Chưa bằng mặt, chẳng bằng lòng

(Baonghean)- Vốn đã được chờ đợi từ lâu, tuần qua, chuyến công du Mỹ của Thủ tướng Đức Angela Merkel lại khiến dư luận có thêm thời gian bàn luận do bị hoãn bởi bão tuyết tại Mỹ. Không ngoài dự đoán, những biểu hiện và tuyên bố của lãnh đạo hai bên cho thấy, “mối tâm giao” Mỹ - Đức vẫn sẽ còn nhiều khó khăn dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Bối rối và xa cách

Trong tuyên bố của mình tại buổi họp báo chung sau cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump, Thủ tướng Đức Angela Merkel nhận xét rằng: “Thật tốt khi hai bên nói chuyện trực tiếp với nhau thay vì nói về nhau qua các phương tiện truyền thông”. Cả hai nhà lãnh đạo còn miêu tả với các phóng viên rằng, cuộc gặp đầu tiên giữa hai người đã diễn ra khá tốt đẹp.

Giới chức hai bên trước đó cũng kỳ vọng, cuộc gặp lần này giữa lãnh đạo hai bên sẽ là bước chuyển tiếp tích cực để làm ấm lại mối quan hệ Mỹ - Đức vốn lạnh giá thời gian qua. Thế nhưng, những gì mà dư luận chứng kiến trong chuyến thăm lần này cho thấy, mọi chuyện dường như sẽ khó khăn hơn người ta tưởng.

Thủ tướng Đức Angela Merkel (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại phòng Bầu dục hôm 17/3. Nguồn: AFP, Getty

Thái độ bối rối, gượng gạo thậm chí né tránh một cái bắt tay ngoại giao của ông Trump với bà Merkel trong cuộc họp báo tại phòng Bầu dục, cho thấy sự xa cách chưa thể hàn gắn. Nếu nhìn lại các cuộc gặp giữa Thủ tướng Merkel và 2 đời Tổng thống Mỹ vừa qua là cựu Tổng thống Barack Obama và George Bush, người ta dễ dàng nhìn thấy sự gắn bó và thân tình vượt hơn cả quan hệ ngoại giao.

Nó xuất phát từ những quan điểm và lợi ích chiến lược chung giữa Mỹ và châu Âu vốn có từ lâu, cũng như sự tương đồng giữa cá nhân các nhà lãnh đạo với nhau. Thế nhưng, mọi chuyện đã diễn ra hoàn toàn khác trong cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump tuần qua.

Quá khác biệt

Báo chí quốc tế suốt tuần qua cũng đã bình luận rằng, khó có thể có 2 chính trị gia nào lại có sự khác biệt lớn về kinh nghiệm chính trị, quan điểm về thế giới cũng như phong cách, tính tình như ông Trump và bà Merkel. Không chỉ vậy, dư luận cũng chưa thể quên những rạn nứt mà Tổng thống Trump đã tạo ra khi liên tiếp có những tuyên bố chỉ trích Thủ tướng Merkel.

Nhìn lại hồi tháng 10/2015, khi bà Merkel quyết định cho phép hơn 1 triệu người tị nạn vào Đức, ông Trump đã bình luận rằng: “Những gì bà ấy làm thật điên rồ”, đồng thời còn dự đoán sẽ có những cuộc bạo loạn tại Đức. Hai tháng sau, khi tạp chí Time bình chọn bà Merkel là nhân vật của năm, ông Trump đã viết trên Twitter rằng: “Họ đã chọn 1 người đang phá hoại nước Đức”. Hay vào tháng 3/2016, khi nói đến cuộc tấn công năm mới tại Cologne đêm giao thừa, một lần nữa ông Trump lại chỉ trích bà Merkel và dự báo tình trạng bất ổn tại Đức…

Hai nhà lãnh đạo Mỹ - Đức hội đàm tại Nhà Trắng. Nguồn: AFP, Getty

Trong chuyến thăm vừa qua, đúng như giới quan sát lo ngại, một lần nữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Đức lại thể hiện các quan điểm vô cùng khác biệt về một loạt vấn đề như người nhập cư hay tự do thương mại. Trong khi bà Merkel vẫn bảo vệ quan điểm chống chủ nghĩa bảo hộ có xu hướng gia tăng tại châu Âu và toàn cầu thì ông Trump vẫn cho rằng, Mỹ là nước chịu thiệt trong các thỏa thuận thương mại tự do. Liên quan đến vấn đề nhập cư, cả hai đã tiếp tục chỉ trích công khai về chính sách của nhau. Đó là quyết định mở cửa cho người tỵ nạn của bà Merkel và sắc lệnh cấm nhập cư của ông Trump vừa qua.

Kết quả khiêm tốn

Nhìn vào cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Đức như vừa rồi, những kết quả đạt được có thể nói là quá khiêm tốn. Chính Thủ tướng Merkel có thời điểm trong chuyến thăm còn rất bối rối khi Tổng thống Trump cho rằng, hai người có điểm chung hiếm hoi là đều bị chính quyền tiền nhiệm tại Mỹ nghe lén điện thoại.

Dù vậy, hai nhà lãnh đạo cũng đã tìm được tiếng nói chung liên quan đến khối NATO. Cụ thể, Tổng thống Trump đã yêu cầu Thủ tướng Merkel phải đạt được mục tiêu chi tiêu quân sự của NATO. Đáp lại, bà Merkel đã cam kết sẽ tăng mức chi phí quân sự lên mức 2%. Mặc dù vậy, ông Trump vẫn không quên chỉ trích NATO là “lỗi thời” và đã làm Mỹ và các đồng minh trong liên minh quân sự phải đóng góp nhiều khoản tiền lớn trong nhiều năm qua.

Nhưng xét về phía Đức, giới quan sát cho rằng, kết quả chuyến thăm lần này không quá quan trọng với Thủ tướng Merkel. Bởi bà Merkel được cho là vẫn sẽ tiếp tục đẩy mạnh chính sách ngoại giao tốt đẹp với Mỹ, bất kể người đứng đầu là ai và có những khác biệt như thế nào.

Đơn giản, Đức cũng như châu Âu vẫn cần đến Mỹ trong hầu hết mọi vấn đề. Vì vậy, mục tiêu tiếp xúc với Tổng thống mới của Mỹ và khởi động lại mối quan hệ với Washington đã là thành công với bà Merkel. Trong khi đó về phía Mỹ, Tổng thống Donald Trump được cho là vẫn đang định hình một chính sách đối ngoại phù hợp với tất cả các nước và không đi ngược lại các cam kết khi tranh cử. Tất nhiên, lợi ích quốc gia lâu dài sẽ là yếu tố kéo hai nhà lãnh đạo xích lại gần nhau hơn. Và đó chỉ là vấn đề thời gian!

Khang Duy