Giải mã nguyên nhân ngập úng TP. Vinh

(Baonghean) - Thành phố Vinh vừa trải qua đợt ngập lụt nặng nề. Nguyên nhân nào dẫn đến việc thành phố Vinh bị ngập như vậy?

Kênh mương xuống cấp, thiếu kết nối

Mưa lớn hơn 400mm trong đợt áp thấp nhiệt đới vừa qua là nguyên nhân trực tiếp khiến Vinh và cả tỉnh Nghệ An ngập lụt nặng nề. Tuy nhiên ở thành phố Vinh, ngoài nguyên nhân mưa lớn còn có nhiều nguyên nhân khác.

Ông Nguyễn Dũng ở đình phía Tây chợ Vinh chuyên kinh doanh các mặt hàng lagim gồm măng, miến, bánh đa nem bức xúc: “Chợ Vinh chỉ cần trận mưa to là ngập nước, nhưng đợt mưa này nước ngập lớn nhất trong lịch sử, ngay tại ki ốt tôi nước ngập 1,5 m. Nguyên nhân là nước mưa từ khắp nơi đổ về chợ trong khi hệ thống tiêu thoát nước tại chợ là rất kém. Hệ thống mương vừa nhỏ, có chỗ chôn ngầm, có chỗ lộ thiên, rác rưởi vứt vô tội vạ khiến khi mưa lớn nước không thể tiêu thoát kịp”.

Nước ngập nửa người ở khu vực đường Đào Tấn (TP. Vinh). Ảnh: Nhật Lân

Chị Trần Thị Liên, một tiểu thương kinh doanh hàng nông sản nói thêm: Đáng lý ra, khi hệ thống thoát nước ở chợ Vinh bị nghẽn, gây ngập úng thì sau mưa lũ BQL chợ phải nhanh chóng có giải pháp kịp thời xử lý. Đến chiều ngày 12/10, sau khi lãnh đạo tỉnh đi kiểm tra các ngành chức năng mới cho nạo vét các cống tiêu sau chợ Vinh.

Khi nạo vét lên thì nhận thấy ngoài việc miệng cống bị tắc, nghẽn bởi rác thì các miệng cống còn bị bịt kín, không thu nước được.

Bên cạnh đó, theo tìm hiểu, hệ thống mương ở chợ Vinh không đấu nối được ra hệ thống mương chính của thành phố.

Ông Nguyễn Đình Lợi - Phó Giám đốc Sở Xây dựng Nghệ An cho biết: Việc chợ Vinh bị ngập là do hệ thống mương thoát nước phía sau quá nhỏ, chỉ khoảng 1,6m, chưa kết nối được ra mương Hồng Bàng. Bên cạnh đó, rác và đất chôn lấp quá nhiều, thành phố không tiến hành nạo vét. Hạ tầng phía sau chợ thấp trũng so với sông Vinh nên nước từ sông Vinh đổ ngược trở lại.

Các cống, miệng thu nước ở sau chợ Vinh bị lấp kín không tiêu nước được. Ảnh: Châu Lan

Theo quan sát của phóng viên, ngoài hệ thống tiêu thoát trong chợ đã lạc hậu, thì việc tiêu thoát nước từ chợ Vinh ra sông Vinh hết sức khó khăn do khu vực chợ Vinh thấp hơn bờ sông Vinh khoảng 70cm, và hệ thống mương dẫn từ khu vực chợ Vinh qua khu đô thị Vinh Tân ra sông Vinh phải “trèo” thêm độ 70cm nữa.

Không chỉ ở chợ Vinh, nhiều nơi trong thành phố cũng bất cập về hạ tầng tiêu thoát nước. Nhiều hệ thống mương thoát nước cũ đầu tư chưa đồng bộ, và một số đoạn đường hoặc cả tuyến đường trong thành phố chưa có mương thoát nước như các tuyến đường Phong Định Cảng, Nguyễn Duy Trinh, Nguyễn Phong Sắc, Nguyễn Gia Thiều, Trần Hưng Đạo,… Khu vực Hồ Thành chảy về trạm bơm Tây Nam để bơm ra ngoài cũng chưa kết nối được, đường Trần Hưng Đạo đoạn thông ra hồ Cửa Nam chưa có mương.

Thậm chí, có ý kiến cho rằng, tại thời điểm thành phố Vinh ngập sâu thì khu vực Kênh Bắc, nước vẫn chưa đầy?; một số mương cấp 2, cấp 3 chưa đảm bảo công năng khi hoạt động.

Hồ điều hòa ở xã Hưng Hòa thi công chưa xong làm cho ngập úng nặng hơn. Ảnh: Quốc Thắng

Bất cập năng lực các trạm bơm

Hệ thống trạm bơm của thành phố Vinh chưa đáp ứng được yêu cầu tiêu thoát. Trạm bơm Cầu Đen (còn gọi là trạm phía Nam) với 6 máy bơm tổng công suất 57.000m3/h hiện nay hoạt động khá tốt tuy nhiên âu chứa nước phía trước cho trạm bơm quá nhỏ. Trước mưa, trạm bơm đã phải vận hành để tiêu bớt nước và luân phiên các máy tránh quá công suất. Điều nguy hiểm nhất là trạm bơm không có máy phát điện công suất lớn, chỉ cần mất điện là trạm bơm ngừng hoạt động.

Cái khó nữa là khi nước sông Lam lên cao thì ba ra Bến Thủy đóng lại, dẫn đến nước sông Vinh dâng lên. Lúc này tất cả trạm bơm như: Bến Thủy, Tây Nam, Cầu Đen đều ngừng hoạt động vì bơm ra không có tác dụng. Công suất của các trạm bơm này đều đã cũ, chưa đáp ứng được yêu cầu thoát nước của thành phố đang phát triển.

Hệ thống bơm nước ở các trạm bơm đã xuống cấp, chưa đáp ứng yêu cầu. Ảnh: Châu Lan

Dở dang nhiều công trình, dự án

Không chỉ bất cập về kênh mương, trạm bơm... mà hiện nay, nhiều công trình, dự án trên thành phố cũng đang dang dở như hào Thành cổ; đường 72m; các dự án nhà ở thương mại; một số dự án bị treo như nâng cấp, cải tạo sông Vinh, đầu tư cống Rào Đừng, trạm bơm chuyển tiếp ở Bến Thủy, kênh 80m thoát nước cho thành phố từ Hưng Đông qua Nghi Phú về Hưng Hòa...

Việc các công trình dở dang này khiến cho việc tiêu thoát nước bị ách tắc. Ông Lê Sỹ Chiến - Phó Chủ tịch UBND thành phố Vinh cho biết thêm: Một số dự án không qua cơ quan đầu mối (UBND thành phố) để thỏa thuận đấu nối hệ thống hạ tầng nên gây thoát nước chậm.

Ông Nguyễn Quốc Thắng - Trưởng phòng Quản lý đô thị thành phố Vinh cho biết: Thành phố hiện đang triển khai dự án chống ngập úng cục bộ trọng điểm giai đoạn 3, và sẽ tiến hành nạo vét kênh, mương thoát nước, đấu nối những vị trí còn thiếu nếu có mặt bằng, bổ sung hố thu nước mặt đường.

Bên cạnh đó, đẩy nhanh tiến độ thi công hào Thành cổ, hoàn chỉnh công trình kênh Bắc và xây dựng quy hoạch thoát nước như yêu cầu của lãnh đạo tỉnh tại buổi làm việc với thành phố mới đây. Ông Nguyễn Quốc Thắng cũng mong muốn, người dân không chủ quan trong phòng chống thiên tai và tích cực chung tay với thành phố trong việc bảo vệ công trình, hạ tầng đô thị để giảm thiểu việc ngập úng.

Nhóm P.V