Bài cuối: Gạch không nung - Nút thắt đã mở
Với sựđa dạng của các loại khoáng sản nhưđá, cát, xi măng, Nghệ An là địa phương có đầy đủ tiềm năng và lợi thếđể trở thành trung tâm sản xuất vật liệu xây dựngkhông nung của cả nước. Theo đánh giá, hiện hoạt động sản xuất vật liệu xây dựng không nung của tỉnh phát triển nhiều nhất nước với công suất lên đến 100 triệu viên/năm. Các cơ sở sản xuất này có mặt ở khắp các huyện, thành, thị trong tỉnh và đang lấp dần chỗ trống của thị trường vật liệu xây dựng do quá trình xóa bỏ lò gạch thủ công để lại.
Gạch không nung là sản phẩm thay thế các loại gạch nung gây ô nhiễm.
Tại địa bàn xã Nhân Sơn (huyện Đô Lương), Công ty cổ phần Thạch Lâm Nghệ An vừa hoàn thành dây chuyền sản xuất gạch không nung bằng công nghệ Polymer vô cơ với công suất 30 triệu viên/năm. Ông Trần Có - Trưởng phòng Kỹ thuật công ty cho biết: Công nghệ này không kén nguyên liệu đầu vào, chủ yếu là sử dụng mạt đá và đất. Quá trình sản xuất không gây ô nhiễm môi trường do loại bỏđược hoàn toàn công đoạn đốt của lò gạch thủ công. Gạch không nung cũng đạt mác từ 75 -150. Giá thành bán tại nhà máy khoảng 850 đồng/viên tiêu chuẩn.
Ngoài ra, một số công ty sản xuất gạch không nung như Lũng Lô 2.1 sản xuất 5 triệu viên/năm, Xi măng Hoàng Mai 10 triệu viên/năm, Cụm công nghiệp Trường Thạch công suất 45 triệu viên/năm, Cụm công nghiệp Đô Lăng... đang triển khai xây dựng nhà máy đã làm nên diện mạo cho ngành sản xuất vật liệu xây dựng không nung của Nghệ An.
Với những thuận lợi đó, hiện nay Sở Xây dựng đang xây dựng Đề án sản xuất vật liệu xây dựng không nung, phấn đấu đến năm 2015 đạt 100 triệu viên gạch không nung đúng quy chuẩn đạt các tiêu chí về chất lượng sản phẩm hàng hóa. Ông Nguyễn Trọng Do - Trưởng phòng Quản lý hoạt động vật liệu xây dựng (Sở Xây dựng) cho biết: "Gạch không nung sử dụng phụ phẩm của khai thác đá, không tốn nhiên liệu, kích thước đồng nhất, giúp giảm công xây dựng và các nguyên liệu xây dựng khác".
Tuy nhiên, hiện trên thị trường vật liệu xây dựng, gạch không nung chưa tìm được chỗđứng so với các loại gạch thủ công và tuynel thông thường. Nó mới chỉđược dùng để xây dựng các công trình phụ, hàng rào. Theo những người trong nghề, một trong những nguyên nhân chính là do người tiêu dùng chưa tin tưởng chất lượng của gạch không nung trong thời điểm loại gạch này mới "chập chững" những bước đi đầu tiên chinh phục thị trường.
Ông Phan Thanh Hải - Giám đốc Công ty Cổ phần Thạch Lâm Nghệ An cho biết: "Chất lượng các sản phẩm gạch không nung đều bảo đảm, thậm chí cao hơn so với gạch sản xuất ở lò nung thủ công. Nhưng khách hàng vẫn chưa thực sự tin tưởng, chưa quen vào dòng sản phẩm mới này. Trên thế giới gạch không nung đã sử dụng cách đây mấy chục năm". Theo ông Nguyễn Trọng Do thì: Nhà nước cần có cơ chế chính sách hỗ trợ cụ thể cho những nhà sản xuất như: đầu tư thiết bị, giảm giá thuê đất, đánh thuế nặng gạch nung, ưu tiên sử dụng gạch không nung trong các công trình xây dựng của nhà nước. Bên cạnh đó, cần có chế tài cụ thểđể các công trình xây dựng cao tầng sử dụng gạch không nung...
Theo đánh giá của các chuyên gia trong ngành vật liệu xây dựng Việt Nam, thị trường trong nước tiêu thụ khoảng 20 tỷ viên gạch trong năm nay và nhu cầu sẽ tăng đến 42 tỷ viên vào năm 2020. Nếu sản xuất 42 tỷ viên hoàn toàn bằng gạch đất sét nung thì chúng ta mất tới 60 triệu m3 đất sét, tương đương với 6.000 ha đất nông nghiệp nếu khai thác ởđộ sâu 1m. Vì vậy, ưu tiên phát triển gạch không nung hiện nay là giải pháp thay thế các lò gạch thủ công, đồng thời bảo đảm cho môi trường trong lành, sức khỏe của người dân và an ninh lương thực.
Thành Duy - Mai Hoa