Nghệ An nỗ lực vì sự phát triển bền vững của chất lượng dân số

Thích ứng tình hình mới

Từ sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, công tác dân số ở xã Nam Đàn có nhiều thay đổi và mở rộng địa bàn gấp 3 lần so với trước.

Để đảm bảo các hoạt động vẫn duy trì được thường xuyên, viên chức dân số 3 xã của huyện Nam Đàn (cũ) trước đây (gồm Nghĩa Thái, Nam Hưng và Nam Thanh) đã chủ động để nắm bắt tình hình thực tế ở cơ sở, phân công nhiệm vụ và phối hợp triển khai thực hiện các hoạt động.

Nhờ đó, từ đầu tháng 7 đến nay công tác dân số trên địa bàn xã Nam Đàn vẫn được duy trì thường xuyên từ báo cáo số liệu, thu thập thông tin và ghi chép sổ theo dõi, chăm sóc sức khỏe sinh sản, vận động người dân thực hiện chính sách dân số; cách thu thập thông tin và ghi chép sổ theo dõi… Giữa tháng 8 vừa qua, Sở Y tế cũng vừa phối hợp với Trung tâm Y tế Nam Đàn và UBND xã Nam Đàn tổ chức Hội nghị truyền thông nâng cao chất lượng dân số với sự tham gia của hơn 200 hội viên hội phụ nữ, hội nông dân, Đoàn thanh niên trong toàn xã.

Tại xã Anh Sơn, sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, công tác dân số đã chuyển sang mô hình đa ngành và mở rộng phạm vi hoạt động. Đơn cử như việc phòng, chống mại dâm được thực hiện lồng ghép trực tiếp với các chương trình an sinh xã hội, phòng, chống ma túy và HIV/AIDS.

Trong quá trình triển khai, phòng văn hóa - xã hội xã đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan, đảm bảo những nhóm người yếu thế nhất được tiếp cận dịch vụ y tế và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng. Chính quyền xã Anh Sơn cũng xác định giải quyết các vấn đề xã hội tận gốc rễ để nâng cao chất lượng con người một cách toàn diện chính là bản chất của dân số và phát triển.

Phát triển toàn diện về công tác dân số

Khi những quy định mang tính lịch sử về chính sách dân số như: Mỗi cặp vợ chồng chỉ có từ 1 đến 2 con được gỡ bỏ và bối cảnh xã hội không ngừng biến động, Nghệ An không chọn lối đi an toàn. Thay vào đó, ngành Y tế đang từng bước chuyển mình thay đổi tư duy kiểm soát quy mô dân số đơn thuần để kiến tạo một tương lai nơi chất lượng sống, vì sự phát triển bền vững của người dân được đặt làm trọng tâm cao nhất.

Trước đó, do đặc thù Nghệ An là tỉnh có địa bàn rộng, dân số đông và chất lượng dân số chưa đồng đều. Trong nhiều thập kỷ, công tác dân số gắn liền với khẩu hiệu Kế hoạch hóa gia đình. Tuy nhiên, từ năm 2025, việc sửa đổi Pháp lệnh Dân số cùng sự ra đời của các chỉ đạo chiến lược như Quyết định 1745/QĐ-TTg đã chính thức đặt dấu chấm hết cho kỷ nguyên chỉ tập trung vào số lượng, và khởi xướng một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của Dân số và Phát triển.

Từ thực tế này, trong thời gian tới, Nghệ An xác định nhiệm vụ trọng tâm của công tác dân số trong tình hình mới, đó là chú trọng chuyển trọng tâm từ Dân số - Kế hoạch hóa gia đình sang Dân số và Phát triển, giúp giải quyết toàn diện các vấn đề quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số nhằm xây dựng nguồn nhân lực bền vững, hướng tới một xã hội khỏe mạnh, bình đẳng.

Để triển khai hiệu quả, ngành tiếp tục triển khai hoạt động tư vấn, truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản/KHHGĐ và nâng cao chất lượng dân số năm 2025.

Đồng thời, sử dụng nhiều hình thức, phương tiện và nội dung khác nhau để truyền tải thông tin, thông điệp về dân số và phát triển đến nhiều đối tượng khác nhau.

Từ đó, nhằm mục tiêu nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và hướng tới sự tham gia tích cực của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị, xã hội và cộng đồng trong việc giải quyết các vấn đề dân số.

Nói thêm về điều này, ông Nguyễn Văn Nam – Phó Giám đốc Sở Y tế Nghệ An cho rằng: "Đây không đơn thuần là sự thay đổi về chính sách, mà là một cuộc cách mạng về tư duy. Về phía ngành Y tế cũng xác định đây là thời khắc để tái định vị vai trò của công tác dân số trong tình hình mới. Để chính sách dân số đi vào thực tiễn và phát huy hiệu quả, công tác dân số cần phải được lồng ghép chặt chẽ với các mục tiêu phát triển bền vững. Trong đó, các vấn đề như nâng cao chất lượng dân số, cân bằng giới tính, thích ứng với già hóa và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi không còn là nhiệm vụ của riêng ngành Y tế, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị".

Trong quá trình thực hiện, lãnh đạo Sở Y tế khẳng định, điều thuận lợi đó là Nghệ An có đội ngũ cán bộ dân số tâm huyết, kinh nghiệm, họ là những "người lính thầm lặng" không quản ngại khó khăn, sẵn sàng "đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng". Ngoài ra, trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, hệ thống phòng dân số tại các trung tâm y tế sẽ đóng vai trò hạt nhân tham mưu và điều phối hiệu quả tại các địa phương.

Về phía ngành Y tế cam kết sẽ tiếp tục theo đuổi các giải pháp chiến lược: Tham mưu chính sách phù hợp, đầu tư nâng cao chất lượng dân số, và tăng cường phối hợp liên ngành để tạo ra sức mạnh cộng hưởng.

“

Chúng tôi xác định, cuộc chuyển mình này không chỉ là những báo cáo hay chỉ tiêu. Đó là cam kết về một tương lai nơi mỗi người dân Nghệ An đều được quan tâm, chăm sóc và phát triển toàn diện về công tác dân số".

Ông Nguyễn Văn Nam - Phó Giám đốc Sở Y tế