Một học giả Hán - Nôm quê Nghệ

• 12/03/2010 20:42

Sau hơn một năm lâm trọng bệnh, cựu nhà giáo Khoa Ngữ văn- Đại học Vinh: Hoàng Nghĩa Quán đã qua đời vào lúc rạng sáng ngày 4 tháng 12 năm 2009. Hưởng thọ 72 tuổi.

Sau khi tốt nghiệp khoa Trung văn Đại học Sư phạm Hà Nội, khoá 1958-1960, anh Hoàng Nghĩa Quán làm phiên dịch ở Tổng cục địa chất. Năm 1962, anh chuyển công tác sang ngành Giáo dục, chuyên dạy Trung văn. Thời gian đầu, dạy ở một số trường phổ thông cấp III tỉnh Hà Tĩnh, qua năm 1968, anh được điều về giảng dạy tại Trường ĐHSP Vinh, có thời gian là phó chủ nhiệm khoa Ngữ văn, cho đến lúc nghỉ hưu (1997). Anh cũng là một trong số những người khởi xướng thành lập Câu lạc bộ Hán - Nôm Nghệ An đầu năm 2005. Với vai trò là phó chủ nhiệm, anh đã có nhiều đóng góp trong hoạt động của Câu lạc bộ, nhất là về mặt dịch thuật.

Có thể nói, kiến thức Hán Nôm của Hoàng Nghĩa Quán xứng tầm một học giả uyên thâm. Ngoài việc giảng dạy, anh còn là tác giả của nhiều bài viết mang tính học thuật cao đăng trên các báo và tạp chí. Riêng về dịch thuật, anh đã để lại một số lượng ấn phẩm khá lớn. Có thể kể tới:

- Tưởng Giới Thạch, bạn và thù (3 tập). NXb Đà NΩng, 2000.

- Càn Long đại đế (3 tập). NXb Hội Nhà văn (2001).

- Tướng soái cổ đại Trung Hoa (4 tập). NXb Thanh Niên (2002).

- Minh cung 16 Hoàng Triều (2 tập). NXb Văn nghệ TP. HCM (2002).

- Linh Sơn. NXb Văn học (2003).

- Thánh Kinh một con người. Tiểu thuyết của Cao Hành Kiện. NXb Văn học (2007).

Đặc biệt, cuốn tiểu thuyết Thánh Kinh một con người của nhà văn Trung Quốc Cao Hành Kiện đoạt giải Nô-ben Văn học đã được độc giả đánh giá rất cao qua bản dịch của Hoàng Nghĩa Quán.

Người xưa thường nói "thập niên đăng hoả" (mười năm đèn sách) mà rồi có khi chữ tác viết thành chữ tộ. Chữ Hán là thế, mỗi chữ đều có hình nét riêng. Và học rồi mà vẫn cứ quên! Nói điều này để thấy nhà giáo Hoàng Nghĩa Quán chỉ học Trung văn trên ghế nhà trường vỏn vẹn có hai năm (coi như mới vỡ lòng), nhưng đã có được trình độ kiến thức sâu rộng như thế, phải nói công lao tự học, tự tìm hiểu, nghiên cứu thật đáng cảm phục! Hiện tại trên đất Nghệ An, kiến thức Hán Nôm khó có một ai ngang tầm Hoàng Nghĩa Quán?! Càng thương anh, con người nhân hậu, lại càng tiếc anh - một học giả đã tận tâm "Sinh ư nghệ tử ư nghệ" với chữ nghĩa. Tài liệu Hán Nôm trên đất Nghệ An còn nhiều lắm, đang rất cần những bậc thức giả như Hoàng Nghĩa Quán khai thác, giải mã để phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu về nhiều lĩnh vực. Tiếc thay!


Nguyễn Phương Thoan