Người thầy 'thắp lửa' đam mê ví, giặm cho học trò

Người thầy 8X và tình yêu sâu nặng với ví, giặm

Trung tuần tháng 11 vừa qua, nhân kỷ niệm 10 năm Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh được UNESCO công nhận là Di sản phi vật thể đại diện của nhân loại, hơn 1.000 bạn trẻ Nghệ An đã được tham gia diễn đàn “Thanh thiếu nhi Nghệ An với Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh” tại Trường THPT Đô Lương 3, huyện Đô Lương.

Tại diễn đàn, có một người thầy đặc biệt đã chia sẻ nhiều câu chuyện ý nghĩa về Dân ca ví, giặm, cũng đã cất giọng thể hiện nhiều khúc dân ca sâu lắng, ân tình khiến cho các bạn trẻ vô cùng thích thú. Người thầy ấy chính là Nguyễn Cao Bằng – Giáo viên Tổng phụ trách Đội, Trường Tiểu học Thái Sơn với bề dày thành tích đáng nể liên quan đến việc bảo tồn và lan tỏa giá trị Dân ca ví, giặm đến thế hệ trẻ.

Nói về thành tích của thầy, có thể kể đến Giải A trong Liên hoan Dân ca ví, giặm toàn quốc năm 2015, Giải A Liên hoan Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh năm 2016, Giải Nhất tại Hội thi Hát dân ca trong trường học huyện Đô Lương năm 2018...

Mới đây, năm 2023, thầy tiếp tục giành giải Nhất tại Hội thi Hát dân ca trong trường học huyện Đô Lương. Những thành tích ấy không chỉ khẳng định tài năng và tâm huyết của thầy, mà còn là minh chứng cho niềm đam mê bền bỉ đối với Dân ca ví, giặm quê hương.

Thầy cho biết, mình sinh ra tại vùng đất Thái Sơn, Đô Lương trong một gia đình có tình yêu lớn với các loại hình văn hóa truyền thống. Từ nhỏ, thầy đã được theo chân các anh, chị trong gia đình tham gia các tiết mục biểu diễn văn nghệ phong trào của địa phương, chứng kiến những làn điệu Dân ca ví, giặm được thể hiện một cách đong đầy cảm xúc.

Lớn hơn một chút, khi theo dõi các chương trình dạy hát Dân ca ví, giặm của Nghệ sĩ Nhân dân Tiến Dũng trên truyền hình, thầy Bằng đã có thêm nhiều hiểu biết sâu sắc về loại hình này. Từ đó, thầy nuôi ước mơ thi vào Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An.

Ước mơ đó đã trở thành hiện thực, năm 2006 thầy tốt nghiệp và nhận quyết định về giảng dạy tại Trường THCS Trù Sơn. Theo thời gian, thầy thay đổi qua nhiều vị trí công tác và hiện là giáo viên Tổng phụ trách Đội của Trường Tiểu học Thái Sơn, huyện Đô Lương.

Tại mỗi ngôi trường mình công tác, thầy Bằng đều thành lập các Câu lạc bộ hát dân ca với hàng chục học trò tham gia mỗi năm. Trong vai trò là giáo viên Tổng phụ trách Đội, thầy đã dẫn dắt các học trò trong câu lạc bộ tham gia nhiều hội thi do sở, ngành tổ chức. Trong đó, thầy tự mình sáng tác, biên soạn và dàn dựng các tiết mục Dân ca ví, giặm cho học trò tập luyện. Bởi thế, trong các cuộc thi lớn nhỏ, thầy - trò đã trở thành gương mặt quen thuộc gặt hái nhiều giải thưởng cao quý.

Chắp cánh những tài năng

Dưới sự dẫn dắt của thầy Nguyễn Cao Bằng, không ít học sinh trên địa bàn huyện Đô Lương đã có cơ hội thể hiện tài năng và tình yêu với Dân ca ví, giặm. Tiêu biểu trong số đó, có em Phạm Thị Phương (SN 2003) – em hiện là sinh viên Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Phạm Thị Phương là người con của mảnh đất Trù Sơn, ngay từ nhỏ em đã có năng khiếu về ca hát.

Nhận thấy tố chất của em, cùng với sự gửi gắm của gia đình học trò, thầy Bằng đã dìu dắt, đào tạo em để tham gia nhiều cuộc thi lớn, nhỏ của huyện và của tỉnh. Kỷ niệm đáng nhớ nhất có lẽ là vào năm 2018, em là một trong những học sinh được thầy Bằng tin tưởng giao cho vai diễn chính trong vở Dân ca ví, giặm “Bạn giỏi hơn mình” để tranh tài tại Hội thi Hát dân ca trong trường học tỉnh Nghệ An năm 2018. Với lối diễn tự nhiên, cùng những kinh nghiệm đã được thầy tập luyện kỹ càng, Phương cùng các bạn của mình đã xuất sắc giành giải Nhất. Đó là động lực quan trọng để thúc đẩy em gắn bó với con đường âm nhạc về sau này.

Nhớ lại quãng thời gian được thầy Nguyễn Cao Bằng dìu dắt, Phạm Thị Phương chia sẻ: “Thầy đã giúp chúng em bước đi trên hành trình khám phá những giá trị của Dân ca ví, giặm. Với thầy, mỗi bài hát không chỉ là một tiết mục trình diễn, mà sự gắn kết học trò với cội nguồn, với vùng đất mình sinh ra. Chính tình yêu và sự nhiệt huyết đó đã giúp chúng em phát huy tài năng của bản thân mà còn tự hào về những giá trị văn hóa quý báu của quê hương. Để từ đó mang trong mình ý nguyện được gìn giữ và phát huy nó trong nhịp sống hiện đại”.

Suy nghĩ đó có lẽ cũng là tâm niệm chung của nhiều học trò khi nghĩ về thầy Bằng, giống như cậu bé Nguyễn Công Thế Đan (SN 2013), hiện là Liên đội trưởng của Trường THCS Trần Phú (huyện Đô Lương). Dưới sự đồng hành của thầy Bằng, em đã góp phần quan trọng để giúp nhóm của mình xuất sắc giành giải Nhất tại Hội thi Hát dân ca trong trường học huyện Đô Lương năm học 2023 – 2024.

Thú vị hơn là nhờ dân ca, Thế Đan lại đạt giải trong các cuộc thi tưởng chừng như… không liên quan đến dân ca. Đó là bởi em đã được thầy Bằng hướng dẫn chọn loại hình này để xây dựng các tiết mục kịch sinh động. Hoặc khéo léo đưa các thông tin khô cứng vào lời các làn điệu dân ca để tạo nên những tác phẩm vừa có thông tin, vừa đi vào cảm xúc. Đó là yếu tố quan trọng giúp em đạt nhiều giải cao tại cuộc thi Học sinh với an toàn giao thông toàn quốc, Liên hoan Chiến sĩ nhỏ Điện Biên hay Hội thi Phụ trách Sao giỏi các cấp.

“

“Phía sau chặng đường gần 20 năm gắn bó với học trò, đối với tôi niềm vui đơn giản chỉ là được nhìn thấy các em trưởng thành, hiểu được giá trị của văn hóa dân tộc.

Đó cũng là động lực để tôi tiếp tục cống hiến hết mình cho công việc, cho niềm đam mê dân ca, và tiếp bước cùng học trò gìn giữ di sản văn hóa quê hương trong chặng đường sắp tới.

Thầy giáo Nguyễn Cao Bằng