Nghệ An: điểm sáng về phát triển BHXH tự nguyện

Nhiều cách làm mới

Nam Đàn là một trong những điểm sáng của tỉnh những năm gần đây về phát triển người tham gia BHXH tự nguyện. Năm 2021, địa phương này có 5.977 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 102.52% chỉ tiêu được giao. Ông Lê Thiết Hùng - Giám đốc BHXH huyện Nam Đàn cho biết: “Tình hình dịch Covid - 19 diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng không nhỏ tới công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, Nam Đàn đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận khi năm 2021 đã tăng mới 2.272 người tham gia BHXH tự nguyện, chiếm 6% trong tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội, vượt kế hoạch BHXH tỉnh giao”.

Đạt được kết quả đó là nhờ sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BHXH tỉnh Nghệ An, đặc biệt là sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền huyện, đã đưa chỉ tiêu bao phủ BHXH, BHYT, BHXH tự nguyện vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ 27, nhiệm kỳ 2020 - 2025; đưa chỉ tiêu phát triển BHXH, BHYT, BHXH tự nguyện là một trong những chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội hàng năm của huyện.

Bên cạnh đó, BHXH huyện Nam Đàn cũng đã tham mưu UBND huyện thành lập ban chỉ đạo phát triển người tham gia BHXH, BHYT cấp huyện. Đến nay, 19/19 xã, thị trấn đã thành lập ban chỉ đạo do Chủ tịch UBND xã làm trưởng ban. Đồng thời, phân công cán bộ chuyên quản trực tiếp hỗ trợ nhân viên đại lý và báo cáo với cấp ủy chính quyền xã về tình hình phát triển bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn. Riêng những xã khó khăn, BHXH huyện Nam Đàn phân công lãnh đạo trực tiếp phụ trách.

Cán bộ BHXH huyện Nam Đàn tư vấn cho khách hàng tham gia BHXH tự nguyện. Ảnh: Đình Tuyên

Năm 2022, BHXH huyện Nam Đàn xác định là năm vẫn còn ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid - 19, công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện sẽ gặp nhiều khó khăn. Bởi vậy, ngay từ đầu năm, BHXH huyện đã tích cực triển khai các giải pháp nhằm duy trì và phát triển người tham gia. Trong đó có việc chuyển "Thư ngỏ" tới tận tay người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nhằm chia sẻ những khó khăn về thu nhập, cung cấp thông tin về mức đóng, mức hỗ trợ khi tham gia BHXH tự nguyện mới theo quy định của Chính phủ. Từ đó, giúp người lao động hiểu, tiếp tục tham gia để được thụ hưởng các chính sách khi hết tuổi lao động.

Người dân đến làm thủ tục tại bộ phận một cửa BHXH huyện Nam Đàn. Ảnh: Đình Tuyên

Còn huyện Yên Thành, địa phương có số người tham gia BHXH tự nguyện cao nhất toàn tỉnh, lại có nhiều phương thức “bám làng, bám dân” linh hoạt giúp đơn vị này liên tục tạo đột phá. Trong đó, nổi bật nhất là tổ chức các hội nghị trực tuyến tuyên truyền về chính sách BHXH, BHYT thu hút hàng trăm người tham gia BHXH tự nguyện ngay tại hội nghị…

Có được sự thành công đó là bởi những thắc mắc của người dân được lãnh đạo BHXH huyện Yên Thành giải đáp cụ thể, thấu đáo. Bà Hoàng Thị Chín -Giám đốc BHXH huyện Yên Thành cho biết: “Yếu tố quan trọng nhất để thành công là sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương với cơ quan BHXH trong triển khai chính sách. Điều đó cũng giúp nâng cao uy tín của ngành BHXH, tăng niềm tin của người dân về chính sách an sinh xã hội. Sau mỗi hội nghị, chính sách BHXH, BHYT lại được lan tỏa bởi niềm tin của người dân đã nhân lên khi không chỉ được tiếp cận thông tin từ ngành BHXH mà còn được trực tiếp đối thoại với đại diện chính quyền và các ban, ngành liên quan".

UBND huyện Yên Thành tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai chỉ tiêu kế hoạch UBND huyện giao về phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT năm 2022 và tuyên truyền đối thoại với người dân trong việc thực hiện chính sách BHXH tự nguyện và BHYT. Ảnh: BHXH Nghệ An

Nói về sự thành công khi ngày càng có nhiều người dân tham gia BHXH tự nguyện, Giám đốc BHXH huyện Yên Thành Hoàng Thị Chín cho biết thêm, phải bám làng, bám dân để tuyên truyền thì mới phát triển được BHXH tự nguyện. Với cách tiếp cận này, từ năm 2017 đến nay, đã có hàng trăm cuộc tuyên truyền, đối thoại được thực hiện tại cơ sở, do BHXH huyện phối hợp với UBND các xã, thị trấn thực hiện. Có những địa điểm ở xa phải đi đường rừng hàng chục km như xóm Động Cầu (xã Lăng Thành), đến hơn 23h đội tuyên truyền của BHXH huyện mới trở về nhà; hay những hội nghị tổ chức trong giai đoạn dịch Covid-19 giới hạn 15-20 người tham gia và ngồi giãn cách ngoài sân nhà văn hóa cũng đủ thắp lên nhiệt huyết của những tuyên truyền viên BHXH...

Ngoài việc triển khai có hiệu quả các hội nghị tuyên truyền, Yên Thành cũng mở rộng mạng lưới cộng tác viên đại lý thu đến tận các xóm trưởng, khối trưởng, Chi hội trưởng Hội Nông dân và Chi hội trưởng Hội Phụ nữ với gần 2.000 người. Đây là lực lượng gần dân, hiểu dân nhất và thực hiện được phương châm đi từng ngõ, gõ từng nhà…

Phát triển bền vững người tham gia BHXH tự nguyện

Tính đến hết tháng 12/2021, số người tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn Nghệ An là 103.769 người, tiếp tục là một trong những tỉnh dẫn đầu cả nước về phát triển người tham gia BHXH tự nguyện. Toàn tỉnh có 11 huyện/thị xã đạt và vượt chỉ tiêu được giao về phát triển người tham gia BHXH tự nguyện như: Quế Phong, Nghĩa Đàn, Con Cuông, Tân Kỳ, Yên Thành, Thanh Chương, Nghi Lộc, Nam Đàn, TX. Thái Hòa… Năm 2022, BHXH Việt Nam giao chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH tự nguyện tại Nghệ An là 134.900 người, tăng thêm 31.131 người so với cuối năm 2021.

Ông Lê Thiết Hùng - Giám đốc BHXH huyện Nam Đàn kiểm tra số liệu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Ảnh: Đình Tuyên

Xác định năm 2022 sẽ có nhiều khó khăn, thách thức trong triển khai nhiệm vụ như: Thu nhập của lao động ở khu vực phi chính thức vốn đã bấp bênh, không ổn định lại chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19 kéo dài. Khả năng tài chính có hạn khiến cho người lao động còn e ngại khi tham gia BHXH tự nguyện, hoặc đã tham gia nhưng do khó khăn phải tạm dừng đóng. Do ảnh hưởng của dịch nên việc tổ chức các hội nghị tuyên truyền trực tiếp, tổ chức các đợt ra quân tuyên truyền gặp nhiều khó khăn…

Để phấn đấu đạt chỉ tiêu được giao, tiếp tục phát triển bền vững người tham gia BHXH tự nguyện, thời gian tới BHXH tỉnh Nghệ An sẽ triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, trong đó tập trung thực hiện các giải pháp quan trọng như:

Chủ động báo cáo, tham mưu các cấp ủy, chính quyền thực hiện tốt Nghị quyết số 102/NQ-CP ngày 03/8/2018 của Chính phủ về việc giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH.

Xây dựng, ban hành kịch bản phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT trên cơ sở rà soát, phân tích, đánh giá kỹ lưỡng, dự kiến chỉ tiêu đạt được và đặt ra những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để đạt được chỉ tiêu.

người dân tham gia BHXH tự nguyện nhận và đối chiếu thông tin trên sổ BHXH tại đại lý thu BHXH, BHYT phường Hưng Dũng, thành phố Vinh. Ảnh: BHXH tỉnh

Tiếp tục củng cố và mở rộng hệ thống đại lý thu BHXH, BHYT đảm bảo hoạt động có hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia. Xây dựng hệ thống đại lý thu ngày càng chuyên nghiệp và hiện đại. Thường xuyên tổ chức đào tạo, trang bị kiến thức, bồi dưỡng kỹ năng, phương pháp tuyên truyền, vận động, tư vấn về chính sách, pháp luật BHXH tự nguyện cho đội ngũ nhân viên đại lý thu.

Chủ động ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ hệ thống nhân viên đại lý trong việc khảo sát, nắm bắt, phân loại theo độ tuổi người dân cư trú tại địa phương chưa tham gia BHXH để ưu tiên tiếp cận, tuyên truyền, vận động những người có thu nhập ổn định tham gia BHXH tự nguyện.

Tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện cho người dân tại Nghi Lộc. Ảnh tư liệu: PV

Phát động phong trào trong cán bộ, viên chức toàn ngành và kêu gọi sự giúp đỡ từ các nhà hảo tâm để quyên góp, tặng sổ BHXH tự nguyện cho người nghèo. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách, pháp luật về BHXH tự nguyện với nhiều hình thức và nội dung, linh hoạt trong cách thức tổ chức, đa dạng trong phương thức tiếp cận để thích ứng với tình hình dịch còn diễn biến kéo dài và phức tạp. Thực hiện cải cách thủ tục hành chính, cải tiến quy trình, thủ tục tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH tự nguyện, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân tiếp cận, tham gia và thụ hưởng chế độ.

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm của Đảng và Nhà nước, vì quyền lợi của người lao động và nhân dân, được Nhà nước bảo hộ, do cơ quan bảo hiểm xã hội thực hiện. Tham gia BHXH tự nguyện để được hưởng quyền lợi khi hết tuổi lao động.

Được triển khai thực hiện từ năm 2008, BHXH tự nguyện là một chính sách mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, mở ra cơ hội được hưởng lương hưu cho tất cả người lao động trên mọi lĩnh vực. Nếu như trước đây, chỉ có cán bộ, công chức, viên chức làm việc trong các cơ quan nhà nước hoặc người lao động có hợp đồng tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp mới được tham gia BHXH bắt buộc để hưởng lương hưu, thì nhờ có chính sách BHXH tự nguyện, tất cả công dân đủ 15 tuổi trở lên (không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc) đều có quyền tham gia để được hưởng lương hưu khi đủ điều kiện.

Đặc biệt, BHXH tự nguyện có phương thức đóng rất linh hoạt, có nhiều mức đóng để người tham gia lựa chọn phù hợp với khả năng tài chính và nguyện vọng thụ hưởng sau này. Người tham gia BHXH tự nguyện có thể thay đổi mức đóng từ thấp lên mức cao hơn và ngược lại. Trong trường hợp rủi ro, bị giảm thu nhập người tham gia có thể tạm ngừng đóng và được bảo lưu thời gian đóng để làm cơ sở cộng nối thời gian đóng sau đó.

Đồng thời, sự liên thông giữa BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện cho phép người lao động trước đây tham gia BHXH bắt buộc, vì lý do nào đó phải nghỉ việc, sau đó chuyển sang tham gia BHXH tự nguyện, hoặc đối với trường hợp chuyển từ BHXH tự nguyện sang BHXH bắt buộc thì được bảo lưu thời gian đã đóng để làm cơ sở tính hưởng chế độ BHXH. Ngoài chế độ hưu trí, người tham gia còn được cấp thẻ BHYT miễn phí để khám, chữa bệnh trong suốt thời gian hưởng hưu; người thân được hưởng chế độ tử tuất và mai táng phí khi người tham gia không may qua đời.