Những người thổi hồn cho sân cỏ xứ Nghệ

Đường ra sân cỏ

Hâm mộ BLV Quang Huy, Dương Công Anh (sinh năm 1984) hiện thực hóa đam mê làm bình luận viên bóng đá của mình một cách kiên trì, bền bỉ. Chưa từng đặt chân ra Hà Nội, nhưng Công Anh nói tiếng phổ thông rất chuẩn. Cậu bắt chước thần tượng từ cách sử dụng từ ngữ đến cách cách phát âm, từ cách nhấn nhá đến cách liên hệ... Công Anh thường tắt tiếng của tivi mỗi khi xem bóng đá để tự mình bình luận cho cả nhà nghe và hăng hái xung phong bình luận cho những trận bóng tại địa phương.

Bình luận viên Dương Công Anh bình luận cho một trận đấu tại Giải Bóng đá Thiếu niên - Nhi đồng Cúp Báo Nghệ An năm 2022. Ảnh: Diệp Thanh

Tốt nghiệp lớp 12, Công Anh thi tuyển trung cấp truyền hình theo định hướng của thầy giáo và ứng tuyển vị trí bình luận viên của VTV Cab dưới sự dẫn dắt của một vị tiền bối trong nghề.

Cuối năm 2002, cậu thanh niên có dáng người nhỏ thó, lọt thỏm trong bộ comple mượn được đã vượt qua hàng trăm bộ hồ sơ, trở thành bình luận viên chính thức của VTV Cab. Công Anh bắt đầu chuỗi ngày được trọn vẹn với đam mê, cháy hết mình với những trận cầu nhiều cảm xúc. Những giải bóng đá quốc tế chủ yếu diễn ra vào buổi tối theo giờ Việt Nam nên ban ngày Công Anh vẫn đi học, tối về đi làm. Các giải bóng đá hàng đầu châu Âu thường bắt đầu lúc 18 giờ đến 4 giờ sáng... có những đêm Công Anh bình luận liên tiếp 6 trận bóng. Năm 2010, sau khi K+ ra đời, VTV Cab không còn phát sóng bóng đá trực tiếp, Dương Công Anh chuyển sang một bộ phận khác. Chán nản, nhớ nghề, những lúc rảnh Công Anh thường lân la ra các sân bóng để xin được bình luận miễn phí cho thỏa lòng. Đó cũng là cách Công Anh đến với những giải bóng đá quê hương.

Giấc mơ trở thành bình luận viên bóng đá của cậu bé quê Thanh Chương Phan Đình Hiệp (sinh năm 1990) được nhen nhóm từ rất sớm. Tuổi thơ của Hiệp gắn liền với những trận bóng trên ti vi, trên sân trường, trên đồng cỏ và những trận bóng diễn ra trong trí tưởng tượng. Diễn biến gay cấn, hấp dẫn của những trận bóng trong tưởng tượng được Hiệp “tường thuật” hàng ngày, khi đang chăn trâu, khi đang đến trường... Hiệp mơ ước lớn lên được trở thành đồng nghiệp với thần tượng của mình - bình luận viên bóng đá Quang Huy.

Bình luận viên Phan Đình Hiệp "tác nghiệp" giản dị trên sân bóng. Ảnh: NVCC

Năm lớp 6, trong một lần cao hứng, Hiệp đã mạnh dạn bình luận một trận đấu thuộc giải đấu của xã và nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của tất cả khán giả. Vai trò “bình luận viên” theo Hiệp từ đó. Những tháng năm sinh sống và học tập tại Hà Nội đã giúp Hiệp rèn luyện khả năng nói tiếng phổ thông trôi chảy, chính xác. Trở về Vinh cùng với thời điểm bóng đá phong trào nở rộ, Hiệp trở thành gương mặt quen thuộc tại các giải bóng đá phong trào tại Nghệ An.

Đến với nghề từ khi cơ hội rất ít, điều kiện tác nghiệp của những bình luận viên nghiệp dư này thường nằm ngay đường biên sân cỏ, với đồ nghề đơn giản là micro, loa và rất nhiều nhiệt huyết. Mưa thì mang thêm ô, nắng thì đội thêm mũ, cứ phong phanh, phơi phới như vậy mà thổi lửa tinh thần cho những cầu thủ, mà gọi khán giả ra sân.

Từ “nghề tay trái” đến giấc mơ chuyên nghiệp

Bấy lâu nay, vì tính thời vụ và thu nhập không cao nên nghề bình luận viên bóng đá chỉ có thể là nghề “tay trái” của Công Anh và Hoàng Hiệp. Cả 2 đều là nhân viên của các doanh nghiệp tư nhân. Nói là “nghề tay trái” nhưng tình yêu của hai chàng bình bình luận viên dành cho công việc này khiến nhiều người nể phục. Cứ vào mùa giải, cả hai lại tranh thủ làm việc cật lực để sắp xếp thời gian cho đam mê của mình. Họ luôn ra sân với một tinh thần hào hứng và cống hiến một cách nghiêm túc cho những trận cầu.

Theo anh Dương Công Anh, vì thu nhập từ nghề bình luận viên không nhiều nên người làm nghề cần rất nhiều đam mê mới có thể theo đuổi. Ảnh: NVCC

Để trở thành một bình luận viên bóng đá, yêu cầu đầu tiên chính là đam mê và kiến thức về môn thể thao này. Trong đầu của họ phải luôn đầy ắp những thông tin về các giải đấu, các cầu thủ, các chiến thuật...

Công Anh chia sẻ: “Muốn nói hay thì phải biết nhiều. Ngoài việc thường xuyên cập nhật thông tin bóng đá qua báo, đài thì còn phải tự tìm kiếm thông tin từ thực tế. Bản thân tôi luôn tận dụng mọi cơ hội để giao lưu, trò chuyện với các cầu thủ của các đội bóng đá. Có hiểu họ thì mới có thể nói về họ, có nhiều kiến thức thì mới có thể tô vẽ cho phần bình luận của mình thêm hấp dẫn”. Quả thật, việc đan xen những thông tin “bên lề sân cỏ” khiến những bình luận trở nên hấp dẫn hơn, trận đấu cũng vì thế mà thú vị hơn.

Giọng nói chính là “bản sắc” riêng của mỗi bình luận viên bóng đá. Nếu trời phú cho Công Anh chất giọng trầm đặc trưng thì Hoàng Hiệp lại sở hữu chất giọng thanh, vang. Ngoài yêu cầu về phát âm rõ ràng thì bình luận viên cần phải biết “nuôi” cảm xúc cho giọng và bảo vệ cổ họng của mình. Hiệp thường sử dụng những viên kẹo ngậm đặc biệt có vị thanh còn Công Anh thường uống chanh muối và nước quả la hán.

Nhanh tay, nhanh mắt cũng là một yêu cầu không thể thiếu của bình luận viên. Những tình huống gay cấn trên sân cỏ thường diễn ra rất nhanh đòi hỏi sự chuyển tải tức thời ngay tại khoảnh khắc đó. Nếu chưa thuộc tên cầu thủ, bình luận viên chỉ có một tích tắc để có thể vừa bình luận diễn biến trận đấu, vừa lia mắt xuống tờ danh sách cầu thủ. Thế mới nói, sự nhanh nhạy trong xử lý tình huống và trí nhớ tốt là một lợi thế rất lớn cho các bình luận viên.

Từ một tay ngang, Phan Đình Hiệp đang dần theo đuổi con đường bình luận viên chuyên nghiệp. Ảnh: NVCC

Khi Công Anh theo đuổi phong cách bình luận chỉnh chu, nghiêm túc thì sự hài hước, trẻ trung là một nét hấp dẫn riêng của Hoàng Hiệp. Rất nhiều lần Hiệp ghi điểm với khán giả bằng những so sánh, ví von hài hước. “Vì các cầu thủ, khán giả trực tiếp nghe bình luận nên mọi khen chê của bình luận viên phải luôn đi kèm với sự tôn trọng, chừng mực, không làm tổn thương bất cứ ai. Việc thuộc nick name, đặc trưng của từng cầu thủ, sự am hiểu, gần gũi với các đội bóng... cũng góp phần tạo nên sự chuyên nghiệp. Những lời khen ngợi, sự đón nhận của khán giả là động lực để chúng tôi tiếp tục theo đuổi đam mê” - Hoàng Hiệp thổ lộ.

Mấy năm gần đây, khi xu hướng livestream phát triển, phong trào thể thao đi lên, công việc của bình luận viên có nhiều cơ hội hơn. Ở nhiều giải đấu, thay vì đứng ở đường biên, họ ngồi riêng cùng với bộ phận kỹ thuật, truyền thông, theo dõi trận bóng chủ yếu qua màn hình với độ lan tỏa “online” không giới hạn. Cũng nhờ vậy mà cả 2 có nhiều cơ hội để phát triển đam mê hơn và làm nghề như một bình luận viên chuyên nghiệp.