Nghệ thuật và sự hướng thiện

(Baonghean.vn) - Mấy ngày nay câu chuyện cơ quan chuyên môn đình chỉ cuộc triển lãm tranh chủ đề “Điện Biên Phủ” của một họa sĩ vì lý do có tác phẩm “Dễ bị hiểu nhầm” đang làm nóng cộng đồng mạng.

Trước hết phải công khai thú thật rằng, người viết bài này là kẻ ngoại đạo về hội họa, cho dù từ nhỏ tôi đã chết mê chết mệt với những bức như “Mùa Thu vàng” (Levitan), Em Thúy (Trần Văn Cẩn), hay “Thiếu nữ bên hoa huệ” (Tô Ngọc Vân). Yêu tranh bằng sự cảm nhận bẩm sinh, nơi những thông điệp thiện lành toát lên từ tác phẩm. Tôi không có kiến thức chuyên môn về hội họa, nhưng tôi cũng tự tin phán đoán phần không nhỏ quần chúng cũng như vậy. Chuyên môn hội họa là thứ năng lực đặc biệt quý hiếm mà tạo hóa chỉ “chia” cho một lượng người ít ỏi chứ không phổ cập toàn dân.

Tuy nhiên, cũng như mọi loại hình nghệ thuật khác cho dù là một người ngoại đạo thì tất cả chúng ta vẫn hoàn toàn có quyền yêu ghét và lại càng có quyền bày tỏ cảm xúc của mình. Xin nhấn mạnh rằng: bày tỏ suy nghĩ là một trong những quyền “không ai có thể chối cãi được”. Cá nhân người viết bài này phản bác quan điểm “Không có chuyên môn thì không được bàn”. Dạ thưa, nói vậy thì khác gì lấy tay bịt miệng thiên hạ.

Bên ngoài địa điểm triển lãm Điện Biên Phủ. Ảnh: T.Đ/TTO
Bên ngoài địa điểm triển lãm Điện Biên Phủ. Ảnh: T.Đ/TTO

Như đã đặt vấn đề ở phần trên, họa sĩ chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong cộng đồng. Họ thực sự là những tài năng được chiết xuất từ cuộc sống, họ cần được chúng ta trân trọng, bảo vệ và ủng hộ. Không phải cứ biết cầm cây cọ thì có thể trở thành họa sĩ. Ai đó từng phát biểu đại ý: vẽ rất dễ với người không biết vẽ, còn vẽ lại rất khó với những người biết vẽ. Họa sĩ thiên tài Vincent Van Gogh từng nói: “Những bức tranh cũng có linh hồn, và linh hồn chúng được lấy từ linh hồn của người họa sĩ”. Thật vậy, cho dù bạn có một trí tuệ siêu phàm đến mấy thì bạn cũng không thể tự tạo nên một tác phẩm hội họa bằng đôi tay vụng về. Ngược lại kể cả bạn có một đôi tay khéo léo đến mấy thì cũng không bao giờ có một tác phẩm giá trị nếu nó được điều khiển một trái tim phi lương thiện. Nghệ thuật nói chung và hội họa nói riêng là sự hội tụ cân đối giữa trí tuệ, tài năng và nhân cách. Bất kỳ một sự khuyết thiếu nào đều có thể dẫn đến sự méo mó.

Trở lại với câu chuyện đang “nóng ran” mấy ngày qua. Như chúng ta đã biết, ngày 7/5, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã yêu cầu tạm dừng triển lãm "Điện Biên Phủ" của họa sĩ Mai Duy Minh với lý do "có thông tin cho rằng một số bức tranh có thể gây hiểu nhầm". Đặc biệt, bức tranh "bộ đội cầm cờ rách" gây tranh cãi. Đơn vị này cũng đưa ra thông báo về việc sẽ thành lập hội đồng thẩm định lại và đưa ra kết luận trong thời gian ngắn nhất có thể. Cũng phải nói thêm rằng, trước đó Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã cấp Giấy phép số 133/GP-SVHTT cho triển lãm này. Theo kế hoạch, họa sĩ Mai Duy Minh được trưng bày 88 tác phẩm tại Nhà Bảo tàng, Đại học Mỹ thuật Việt Nam từ ngày 7/5 đến ngày 20/5. Tuy nhiên, sau khi nhận được văn bản của Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã quyết định yêu cầu ban tổ chức dừng khai mạc. Sau vụ việc ồn ào này, đại diện Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội khẳng định: Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã làm việc với tác giả, cơ quan quản lý địa điểm tổ chức và các bên có liên quan thống nhất tạm dừng tổ chức triển lãm chủ đề "Điện Biên Phủ".

Thông báo mà Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội nêu rõ: "Sau khi nhận được thông tin về triển lãm còn có ý kiến khác nhau về một số tác phẩm cần làm rõ hơn tránh hiểu nhầm, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội đã làm việc với tác giả, cơ quan quản lý địa điểm tổ chức yêu cầu tạm dừng và các bên có liên quan thống nhất tạm dừng tổ chức triển lãm. Sau khi có kết luận, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội sẽ có thông báo tới các đơn vị và cá nhân có liên quan".

Bức tranh chính trong triển lãm được cho là nguyên nhân khiến triển lãm phải tạm dừng. Ảnh T.D
Bức tranh chính trong triển lãm được cho là nguyên nhân khiến triển lãm phải tạm dừng. Ảnh T.D

Tất nhiên, với những vụ việc kiểu như thế  này thì cộng đồng mạng không bao giờ “buông tha” cả. Việc tạm dừng triển lãm tranh "Điện Biên Phủ" đã tạo nên một cuộc tranh cãi sôi nổi thậm chí có lúc gay gắt trong dư luận. Phía tạm gọi “vị nghệ thuật” thì cho rằng, đây là hành vi khắt khe với sáng tạo nghệ thuật. Tuy nhiên, phần đông (sau khi xem bức tranh “cờ rách”) đều đồng thanh khẳng định việc đình chỉ của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội là đúng đắn và cần thiết. Đại đa số cho rằng, bức tranh "bộ đội cầm cờ rách" không đại diện cho hình tượng chiến sĩ Điện Biên “Lừng lẫy năm châu chấn động địa cầu”. Tác giả đã cường điệu hình ảnh một cách thái quá, cảm giác ác ý khi khắc họa một người lính quá gầy gò, khắc khổ, trên tay anh là lá cờ rách rưới, thậm chí khuôn mặt có phần dữ dằn.

Trình bày quan điểm cá nhân, nhà báo Chiến Văn viết: "Bức tranh vẽ chiến sĩ Điện Biên trong thời khắc lịch sử hào hùng của dân tộc với điệu bộ, gương mặt méo mó, biến dạng, mắt như bị dị tật, tay cầm lá cờ rách nát, lấm lem mà một số người vẫn khen và bênh tác giả được thì thật khó hiểu. Họ cho rằng đó mới là nghệ thuật. Và nghệ thuật phải phản ánh hiện thực.

Tôi không am hiểu nhiều về hội họa nhưng khi nhìn bức tranh thấy có 3 điều: Một là tổng thể bức vẽ quá xấu. Hai là không phản ánh đúng hiện thực. Ba là cảm giác người vẽ bức tranh này không có cái nhìn tích cực. Người có tinh thần dân tộc khi hình dung về chiến sĩ Điện Biên là sẽ nghĩ ngay đến hình ảnh hào hùng, oai phong, uy nghiêm, oanh liệt. Chiến thắng mang tầm vóc "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu" chẳng lẽ lại bị tái hiện qua hình ảnh nhếch nhác, lấm lem, méo mó này sao? Đành rằng nghệ thuật là phải tôn trọng sự sáng tạo, không thể áp đặt, cứng nhắc. Nhưng sáng tạo thế nào thì cũng phải hướng tới cái đẹp, cái tích cực, nhất là khi muốn trưng bày ở nơi trang nghiêm, trong dịp kỷ niệm trọng đại của đất nước". Tuy nhiên, ở chiều ngược lại thì cũng có những ý kiến lên tiếng bảo vệ tác giả và tác phẩm, kiểu như: “Không thể coi bức tranh này như một bức tranh được Chính phủ chỉ đạo vẽ mà bắt nó phải theo đúng một chiều tư tưởng chủ đạo của người "ra đề".

Vâng, có thể không ai trực tiếp “ra đề”, nhưng Điện Biên Phủ là cuộc chiến tranh nhân dân, chiến thắng Điện Biên Phủ là chiến thắng của cả dân tộc. Đã đụng đến Điện Biên Phủ thì mặc định là lịch sử đã “ra đề”, nhân dân đã “ra đề” rồi đấy ạ. Triển lãm tác phẩm về Điện Biên Phủ lại đúng dịp kỷ niệm “Mùng bảy tháng Năm” thì đương nhiên không phải là không gian giao lưu tác phẩm hữu hạn cho một nhóm người. Nó dường như chạm đến miền thiêng liêng sâu thẳm của triệu người con đất Việt. Rất trân trọng nghệ thuật, nhưng xin đừng ai sơ ý hay cố tình thả cho nghệ thuật sai đường lạc lối. Nghệ thuật không nên ly khai khỏi cuộc sống. Nghệ thuật luôn luôn cần sự hướng thiện

tin mới

Hạnh phúc số 0

Hạnh phúc số 0

(Baonghean.vn) - Có những người sống cả đời vẫn khó mà ngộ được chữ “có” và “không”. Nhiều khi cái “có” thành cái “không” nhẹ bẫng vô chừng, cái “không” thành cái “có” đến bất thình lình không lường trước được.

Tha thứ và khoan dung

Tha thứ và khoan dung

(Baonghean.vn) - Sự đẹp đẽ, cao thượng, vị tha nhất trên đời này không phải dành để đối đãi với người, mà đối đãi với chính mình. Khi buông xả thứ tha được cho nỗi giận hờn của chính mình, thì đồng thời mình đã đạt được cấp độ thứ tha cao hơn dành cho người.

Trao cho ai đó một cơ hội

Trao cho ai đó một cơ hội

(Baonghean.vn) - Tôi luôn tin rằng, cơ hội như một món quà, giá trị của nó được tiếp nối trường tồn nhờ việc người nhận quà biết ơn và tiếp tục trao gửi chúng đến những người cần khác.

Đâu rồi tinh thần tôn sư trọng đạo?

Đâu rồi tinh thần tôn sư trọng đạo?

(Baonghean.vn) -Thật đau đớn và xấu hổ khi xem những clip đang lưu truyền trên mạng xã hội về vụ việc một cô giáo bị một đám đông học sinh ẩu đả ngay trong không gian một lớp học được cho là ở Tuyên Quang.

Quá tải… chữa lành

Quá tải… chữa lành

(Baonghean.vn) -Chữa lành có thể được xem là nhu cầu của cả một thế hệ - khi con người quá căng thẳng với hiện thực đời sống nhiều bất ổn trong một thời gian dài. Nhưng càng đi vào “thị trường chữa lành”, càng thấy nhiều điều chệch hướng.

Chấp nhận mất đi

Chấp nhận mất đi

(Baonghean.vn) - Hạnh phúc đôi khi không phải là đón nhận sự tròn vẹn, viên mãn, mà rất nhiều khi ta cảm nhận được hạnh phúc nhờ biết cách chấp nhận mất đi. Chấp nhận mất đi là chấp nhận buông bỏ, chấp nhận như nó vốn có, chấp nhận những điều bất như ý. 

Điều không bình thường

Điều không bình thường

(Baonghean.vn) - Chúng tôi dành cho việc tìm hiểu điều kiện sống, nền nếp sinh hoạt học tập của các học sinh từ vùng sâu vùng xa về trung tâm huyện ở trọ để theo học cấp học THPT. Thấy ở đó, là những đứa trẻ thiếu vắng sự quản lý của gia đình.

Hạnh phúc cũng cần phải học

Hạnh phúc cũng cần phải học

(Baonghean.vn) - Muốn hạnh phúc cũng cần phải học đấy. Là học cách trân trọng thân tâm mình, học cách biết ơn vạn vật, học cách chấp nhận rồi vượt qua những buồn khổ trong đời, học cách tin vào những điều tốt đẹp.

Những đứa trẻ 'gánh' ước mơ người lớn

Những đứa trẻ 'gánh' ước mơ người lớn

(Baonghean.vn) - Ước sao đôi vai bé nhỏ của các con không oằn xuống vì ước mơ lớn lao của cha mẹ, mà thật sự thẳng lưng bước tới trên con đường tri thức bằng mong muốn của chính mình, dựa trên sự trợ lực và định hướng đầy yêu thương của đấng sinh thành.

Gỡ bớt mặt nạ ra, và sống!

Gỡ bớt mặt nạ ra, và sống!

(Baonghean.vn) - Có một làn sương mù mờ giáp ranh giữa mặt nạ và mặt thật, giữa nguỵ trang nhân cách và nhân cách, giữa cái tôi bản thể và cái tôi xã hội, giữa mạng ảo và đời thực… Làm sao để mặt nạ chỉ là một phần của bản thể chứ không ăn mòn nuốt chửng bản thể? Phải gỡ bớt mặt nạ ra, và sống!

Nói với con về tiền

Nói với con về tiền

(Baonghean.vn) - Tiền là thứ vô tri nhưng có quyền lực vô song. Tiền giá trị thế nhưng cũng hiểm nguy thế. Người lớn biết rõ vậy, sao lại không sớm dạy trẻ con để chúng thấu suốt, nuôi dưỡng khái niệm tiền bạc một cách đúng đắn? Nếu không biết cách kiểm soát tiền thì tiền sẽ kiểm soát chúng ta.

Chúng mình còn quá trẻ để buồn thêm…

Chúng mình còn quá trẻ để buồn thêm…

(Baonghean.vn) - Xã hội ngày càng tân tiến hơn nhưng con người lại ngày càng thụt lùi hơn trong đời sống tinh thần. Họ yếu đuối, uỷ mị, dễ dàng để sự buồn nản kéo xuống dốc, năng lượng tích cực ít ỏi đến mức không đủ để vực họ dậy trong hố sâu chán chường.

Bảo vệ giấc mơ

Bảo vệ giấc mơ

(Baonghean.vn) - “Đừng bao giờ để ai đó nói rằng, con không thể làm được việc nào đó. Kể cả bố cũng không được phép nói thế. Con có một giấc mơ, con phải bảo vệ nó. Con muốn điều gì đó, hãy có được nó”.

'Tầm thường hoá' sự nổi tiếng

'Tầm thường hoá' sự nổi tiếng

(Baonghean.vn) -Sẵn sàng cởi đồ để livestream bán hàng thu hút được nhiều “mắt” xem; đăng video nói nhảm, thậm chí chửi bới dung tục, bậy bạ để hút view; nam giả nữ, nữ giả nam, mặc đồ sexy uốn éo trước màn hình; các “giang hồ mạng” lên Facebook, TikTok thách thức “xơi tái” người này người nọ…

Học cách lắng nghe

Học cách lắng nghe

(Baonghean.vn) - Từ bé đến lớn, chúng ta được dạy nhiều về kỹ năng nói chuyện, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng làm người đối thoại say mê bằng ngôn ngữ; nhưng còn một kỹ năng quan trọng khác nữa mà phần lớn trong chúng ta đều thiếu: Kỹ năng lắng nghe!

Đừng áp đặt!

Đừng áp đặt!

(Baonghean.vn) - Cách thực hiện thí điểm mô hình tiên tiến trên diện rộng đã đặt phụ huynh vào tình thế khó xử. Vì vậy nên cân nhắc hạn chế việc thí điểm trường tiên tiến theo diện rộng, để tránh sự áp đặt, dẫn đến thiếu tính nhân văn.

Cái giá của sự hoàn hảo

Cái giá của sự hoàn hảo

(Baonghean.vn) - Hạnh phúc chân thật thường rất giản dị, không cần bất kì ai công nhận; hạnh phúc giả vờ luôn cần nâng đỡ bởi những bong bóng ảo tưởng của lời khen.

Trung thu của người lớn

Trung thu của người lớn

(Baonghean.vn) - Có lúc, có nơi, Trung thu của người lớn là cuộc chạy đua về tiền tài, vật chất; dưới ánh trăng là những quy đổi sòng phẳng và không sòng phẳng về lợi ích. Ở đâu đó, Trung thu không còn là biểu tượng mà trở thành những vật thể hữu hình, ẩn chứa những tham vọng hữu hình.

Những mùa Trung thu cũ

Những mùa Trung thu cũ

(Baonghean.vn) - Có lẽ thời gian là thứ khiến mỗi chúng ta khi nhìn lại đều thấy khắc nghiệt nhất. Chớp mắt, những đứa trẻ lên chín, lên mười bỗng nhiên trở thành người lớn lúc nào không hay. Những mùa Trung thu cũ lùi xa dần, chỉ còn lại trong ký ức.

Trở thành chính mình

Trở thành chính mình

(Baonghean.vn) - Càng lớn, tôi càng nhận ra rằng, việc nhìn vào ai đó rồi noi theo để tạo tác thành một cái tôi giông giống, na ná họ không khó; điều khó nhất trên đời này là thực sự trở thành chính mình.

Phía sau đám cháy

Phía sau đám cháy

(Baonghean.vn) - Phía sau đám cháy là nỗi đớn đau và xót thương vô tận; là những hồi chuông gióng giả gõ vào nhận thức, lương tri và trách nhiệm của bộ máy công quyền và toàn xã hội; và là tình người - trọn vẹn tình người đã được trao đi với tất thảy ấm áp, yêu thương.

Định vị hạt lúa

Định vị hạt lúa

(Baonghean.vn) - Vấn đề đặt ra là cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ các cấp, ngành và người trồng lúa để triển khai diện rộng những giống lúa chất lượng cao phục vụ xuất khẩu, như vậy mới nhanh chóng định vị được vị thế hạt lúa, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân.

Gieo hạt giống

Gieo hạt giống

(Baonghean.vn) - Sau những tháng ngày gắn bó với cơ sở, gần gũi sâu sát nhân dân, được thực tiễn công tác bồi dưỡng, họ - những cán bộ sở, ngành tăng cường về xã sẽ trở thành những hạt giống tốt!

Làm phượng thì múa…

Làm phượng thì múa…

(Baonghean.vn) - Câu dân gian xưa “làm phượng thì múa, làm nghê thì chầu” vẻ như khá sát để làm kinh nghiệm chọn nhà đầu tư tốt.

Nếu có một điều ước

Nếu có một điều ước

(Baonghean.vn) - Có câu chuyện vui ẩn dụ về sự tham lam vô tận của con người: Bụt hiện ra và cho ta một điều ước, ta sẽ ước gì? Loài người không ngần ngại mà nói ngay rằng: Con ước có nhiều điều ước hơn nữa!

Chọn ngồi thật yên

Chọn ngồi thật yên

(Baonghean.vn)-Chúng ta mải miết kết nối với cả thế giới, mong cầu hiểu tường tận về mọi sự trên đời, mà ít khi kết nối với chính bản thân mình-một tiểu vũ trụ tinh diệu, phức tạp, mầu nhiệm, với vô vàn những tinh cầu dễ tổn thương, cần được chở che bằng sự thấu hiểu đến tận cùng.

Chuyện của ngày mai

Chuyện của ngày mai

(Baonghean.vn) - Theo vận hành tự nhiên, ngày mai nhanh chóng trở thành hôm nay, tương lai nhanh chóng trở thành hiện tại… Nếu cứ ngồi yên một chỗ nghĩ bao điều viển vông mà chẳng có hành động cụ thể để biến chúng thành sự thật, thì ngày mai sẽ chẳng bao giờ đến. 

Quyền tự do thất bại

Quyền tự do thất bại

(Baonghean.vn) -Mọi người thường nghe và ngẫm nghĩ về sự thành công. Điều đó tốt thôi, song dưới góc nhìn cá nhân, tôi cho rằng chúng ta cũng cần tư duy cả về những thất bại nữa.

Lời nói tựa đao gươm…

Lời nói tựa đao gươm…

(Baonghean.vn) -Hai chuyện dậy sóng Facbook tuần qua có một điểm chung, đó là đều phải gánh chịu thị phi cay nghiệt của người đời. Thị phi không hình không ảnh mà sắc bén hơn tất thảy vũ khí trên thế gian này. Lời nói tựa dao găm, tựa gươm sắc, thoả sức buông tuồng vung vãi mà không màng hậu quả.