Phát huy hiệu quả mô hình đô thị thông minh IOC tại TP. Vinh

Những bước thử nghiệm, tạo hiệu ứng

Cụ thể, cùng với đầu tư Trung tâm điều hành đô thị thông minh rộng 90m² nằm trong khuôn viên UBND thành phố, các trang thiết bị tại phòng điều hành IOC, hệ thống màn hình tấm ghép video wall loại 12 tấm kèm bộ điều khiển tín hiệu, tủ rack, thiết bị switch, moderm…; hệ thống mạng lan, đường truyền internet tốc độ cao được đầu tư lắp đặt đảm bảo các nghiệp vụ tại Trung tâm IOC.

Tiếp đó, thành phố cũng phối hợp với đơn vị thi công lắp 2 camera giám sát giao thông tại ngã tư đường Nguyễn Văn Cừ - Lê Hồng Phong và ngã tư đường Nguyễn Văn Cừ - Nguyễn Sĩ Sách; 1 máy camera PTZ quay quét 360 độ tại khu vực Quảng trường Hồ Chí Minh, hoàn thành đồng bộ hạ tầng mạng lan tòa nhà 5 tầng UBND thành phố Vinh sau cải tạo.

Cán bộ kỹ thuật giám sát chất lượng hình ảnh qua camera giao thông tại Trung tâm điều hành IOC thành phố Vinh. Ảnh: Nguyễn Hải

Trên cơ sở lộ trình đề ra, thành phố đã triển khai nền tảng tích hợp Trung tâm IOC phiên bản 1.0, cấu hình 8 phân hệ bao gồm phản ánh hiện trường, camera an ninh, camera giao thông, phầm mềm giám sát thông tin trên môi trường mạng, hệ thống giám sát an toàn thông tin SOC, tích hợp cơ sở dữ liệu y tế, giáo dục, chỉ số kinh tế - xã hội; tích hợp hệ thống VMS quản lý tập trung 32 camrera tại các vị trí trọng điểm của thành phố; cung cấp hệ thống xử lý phản ánh hiện trường phân hệ web và ứng dụng “Vinh Smart” cho các thiết bị di động sử dụng trên cả 2 nền tảng hệ điều hành IOS và Android; cấp gần 900 tài khoản cho 54 đơn vị trên toàn thành phố, tổ chức tập huấn cho toàn bộ lãnh đạo, cán bộ đầu mối của các phòng ban, phường xã… về nghiệp vụ xử lý, phản ánh hiện trường của công dân, doanh nghiệp.

Một cây xanh trên đường Đinh Lễ có nguy cơ gãy đổ được người dân phản ánh gửi về Trung tâm IOC Vinh tiếp nhận, sau đó UBND TP. Vinh giao cho Công ty CP Công viên cây xanh TP. Vinh xử lý trong vòng 2 ngày. Ảnh: Nguyễn Hải

Để vận hành, thành phố cũng đã thành lập tổ vận hành thí điểm gồm 5 thành viên; đồng thời ban hành Quy chế tạm thời quản lý, vận hành và sử dụng hệ thống giám sát IOC và Quy định tạm thời về tiếp nhận, xử lý ý kiến phản ánh của tổ chức, công dân qua ứng dụng trực tuyến Vinh Smart; thường xuyên tiếp nhận những ý kiến góp ý, trao đổi, hướng dẫn, xử lý kịp thời những khó khăn vướng mắc trong ứng dụng của cán bộ, công chức phường xã…

Nhờ ứng dụng Vinh Smart mà thành phố xử lý được nhiều vấn đề về quản lý đô thị. Các hình ảnh về nguy cơ cây xanh ngã đổ trước mùa mưa bão hay hiện tượng nhà không có số, phố không có tên được người dân phản ánh về IOC Vinh đều được thành phố chỉ đạo các phòng ban liên quan xử lý. Có thời điểm mỗi tháng Phòng xử lý được hàng chục phản ánh hiện trường của người dân.

Ông Đặng Hiếu Lam – Phó Trưởng phòng Quản lý đô thị TP. Vinh

Đến đầu tháng 5/2022, đã có 11.550 lượt tải ứng dụng Vinh Smart, có 3.051 tài khoản của công dân đăng ký sử dụng; tiếp nhận 310 phản ánh. Kết quả đã xử lý 266 phản ánh, đạt 86%, đang xử lý 44 phản ánh, chiếm 14%; có 540 lượt công dân đánh giá, trong đó tỷ lệ hài lòng chiếm 80%, chấp nhận 10% và không hài lòng 10%. Ngoài chức năng chính là tiếp nhận, xử lý phản ánh hiện trường từ doanh nghiệp và người dân; ứng dụng Vinh Smart còn tích hợp thêm nhiều tiện ích khác như cung cấp thông tin từ chính quyền đến người dân về phòng dịch Covid-19 hay dãn cách xã hội; tích hợp camera trực tuyến gửi thông tin hỗ trợ ứng cứu khẩn cấp; bản đồ tiện ích cung cấp các vị trí có phản ánh hiện trường, phục vụ nhu cầu tìm kiếm, tra cứu của người dân.

Về lâu dài, nếu đô thị thông minh phát huy hiệu quả thì lực lượng cảnh sát giao thông và Trật tự đô thị sẽ giảm được áp lực trong phân luồng giao thông tại phố đi bộ vào mỗi cuối tuần. Ảnh: CTV

Hệ thống camera tầm cao khu vực Quảng trường Hồ Chí Minh và mạng Wifi công cộng trên các tuyến phố Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Văn Cừ cho phép theo dõi, quan sát Trung tâm thành phố từ 2- 4 km và trong vòng bán kính 300 m; 32 camera an ninh tại các phường xã cũng được tích hợp vào hệ thống trung bình mỗi tháng hệ thống ghi nhận 3.500 tin, bài tin tức trên các báo cả nước và 6.000 tin, bài từ các mạng xã hội, 1.500 tin bài từ các nguồn khác liên quan đến TP. Vinh; hiện tại hệ thống dữ liệu về giáo dục, y tế và dữ liệu chỉ số kinh tế - xã hội của UBND thành phố năm 2019 và 2020 đã tích hợp vào hệ thống.

Đặc biệt, dù hệ thống camera giám sát giao thông và an ninh chưa nhiều nhưng đã giám sát hiệu quả các lỗi vi phạm. Cụ thể, hệ thống đã ghi nhận 158.500 lỗi vi phạm, trong đó cán bộ IOC đã kiểm tra phân loại có 13.009 trường hợp không lỗi (do đèn tín hiệu giao thông và lý do khách quan khác dẫn đến hệ thống bắt lỗi sai), 144.667 lỗi chưa được xử lý do chưa có quy trình xử phạt trên thực tế.

(Trích báo cáo của UBND TP. Vinh)

Tiếp tục đầu tư, khai thác tốt cơ sở dữ liệu

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Như Kiên - Cán bộ phụ trách Trung tâm IOC Vinh cho biết: lợi ích, hiệu quả giám sát, điều hành quản lý đối với xã hội của IOC Vinh là có thật và không thể phủ nhận. Trong bối cảnh nhân lực bộ máy ngày càng cắt giảm thì việc duy trì những cánh tay nối dài, kênh thông tin nhờ ứng dụng thông minh này là rất cần thiết. Tuy nhiên, thực tế qua 1 năm vận hành thí điểm, đã bộc lộ một số vấn đề, bất cập mà để vận hành tốt thì phải có giải pháp đầu tư về hạ tầng và tăng cường năng lực kết nối, khai thác dữ liệu và sự tương tác.

Nếu quy trình xử lý phạt nguội qua hình ảnh camera giao thông được thông qua thì người dừng đèn đỏ chạm vạch sơn cấm hoặc vượt đèn đỏ sẽ bị xử phạt mà không cần lực lượng cảnh sát giao thông giám sát tại hiện trường. Ảnh: CTV

Theo chúng tôi được biết, thành phố Vinh thực hiện mô hình đô thị thông minh IOC là theo Đề án, phân cấp của tỉnh. Tuy nhiên, do đầu tư ban đầu khá khiêm tốn và bộ máy trực tại IOC Vinh là kiêm nhiệm, trong đó thời gian đầu vận hành chủ yếu do nhà cung cấp thiết bị là Viettel phụ trách theo dõi là chính nên chỉ được 1 thời gian đầu sau đó giảm nhiệt và sự quan tâm. Cụ thể, nếu như thời gian đầu mới vận hành, tỷ lệ số tài khoản tải ứng dụng “Vinh Smart” cũng khá, các thông tin phản ánh từ hiện trường về khá nhiều và xử lý hiệu quả nhưng chỉ được một thời gian và thưa dần, các thông tin xử lý ít được đưa công khai nên giảm dần sức hút.

Hiện tại, để mô hình đô thị thông minh Vinh vận hành tốt, cùng với tiếp tục đầu tư nâng cấp hạ tầng kỹ thuật thông qua việc lắp đặt thêm camera giám sát và đường truyền tốt kết nối về Trung tâm điều hành thì cần một nhóm cán bộ kỹ thuật riêng tại Trung tâm thay vì kiêm nhiệm như hiện nay. Về kinh phí, trong thời gian vận hành thí điểm, thành phố đã chủ động vận dụng đầu tư một số nhưng xét cho cùng thì đây là Đề án của tỉnh nên theo UBND thành phố thì tỉnh cần tiếp tục quan tâm hỗ trợ, đầu tư.

Ở góc độ khác, nếu vận hành tốt đô thị thông minh bằng tăng dày các camera giao thông tại các nút giao thông trọng điểm, TP. Vinh có thể nhờ ứng dụng phần mềm Vinh Smart để cảnh báo, hướng dẫn giao thông để giảm ùn tắc vào giờ cao điểm. Ảnh: CTV

Được biết, sau 1 năm vận hành thử, nhằm đánh giá lại và tiếp tục triển khai các hạng mục như lộ trình và cam kết với nhà cung cấp, UBND thành phố đã có văn bản gửi các sở ngành liên quan và UBND tỉnh cho ý kiến xử lý về cấp kinh phí, đồng thời bổ sung nhân lực trực giám sát tại IOC. Tuy nhiên, mới chỉ có phương án nhân sự được thông qua còn nguồn kinh phí đầu tư giai đoạn tiếp theo vẫn chưa có.

Liên quan đến thu thập dữ liệu cho IOC, UBND thành phố Vinh dự kiến xin ý kiến, chia sẻ cơ sở dữ liệu từ hệ thống camera giao thôngcủa Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh nhưng không thành. Hiện tại, hệ thống cũng chưa kết nối, chia sẻ dữ liệu với Phòng điều hành tại UBND tỉnh.

Hiện nay, các vi phạm về trật tự đô thị khá nhiều, từ lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường cho đến đậu, dừng xe trái quy định. Hàng ngày, trên cơ sở tin báo, Đội phản ứng nhanh của thành phố đều phải xử lý hàng chục trường hợp nhưng không phải lúc nào cũng có mặt tại hiện trường được. Việc có hệ thống camera giám sát là vô cùng cần thiết. Để quản lý đô thị theo mô hình đô thị thông minh thì sớm muộn thành phố cũng phải đầu tư, tăng dày các camera tại các điểm công cộng để vừa giám sát các vi phạm và quản lý cán bộ viên chức tại hiện trường.

Ông Nguyễn Tất Thiện- Đội trưởng Đội trật tự đô thị TP. Vinh

Mặt khác, mặc dù đã có phần mềm ứng dụng Vinh Smart có thể cài đặt trên điện thoại thông minh Smart phone nhưng do khâu tuyên truyền, quảng bá và hướng dẫn của thành phố còn yếu, chưa phổ biến rộng rãi cho người dân nên số người tải và đăng ký tài khoản ứng dụng này ngày càng giảm và chưa lan tỏa rộng rãi.

Tương tự các vi phạm về giao thông, nhờ đô thị thông minh, TP. Vinh có thể xử lý các đơn vị thi công ẩu hoặc không hoàn trả mặt bằng, vỉa hè sau cấp phép, thi công xong các công trình hạ tầng đô thị. Ảnh: Nguyễn Hải

Cuối cùng là UBND thành phố cần xin ý kiến UBND tỉnh về việc ban hành quy trình xử phạt đối với các vi phạm về giao thông, đô thị. Theo đó, thông qua giám sát từ hình ảnh camera an ninh, các lỗi vi phạm về giao thông, đô thị như vượt đèn đỏ, vứt rác nơi công cộng… có thể bị phạt nguội. Hiện nay, sau một năm vận hành, hệ thống ghi nhận tỷ lệ lỗi vi phạm về giao thông trên địa bàn TP. Vinh là khá lớn.

Tuy vậy, để đảm bảo tính khách quan và chính xác trong xử phạt, thành phố cần đầu tư thêm về hạ tầng tín hiệu giao thông đồng bộ, hiện đại để loại trừ các lý do khách quan, đồng thời tích hợp thêm tính năng AI như nhận diện khuôn mặt vào hệ thống camera giám sát thì việc xử phạt mới công bằng và thuyết phục./.