Nông dân thu lợi 'kép' từ nuôi cá ruộng lúa

(Baonghean.vn) - Sau khi thu hoạch lúa hè thu năm 2016, bà con nông dân ở huyện Anh Sơn, Thanh Chương đã biết tận dụng đất ruộng trống đắp bờ nuôi cá. Đây là mô hình vừa góp phần tăng thu nhập cho nông hộ vừa bảo vệ môi trường sinh thái trên đồng ruộng.

Hôm nay là một ngày rất vui đối với ông Nguyễn Văn Tư và nhiều hộ dân ở thôn Lĩnh Long xã Thanh Lĩnh huyện Thanh Chương, sau 4 tháng nuôi thả, cá vụ 3 trên cánh đồng Ruộng Nguồn đã cho thu hoạch. Năm nay nhờ có nhiều trận mưa lớn nhưng lại không lụt nên năng suất và sản lượng đạt cao. Xuất vốn mua giống 7 triệu hôm nay nhóm của ông thu được trên 50 triệu đồng.

Mô hình nuôi cá vụ ba ở xã Thanh Lĩnh nói riêng và huyện Thanh Chương xuất hiện từ nhiều năm trước. Hàng năm sau khi thu hoạch vụ lúa hè thu trước mùa mưa lũ người dân tận dụng diện tích bằng cách chặn các cống, mua lưới khoanh vùng thả cá giống vào ruộng. Cách làm này khá đơn giản, chi phí đầu tư thấp (chỉ mua giống), ít công chăm sóc nhưng vẫn cho hiệu quả kinh tế cao.

Người dân xã Thanh Lĩnh đang tập trung thu hoạch cá vụ 3.

Anh Trần Văn Châu ở thôn 8, xã Thanh Hưng là một trong những người nuôi cá vụ ba đầu tiên cho biết: "Mỗi ha ruộng thả khoảng 70 - 80 kg cá giống, chủ yếu là các loại chép, trắm, mè, trôi. Sau 3- 4 tháng bắt đầu thu hoạch. Căn cứ vào kết quả nuôi sau vụ đầu, sẽ rút kinh nghiệm để điều chỉnh các loại cá, loại nào chóng lớn hơn thì thả nhiều hơn trong vụ sau.

Ông Châu cũng cho biết, trừ hết chí phí bình quân mỗi ha cho lãi từ 20 - 25 triệu đồng. Mấy tháng mùa lũ khó kiếm được việc làm ổn định, với nông dân đây là nguồn thu nhập cao.

Chẳng những có kinh nghiệm nuôi, anh Châu và nhiều hộ dân ở các xã Thanh Hưng, Thanh Lĩnh, Đồng Văn… còn ươm thành công cá giống sinh sản, mỗi mùa cung cấp hàng tấn cá giống phục vụ cho bà con nông dân trong xã, trong huyện nuôi cá vụ ba. Đầu mùa mua nợ cá giống đến khi thu hoạch xong bán cá mới trả. Nhờ vậy mà nhiều hộ nuôi cá ở các địa phương lân cận cũng tìm tới các trại giống trên địa bàn huyện Thanh Chương để mua cá giống.

Theo thống kê chưa đầy đủ, hàng năm trên địa bàn huyện Thanh Chương có khoảng 700 – 800 ha cá vụ ba. Ước tính đạt khoảng 1500 tấn cá.

Không những mang lại hiệu quả kinh tế cao, việc nuôi cá vụ ba còn giúp cải tạo ruộng lúa cho vụ mùa tới. Cá chủ yếu ăn những sinh vật phù du trôi về theo lũ, ăn cỏ, gốc rạ, sục bùn giúp đồng ruộng sạch sẽ và giảm nguy cơ bị sâu bệnh cho lúa. Một số hộ dân còn cho biết với ruộng nuôi cá khi vào vụ mới thì lúa phát triển tốt hơn, chi phí phân bón và thuốc trừ sâu cũng ít hơn.

Không mạnh như Thanh Chương nhưng hiện nay, toàn huyện Anh Sơn cũng đã có trên 50 ha cá được nuôi trên ruộng lúa, tập trung chủ yếu ở các xã Thạch Sơn, Lạng Sơn, Lĩnh Sơn. Năng suất trung bình hàng năm đạt 1,3 tấn/ha. Cá được thả là những giống cá nước ngọt được ưa chuộng như cá trắm, cá mè, cá gáy. Thời điểm thả bắt đầu từ tháng 8 và sau 4 tháng đã cho thu hoạch. Nuôi cá trên ruộng lúa sẽ tận dụng các nguồn thức ăn từ phụ phẩm trên ruộng lúa của vụ hè thu vừa bảo vệ môi trường sinh thái trên đồng ruộng.

Cá nuôi từ ruộng lúa do sử dụng thức ăn tự nhiên nên chất lượng thơm ngon.

Những năm trước đây, gia đình anh Nguyễn Đình Quỳnh thôn 3, xã Thạch Sơn sau khi thu hoạch lúa hè thu mùa xong, trên diện tích 2 sào ruộng của gia đình đều để trồng cây vụ 3 như ngô, khoai lang vụ đông nhưng do ruộng trũng ngập nước nên hiệu quả cây trồng không cao nên năm nay, anh áp dụng nuôi cá. Do sử dụng thức ăn tự nhiên nên chất lượng thơm ngon, bán được giá. Với diện tích 1,5 sào anh thu hoạch được 60 kg cá, với giá thị trường 40.000- 45.000 đồng/kg, cho anh thu nhập gần 3 triệu đồng.

Anh Quỳnh chia sẻ: Trong quá trình nuôi cá 4 tháng trên ruộng lúa, chỉ từ giai đoạn cuối là phải tăng cường bổ sung nguồn thức ăn cho cá. Do vậy việc nuôi cá trên ruộng lúa sẽ giảm rất nhiều chi phí cho bà con nông dân.

Với gia đình anh Lương Ngọc Vinh ở xóm 3 xã Lĩnh Sơn, là một trong những hộ nông dân có nhiều năm áp dụng mô hình nuôi cá trên ruộng lúa cho hiệu quả kinh tế cao. Trên diện tích 6 sào ruộng của gia đình, anh Vinh chủ yếu thả cá gáy, trắm. Sau 3- 4 tháng nuôi và chăm sóc, cá đạt trọng lượng từ 6 lượng- 1,2 kg/con, sau khi trừ chi phí đầu tư gia đình anh có thu nhập từ 10 đến 15 triệu đồng.

Những năm gần đây, phong trào nuôi cá trên ruộng lúa ở Anh Sơn phát triển khá mạnh, diện tích, quy mô không ngừng được mở rộng. Đây là mô hình nuôi đơn giản, người dân chỉ đầu tư con giống ban đầu, giảm chi phí thức ăn, ít tốn công chăm sóc, thời gian nuôi lại ngắn nhưng hiệu quả rất khả quan.

Trần Đình Hà - Thái Hiền