Những hành trình đặc biệt của rác thải

Ươm mầm sự sống từ rác thải

Trên xứ Đồng Cạn của xóm Đại Đồng, xã Thịnh Sơn, huyện Đô Lương, hơn 300 gốc thanh long của gia đình chị Nguyễn Thị Sáu (SN 1969) vươn mình xanh tốt. Đã là vụ thứ 3 cây cho quả với chất lượng ngọt, thơm. Trái thanh long của gia đình chị Sáu thực sự đắt khách, tư thương thu mua tận ruộng. Có một điều làm nên sự đặc biệt ở vườn thanh long ấy, đó là toàn bộ lượng phân được bón cho cây đều từ nguồn rác thải hữu cơ của gia đình.

Vừa khéo léo kéo phủ rơm lên từng gốc thanh long, chị Sáu vừa cười tươi chia sẻ, chị phát triển mô hình trồng thanh long trên đất ruộng này từ cuối năm 2022. Thời điểm đó, lượng phân bón mà gia đình sử dụng thường là phân chuồng hoặc phân hóa học. Tuy nhiên, sử dụng phân chuồng thì cây dễ nhiễm bệnh. Còn sử dụng phân hóa học thì chi phí lớn, đất đai dễ bạc màu.

Thế rồi, vào cuối năm 2023, chị được Hội Phụ nữ xã hướng dẫn về cách làm phân vi sinh từ rác thải, mô hình của chị như bước sang một trang mới. Từ lượng rác thải hữu cơ như thức ăn thừa, rau cỏ, trái cây hư, lá ngô, chị khéo bỏ vào thùng ủ với chế phẩm vi sinh. Chỉ sau vài tháng, lượng rác thải đã được ủ thành phân hữu cơ tơi xốp và có thể đưa vào sử dụng.

Nâng niu những trái thanh long mọng nước, chị Sáu cho biết, từ khi sử dụng phân bón từ rác thải hữu cơ, diện tích thanh long đã giảm sâu bệnh rõ rệt, vừa tiết kiệm chi phí mà chất lượng quả lại tăng lên. Bà con trong vùng sau khi thấy hiệu quả từ mô hình cũng vì thế mà cùng nhau áp dụng. Hiện tại, toàn xã Thịnh Sơn đã có gần 250 hộ chủ động được nguồn phân bón vi sinh từ rác thải hữu cơ để phục vụ sản xuất. Nhờ thế, lượng rác thải sinh hoạt trong gia đình giảm trông thấy, vừa đảm bảo vệ sinh môi trường, vừa giúp cho cây trồng được xanh tốt và đạt năng suất cao hơn.

Không chỉ làm phân vi sinh phục vụ cho nhu cầu trồng trọt của gia đình, vào Chủ nhật mỗi tuần, đội thu gom rác thải của xã Thịnh Sơn sẽ thu gom và vận chuyển trên dưới 15 tấn rác thải hữu cơ trên địa bàn xã về với trang trại Đồi Chồi - mô hình canh tác nông nghiệp công nghệ cao tiêu biểu của huyện Đô Lương nằm trên địa bàn xã Thịnh Sơn. Số rác thải hữu cơ này được trang trại xử lý thành phân bón vi sinh, góp phần quan trọng trong chăm sóc cho hệ thống cây trồng của trang trại. Ngày qua ngày, 15 ha canh tác rau, quả của trang trại Đồi Chồi ngày càng phát triển xanh tốt là minh chứng cho thấy rằng: Rác thải cũng có thể mang lại những giá trị to lớn nếu chúng ta biết cách tận dụng và hồi sinh cho chúng.

Biến rác thải thành những phần việc có ích

Không chỉ biến rác thải thành phân vi sinh, qua đôi bàn tay khéo léo và tâm huyết của những người phụ nữ, rác thải còn được chuyển hóa thành những món quà có giá trị để hỗ trợ cho những mảnh đời bất hạnh.

Điều này được thể hiện rõ nét tại mảnh đất Thuận Sơn, huyện Đô Lương. Theo chân chị Nguyễn Thị Thu Hiền - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Thuận Sơn, chúng tôi có mặt tại gia đình chị Lê Thị Hương (SN 1976), ở xóm Thuận Lý - một hoàn cảnh khó khăn đã nhận được nhiều sự hỗ trợ quý giá từ nguồn quỹ bán phế liệu của các cấp hội phụ nữ.

Chị Hương là hộ nghèo của xã, đang phải nuôi con bị bệnh hiểm nghèo nên hoàn cảnh hết sức khó khăn. Thấu hiểu điều đó, các cấp hội phụ nữ trên địa bàn xã đã thống nhất dùng số tiền gần 3 triệu đồng từ nguồn quỹ thu gom rác thải phế liệu để trao tặng cho chị đàn gà giống, nhằm hỗ trợ gia đình phát triển mô hình chăn nuôi. Giờ đây, đàn gà của gia đình chị Hương đã phát triển tốt với trọng lượng mỗi con trên dưới 3 kg. Với cách quay vòng sản xuất khéo léo khi vừa bán gà thịt, vừa nhân gà giống, gia đình chị Hương đã có thêm nguồn thu ổn định để phát triển kinh tế.

Cũng trong năm 2024, từ nguồn quỹ này, các chị em trên địa bàn xã Thuận Sơn cũng đã mua được 1 con lợn giống có giá trị gần 3 triệu đồng để tặng cho gia đình chị Trần Thị Tiến (SN 1991) - một người mẹ đơn thân có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn xóm Thuận Đông. Món quà tuy không quá lớn về mặt vật chất, nhưng là nguồn động viên ý nghĩa để chị Tiến vơi bớt những khó khăn trước mắt.

Thời gian qua, việc phân loại rác thải để bán gây quỹ ủng hộ cho phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn đã trở thành nếp sinh hoạt đáng quý đối với các gia đình trên địa bàn xã Thuận Sơn. Lượng rác thải vô cơ được các gia đình cẩn thận phân loại thành 2 loại chính, loại rác thải vô cơ có thể tái chế được như chai nhựa, vỏ lon, bìa cát tông và sách, báo cũ sẽ được các chi hội thu gom và bán cho các cơ sở đồng nát. Còn đối với quần áo, chăn màn, giẻ lau cũ, chị em trong chi hội cũng sẽ gom lại để bán cho các cơ sở rửa xe máy và xe ô tô. Số tiền thu được sẽ bổ sung vào nguồn quỹ hội để mua cây giống, con giống và thẻ bảo hiểm tặng cho các hội viên có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn xã.

Bình quân mỗi năm có từ 9 - 10 triệu đồng được tạo ra từ hoạt động này để triển khai các hoạt động ý nghĩa. Kể từ năm 2021 đến nay, đã có 14 phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn được trao 6 thẻ bảo hiểm y tế và gà giống, lợn giống. Cùng với đó, các chi hội phụ nữ đã trao quà tặng tiếp sức đến trường cho 12 em học sinh nghèo vươn lên học tốt. Từ những túi rác tưởng chừng vô giá trị, các chị em nơi đây đã biến chúng thành nguồn sống, thành những phần việc có ích cho cộng đồng.

“

Những hoạt động như làm phân vi sinh hay gây quỹ hỗ trợ phụ nữ khó khăn, dù giản dị nhưng lại chất chứa nhiều ý nghĩa trong hành trình lan tỏa yêu thương của hơn 45.000 hội viên phụ nữ nơi đây. Đến nay, đã có hơn 6.241 mô hình phân loại, xử lý rác tại nguồn và gần 4.000 hội viên, phụ nữ và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn được giúp đỡ từ nguồn thu này.
Mỗi ngày trôi qua, nhiều mô hình sáng tạo của phụ nữ được nhân rộng để tạo nên những “sứ mệnh” khác nhau của rác thải trong cuộc sống. “Hành trình thứ hai" của rác thải tại huyện Đô Lương là câu chuyện đầy nhân văn về sự sẻ chia, về nỗ lực biến những điều tưởng chừng như vô ích trở thành giá trị bền vững trong nhịp sống hiện thời.

Chị Thái Thị Hiền - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Đô Lương