có 5 mã đã được khắc phục để tiếp tục sử dụng. Những mã số bị thu hồi là do các tổ chức, cá nhân không có nhu cầu sử dụng mã số trong thời gian tới.

Theo ông Nguyễn Tiến Đức - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh, việc mã hóa vùng trồng không chỉ phục vụ truy xuất nguồn gốc mà còn là công cụ hiệu quả giúp ngành Nông nghiệp xây dựng kế hoạch sản xuất, cảnh báo dịch bệnh và đảm bảo an toàn thực phẩm. Đặc biệt, công tác giám sát sau cấp mã sẽ được siết chặt nhằm đảm bảo các mã vùng được duy trì đúng quy chuẩn, tránh hình thức đối phó hay bỏ trống.

Song song với đó, việc thúc đẩy liên kết chuỗi giữa người sản xuất và doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ sản phẩm cũng sẽ là hướng đi tất yếu. Chỉ khi hình thành chuỗi giá trị bền vững, sản phẩm nông sản Nghệ An mới có thể tạo dựng vị thế trên thị trường./.