Xác định ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát trong công tác xây dựng Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nghệ An lần thứ XIX đã nhấn mạnh: “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy, tổ chức đảng và ủy ban kiểm tra các cấp. Tập trung kiểm tra, giám sát người đứng đầu về trách nhiệm nêu gương, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, thực thi nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Chú trọng kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới trực tiếp và đảng viên là cấp ủy viên cùng cấp; nội dung kiểm tra tập trung vào các lĩnh vực dễ phát sinh sai phạm, các thông tin dư luận bức xúc hiện nay”.
Trên tinh thần đó, ngay sau Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020 – 2025, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Tỉnh ủy đã làm tốt công tác tham mưu giúp Tỉnh ủy ban hành các văn bản lãnh đạo công tác kiểm tra, giám sát; chủ động tổ chức học tập, triển khai các chỉ thị, nghị quyết, quy định, hướng dẫn của Trung ương, cấp ủy tỉnh về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng; chỉ đạo cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT cấp dưới về công tác kiểm tra, giám sát, nhất là việc tham mưu giúp cấp ủy xây dựng chương trình, kế hoạch kiểm tra, giám sát của cấp ủy, UBKT toàn khóa và hàng năm; tích cực, chủ động và triển khai thực hiện toàn diện các nhiệm vụ do Điều lệ Đảng quy định. Chú trọng chỉ đạo UBKT các cấp huyện, thị tập trung thực hiện kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm có trọng tâm, trọng điểm, những lĩnh vực bức xúc, nổi cộm dư luận xã hội quan tâm.
Từ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, UBKT nên công tác kiểm tra, giám sát trong Đảng bộ tỉnh có nhiều đổi mới, nhất là việc nắm bắt tình hình ở các địa bàn, lĩnh vực để sớm phát hiện ngăn ngừa vi phạm. UBKT các cấp tích cực, chủ động thực hiện quy chế công tác đối với cán bộ theo dõi địa bàn, lĩnh vực; phân công ủy viên UBKT, cán bộ theo dõi, giám sát địa bàn, lĩnh vực, chịu trách nhiệm về ý kiến đề xuất, tiến độ, chất lượng, hiệu quả của từng nhiệm vụ được giao; gắn trách nhiệm của cán bộ theo dõi địa bàn với tình hình của địa phương, đơn vị phụ trách. Qua đó nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính chủ động, kịp thời báo cáo để giải quyết các vấn đề phức tạp, nổi cộm ngay từ khi mới phát sinh. Qua kiểm tra, giám sát cũng đã chỉ ra những thiếu sót, khuyết điểm, đồng thời kiến nghị các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền, chức năng liên quan đề ra các giải pháp để khắc phục có hiệu quả. UBKT Tỉnh ủy và UBKT các cấp đã làm rõ nhiều vụ việc, thể hiện quyết tâm chính trị cao, tạo dấu ấn trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Điển hình một số vụ việc gây bức xúc dư luận xã hội và nhân dân quan tâm đã được xử lý kịp thời, nghiêm minh, khách quan, đúng đối tượng, đúng lỗi phạm như việc xảy ra tại Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh tỉnh Nghệ An, trong đấu thầu, mua sắm vật tư phòng, chống dịch Covid-19, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, làm mất tư cách đảng viên và vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng. Qua xem xét, xử lý luật, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã khai trừ ra khỏi Đảng đối với đồng chí Giám đốc Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh tỉnh Nghệ An, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Sở Y tế, Bí thư Đảng ủy bộ phận. Vụ việc vi phạm nghiêm trọng trong công tác quản lý, bảo vệ rừng tại Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Quỳ Hợp, UBKT Tỉnh ủy đã xử lý kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với đồng chí nguyên Bí thư Chi bộ, nguyên Trưởng ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Quỳ Hợp. Hay vụ việc được báo chí và dư luận quan tâm trong thời gian qua, đó là những vi phạm nghiêm trọng về sử dụng ngân sách, quản lý tài chính xảy ra tại Đảng bộ Ban Dân tộc tỉnh, trong thực hiện Đề án hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội dân tộc Ơ Đu giai đoạn I (2016 – 2020). Qua kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Đảng ủy Ban Dân tộc tỉnh và Chi bộ Chính sách dân tộc thuộc Đảng bộ Ban Dân tộc tỉnh, UBKT Tỉnh ủy đã thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách đối với Đảng ủy Ban Dân tộc tỉnh nhiệm kỳ 2015 – 2020; thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với Chi bộ Chính sách dân tộc nhiệm kỳ 2017 – 2020, do buông lỏng công tác chỉ đạo, đôn đốc kiểm tra việc tham mưu xây dựng đề án; vi phạm các quy định trong sử dụng ngân sách, quản lý tài chính, để 4 cán bộ, đảng viên vi phạm pháp luật liên quan đến thực hiện Đề án, bị phạt tù và đã thực hiện khai trừ ra khỏi Đảng đối với 4 cán bộ, đảng viên của Đảng bộ.
Từ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đến nay, cấp ủy các cấp đã kiểm tra 1.985 lượt tổ chức đảng và 3.327 lượt đảng viên. UBKT các cấp kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 535 tổ chức đảng và 989 đảng viên; kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát đối với 2.044 tổ chức đảng; kiểm tra việc thi hành kỷ luật đảng đối với 1.801 tổ chức đảng; kiểm tra tài chính đảng, thu nộp và quản lý, sử dụng đảng phí đối với 2.267 tổ chức đảng. Cấp ủy các cấp giám sát 1.679 lượt tổ chức đảng, 2.598 lượt đảng viên. UBKT các cấp giám sát 1.230 lượt tổ chức đảng, 1.631 lượt đảng viên. Qua kiểm tra, giám sát cấp ủy các cấp đã thi hành kỷ luật 8 tổ chức đảng (khiển trách 6 tổ chức đảng và cảnh cáo 2 tổ chức đảng) và 1.023 đảng viên (khiển trách 849, cảnh cáo 140, cách chức 13 đảng viên và khai trừ 21 đảng viên); UBKT các cấp kỷ luật 124 đảng viên (khiển trách 39, cảnh cáo 22, cách chức 2 và khai trừ 61 đảng viên).
Qua kiểm tra, giám sát và xử lý kỷ luật đảng của cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT các cấp đã góp phần nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật của tổ chức đảng và đảng viên, giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật, tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, góp phần răn đe, cảnh tỉnh, ngăn ngừa sự suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, quan liêu, tham nhũng của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Đồng thời, đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Tuy đã đạt được những kết quả nêu trên, song qua thực tiễn, cũng còn những hạn chế trong công tác kiểm tra, giám sát, cần phải kịp thời chấn chỉnh, khắc phục, đó là: Một số cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng chưa gắn chức năng lãnh đạo với chức năng kiểm tra, giám sát. Việc tham mưu của UBKT giúp cấp ủy ở một số nơi chưa tốt, chưa chủ động đề xuất những vấn đề phát sinh, nổi cộm để cấp ủy tập trung chỉ đạo, giải quyết. Tính chiến đấu và năng lực lãnh đạo của một số tổ chức đảng chưa cao. Vẫn còn tình trạng có biểu hiện nể nang, né tránh, ngại va chạm, đùn đẩy lên cấp trên dẫn đến hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát còn hạn chế. Công tác giám sát thường xuyên của một số cấp ủy, UBKT các cấp chưa đi vào nền nếp; có nơi có lúc chưa thực chất, phạm vi, đối tượng còn hẹp; hiệu quả cảnh báo, phòng ngừa vi phạm còn hạn chế. Một bộ phận cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chưa thực sự gương mẫu, thiếu trách nhiệm trước công việc được giao. Số lượng cán bộ làm công tác kiểm tra còn thiếu; năng lực của một số cán bộ kiểm tra, nhất là ở cấp cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu, hoạt động kiêm nhiệm, chủ yếu tham gia các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ ngắn ngày…
Để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020 – 2025, cấp ủy, UBKT các cấp cần tiếp tục thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:
Thứ nhất, cấp ủy, UBKT các cấp kịp thời rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành các quy định, quy trình, hướng dẫn trong công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng; xác định rõ nội dung, mục đích, yêu cầu của công tác kiểm tra, giám sát nhiệm kỳ 2020 – 2025; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng, tạo sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức và hành động của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên đối với công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng; nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tự phê bình và phê bình; tự giác chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; nêu cao tính tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên, đẩy lùi sự suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí; đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính.
Thứ hai, công tác kiểm tra, giám sát phải chủ động phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm; phải kết hợp chặt chẽ giữa kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng với công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, công tác tổ chức, cán bộ; giữa tự kiểm tra và kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng. Đẩy mạnh công tác giám sát thường xuyên để ngăn ngừa sớm vi phạm của đảng viên, tổ chức đảng; chú trọng kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm để kịp thời ngăn chặn không để xảy ra vi phạm kéo dài, vi phạm cá nhân trở thành vi phạm tập thể, vi phạm nhỏ trở thành vi phạm lớn, trở thành điểm nóng gây bức xúc dư luận xã hội.
Thứ ba, tập trung kiểm tra, giám sát việc chấp hành Điều lệ Đảng, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; việc chấp hành nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, trọng tâm là nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, chế độ công tác, thực hiện dân chủ trong Đảng, giữ gìn đoàn kết nội bộ; việc tổ chức thực hiện nghị quyết đại hội đảng các cấp, các chương trình, đề án quan trọng về phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh; việc thực hành tiết kiệm, cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí; rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật trong Đảng và thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XIX, nhiệm kỳ 2020 – 2025. Nội dung kiểm tra tập trung cho việc tổng kết để ban hành nghị quyết, chương trình hành động, định hướng chủ trương, giải pháp lớn của tỉnh. Nội dung giám sát tập trung vào việc phổ biến, quán triệt, triển khai thực hiện nhằm chấn chỉnh kịp thời những biểu hiện lệch lạc, phát hiện và nhân rộng mô hình, điển hình tiên tiến. Trong tổ chức thực hiện, kết hợp việc kiểm tra, giám sát tổ chức đảng với việc kiểm tra, giám sát đảng viên, cấp ủy viên, nhất là người đứng đầu, người phụ trách liên quan đến nội dung kiểm tra giám sát và trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao. Thực hiện nhiệm vụ thi hành kỷ luật trong Đảng bảo đảm tính nghiêm minh, đúng nguyên tắc, quy trình, quy định.
Thứ tư, tăng cường công tác phối hợp, trao đổi thông tin giữa UBKT và các cơ quan, đơn vị thuộc khối nội chính như Thanh tra, Kiểm toán, Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án,… nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, đảm bảo sự kết hợp chặt chẽ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất giữa công tác kiểm tra, giám sát thi hành kỷ luật của Đảng với thanh tra, Kiểm toán Nhà nước và điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan bảo vệ pháp luật.
Thứ năm, đổi mới phương pháp kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng theo hướng đồng bộ, nghiêm minh, có hiệu lực, hiệu quả. Củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy, tăng cường cán bộ đủ số lượng, bảo đảm chất lượng, bảo đảm chế độ, chính sách theo quy định. Tăng cường đầu tư, hiện đại hóa cơ sở vật chất, kỹ thuật, phương tiện làm việc cho công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Từng bước ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là công nghệ thông tin, gắn với cải cách thủ tục, lề lối làm việc. Cấp ủy các cấp quan tâm đầu tư, tạo điều kiện về nguồn lực, cơ sở vật chất, kỹ thuật, phương tiện làm việc bảo đảm cho hoạt động của UBKT các cấp, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả, hiệu lực trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020 – 2025./.