Nỗ lực xoa dịu nỗi đau da cam

PV. Thưa ông, hiện trên địa bàn tỉnh hiện có rất nhiều nạn nhân đang bị nhiễm chất độc da cam/dioxin, họ vẫn hàng ngày phải đối diện với những nỗi đau do thứ chất độc này mang đến. Để xoa dịu nỗi đau cho những nạn nhân chất độc da cam, chúng ta đã có những chương trình, nhiều cuộc vận động lớn. Vậy ông hãy cho biết kết quả của những cuộc vận động này?

Ông Hoàng Đăng Hòe: Chiến tranh đã lùi xa vậy mà giữa cuộc sống hôm nay, chúng ta vẫn phải chứng kiến những nỗi đau da cam đang hiện hữu. Trong cuộc sống chúng ta vẫn còn nhiều những con người không lành lặn cả về trí tuệ lẫn thể chất hình hài vì chất độc da cam/dioxin. Nhiều gia đình rơi vào hoàn cảnh kiệt quệ về tài sản và tinh thần khi có các con đều là nạn nhân của chất độc da cam/dioxin. Nhiều gia đình còn có cả thế hệ thứ ba, thứ tư đều có hình hài và trí tuệ không lành lặn vì thứ chất độc quái ác này.

Tỉnh Nghệ An trước đây có hơn 30.000 người tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu trên các chiến trường bị phơi nhiễm chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam. Năm 2014, tỉnh đã giải quyết chế độ chất độc hóa học cho 18.973 người. Đến nay do từ trần, thuyên chuyển chỗ ở và một số do thanh tra cắt vì chưa đúng hồ sơ thủ tục, còn 13.690 người, trong đó nạn nhân trực tiếp 8.911 người, gián tiếp 4.779 người. Ngoài ra, còn hơn 500 người là thế hệ thứ 3 chưa được hưởng chế độ nạn nhân CĐDC. Khảo sát mới nhất có 5 người thuộc đối tượng thứ 4 bị chất độc này hoành hành. Các đối tượng bị nhiễm chất độc hóa học chủ yếu là những người trực tiếp tham gia kháng chiến và hiện độ tuổi từ 70 tuổi trở lên, phần lớn là các đối tượng tuổi cao, sức yếu, bệnh tật nhiều. Con đẻ bị dị dạng, dị tật, mắc các bệnh về thần kinh, tâm thần, liệt, không có khả năng lao động, thu nhập chủ yếu từ nguồn trợ cấp chất độc hóa học nên đời sống gặp nhiều khó khăn.

Nhằm góp phần xoa dịu nỗi đau, những năm qua, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, đồng thời dành kinh phí lớn để trợ cấp, chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng cho nạn nhân, hỗ trợ vùng bị ảnh hưởng nặng nề của chất độc da cam. Các phong trào hành động vì nạn nhân chất độc da cam được triển khai trên quy mô rộng, thu hút đông đảo người dân tham gia.

Thực hiện sự chỉ đạo của Ban Dân vận Trung ương, vừa qua, Hội Nạn nhân chất độc da cam /dioxin Việt Nam phát động “Tháng hành động vì nạn nhân chất độc da cam” nhằm kêu gọi các cấp, ngành, tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài ủng hộ nguồn lực chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam. Hiện nay, cấp ủy, chính quyền từ Trung ương đến địa phương đã, đang lãnh đạo, chỉ đạo các cấp hội nạn nhân chất độc da cam /dioxin tổ chức các hoạt động hiệu quả, thiết thực, phấn đấu đạt và vượt chỉ tiêu đề ra trong tháng hành động.

Cùng với đó, Hội Nạn nhân chất độc da cam /dioxin Việt Nam phối hợp với cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 701 đẩy mạnh thực hiện Chương trình phối hợp giai đoạn 2021-2026, trực tiếp làm tốt công tác tuyên truyền nhân 63 năm Thảm họa da cam ở Việt Nam và đẩy mạnh các hoạt động trong “Tháng hành động vì nạn nhân chất độc da cam” năm 2024.

Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cấp uỷ, chính quyền, MTTQ, các ban, ngành, đoàn thể các cấp tỉnh Nghệ An, đã ban hành nhiều chủ trương chính sách đối với người có công và nạn nhân chất độc da cam; được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Trung ương Hội; cùng với sự cố gắng nỗ lực của các cấp hội, các nhà hảo tâm và của nhân dân đối với các đối tượng chính sách cả vật chất lẫn tinh thần, trong đó có nạn nhân chất độc da cam/dioxin phần nào vơi đi khó khăn. Đặc biệt, nhân dịp lễ, tết các hội viên đã nhận được sự quan tâm, thăm hỏi động viên, tặng quà.

Dịp Tết Giáp Thìn 2024, Tỉnh hội và các cấp Hội đã vận động các đơn vị, cá nhân trên địa bàn ủng hộ được 4.225 suất quà, trị giá 1.610 triệu đồng. Thường trực tỉnh hội và các cấp Hội đã đi đến từng gia đình nạn nhân thăm hỏi, tặng quà với số tiền 60 triệu đồng để phân bổ 200 suất quà, mỗi suất trị giá 300 ngàn đồng; các huyện hội, thành phố cũng vận động các tổ chức, cá nhân trên địa bàn ủng hộ được 4.005 suất quà, trị giá 1.550 triệu đồng. Ngoài ra, các nạn nhân chất độc da cam còn nhận được sự quan tâm của chính quyền, đoàn thể các cấp và các nhà hảo tâm thăm, tặng quà và trợ cấp cho các gia đình nạn nhân có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, cấp thuốc miễn phí… trị giá hàng trăm triệu đồng, góp phần động viên về vật chất lẫn tinh thần cho các nạn nhân.

PV: Dù được Đảng, Nhà nước và cả xã hội quan tâm nhưng các nạn nhân chất độc da cam và gia đình của họ vẫn có mức sống hết sức khó khăn. Với khoản trợ cấp ít ỏi nhiều gia đình còn chưa đủ ăn chứ chưa nói đến chuyện thuốc men và các khoản viện phí. Thế nên, chúng ta vẫn còn đó những băn khoăn với các nạn nhân chất độc da cam?

Ông Hoàng Đăng Hoè: Hiện nay, hầu hết các nạn nhân da cam phải đối diện với cuộc sống hết sức khó khăn. Theo khảo sát hiện toàn tỉnh có 346 nạn nhân thuộc diện đặc biệt khó khăn. Khó khăn nhất vẫn là đối tượng 2, khi hầu hết các nạn nhân thuộc nhóm đối tượng này đều bị ảnh hưởng nặng nề. Đa số đều không tự chủ trong sinh hoạt, thế nên những gia đình có con bị nhiễm chất độc da cam hầu hết đều rơi vào hoàn cảnh khó khăn túng quẫn, đối diện với đói nghèo dù đã nhận được sự hỗ trợ từ Nhà nước với mức từ 900.000 - 1.200.000 đồng/tháng/người.

Chúng tôi đã từng đến những gia đình vô cùng cám cảnh khi có tới 3 đứa con nay đã ở độ tuổi từ 20 - 40 nhưng vẫn chỉ như đứa trẻ ngô nghê ngồi trong chiếc cũi, các cháu không tự ăn, tự vệ sinh và không thể đi lại được. Trong khi đó, bố mẹ đã già, nhiều gia đình chỉ còn mẹ, hoặc chỉ còn bố, bố hoặc mẹ lại đang mắc bệnh hiểm nghèo. Hay có những gia đình phải xích con ở chân giường, các cháu suốt ngày la hét đập phá khiến người thân không ăn, không ngủ được. Ước nguyện của họ là có thể xây được một căn phòng để các cháu có thể tự sinh hoạt trong đó; lúc cha mẹ mất đi có trung tâm thụ dưỡng chăm sóc đến cuối đời.

Lại nói đến chuyện xây dựng trung tâm cho nạn nhân chất độc da cam, dù đã đề xuất nhiều lần nhưng hiện nay Nghệ An vẫn chưa được chấp thuận, trong khi tỉnh Hà Tĩnh, Thanh Hoá, Quảng Bình, Quảng Trị đều đã có. Tuy nhiên, việc xây dựng trung tâm dành cho nạn nhân chất độc da cam vẫn có những băn khoăn, vì để có được chủ trương và kinh phí xây dựng đã khó, việc “nuôi” nó lại càng khó hơn. Vì thực tế Trung tâm là phải có những phân khúc vận hành như, nơi đào tạo nghề cho nạn nhân có thể lao động được, là nơi chăm sóc thuốc men và thải độc cho các nạn nhân ở thể nặng. Thế nhưng, hầu hết các trung tâm ở các tỉnh chỉ mới vận hành tốt việc chăm sóc và thải độc. Nói thế để thấy, việc xây dựng trung tâm chăm sóc nạn nhân chất độc da cam là điều rất khó khăn. Vì vậy, công tác nuôi dưỡng nạn nhân bị chất độc da cam khi không còn người thân chăm sóc vẫn là một bài toán khó.

Bên cạnh đó, tới ngày 20/6/2024 chúng tôi mới nhận được chủ trương triển khai về vận động nguồn lực của UBND tỉnh, nên nguồn quỹ để phục vụ cho công tác hỗ trợ quả thực đến nay vẫn rất khó khăn. Cùng với đó, địa bàn tỉnh rộng, địa hình phức tạp, đi lại khó khăn, ảnh hưởng đến hoạt động công tác hội, đặc biệt là ở những vùng sâu, vùng xa.

PV: Thưa ông để tiếp tục đồng hành và sẻ chia với những nạn nhân bị nhiễm chất độc da cam/dioxin, sắp tới chúng ta có những chương trình hành động và mục tiêu như thế nào?

Ông Hoàng Đăng Hòe: Để tiếp tục đồng hành với nạn nhân da cam/dioxin, tới đây các cấp Hội vẫn sẽ phối hợp với cơ quan, đoàn thể, các cơ quan truyền thông tuyên truyền rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân, các tổ chức cơ quan, đơn vị trên từng địa phương về tác hại, hậu quả nghiêm trọng, lâu dài của chất độc da cam/dioxin do Mỹ tiến hành trong cuộc chiến tranh xâm lược nước ta đối với môi trường sinh thái và sức khỏe con người, nhất là nạn nhân những người tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu và con cháu của họ khi sinh ra bị phơi nhiễm chất độc da cam/dioxin.

Tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt Chỉ thị 43/CT-TW ngày 14/5/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Công văn số 4534/CV-TU ngày 7/8/2015 của Tỉnh ủy Nghệ An về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giải quyết hậu quả chất độc hóa học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam.

Tôn vinh những tấm gương điển hình về công tác chăm sóc giúp đỡ nạn nhân, vươn lên vượt khó làm kinh tế giỏi, cán bộ hội tận tuỵ với nạn nhân và những nhà hảo tâm đồng hành với nạn nhân…

Tiếp tục đề nghị Tỉnh ủy cho chủ trương vận động xây dựng Quỹ Nạn nhân chất độc da cam và tổ chức thực hiện có hiệu quả khi có chủ trương của cấp có thẩm quyền. Phối hợp tốt với Ủy ban MTTQ các cấp tiếp tục tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân, các nhà hảo tâm đóng góp, xây dựng Quỹ Nạn nhân chất độc da cam các cấp. Quản lý sử dụng quỹ hiệu quả, đúng quy định.

Chủ động phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan, ban, ngành cùng cấp và các tổ chức Hội khác trên địa bàn để chăm lo cho đời sống nạn nhân chất độc da cam/dioxin, tổ chức tốt công tác hỗ trợ, thăm hỏi, động viên các gia đình, nạn nhân có hoàn cảnh khó khăn, nhất là nhân các ngày lễ, tết.

Tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt các phong trào thi đua “Vì nạn nhân chất độc da cam” với hình thức, biện pháp phù hợp, gắn với phong trào hành động “vì nạn nhân chất độc da cam” do Ủy ban MTTQVN và Trung ương Hội phát động… Tổ chức gặp mặt tôn vinh cán bộ hội, hội viên, các nhà hảo tâm, người chăm sóc nạn nhân tiêu biểu nhân ngày Vì nạn nhân chất độc da cam (10/8) và ngày kỷ niệm 80 năm thành lập QĐND Việt Nam.

PV: Xin cảm ơn ông vì cuộc trò chuyện!