Đừng xử tệ với hồ điều hòa

RÁC, HÔI...

Chúng tôi đến hồ điều hòa Kênh Bắc theo tuyến đường mới 35m nối Quốc lộ 46 với đường ven sông Lam. Cảm nghĩ ban đầu, hẳn vì mới được đầu tư xây dựng, hồ điều hòa Kênh Bắc với đầy đủ hạ tầng đường bao quản lý, vỉa hè, thảm cỏ, cây xanh, điện chiếu sáng... sẽ đẹp đẽ, sạch sẽ và thoáng đãng trong lành.

Nhưng cảm nghĩ đó, cứ lụi dần, lụi dần khi rảo hết diện tích chiếm đất 53 ha của hồ. Từ điểm cuối nối với kênh Rào Đừng vòng lên điểm đầu nối với Kênh Bắc, hồ điều hòa không chỗ nào không có sự góp mặt của rác. Rác có trên bề mặt đường bao, vỉa hè, thảm cỏ. Rác có ở các bãi đất trống xung quanh vùng chiếm đất 53 ha. Rác có trên diện tích 40ha bề mặt lòng hồ.

Trên bề mặt hồ, không chỉ rác mà có cả xác những con vật nuôi có kích thước khủng. Ảnh: Nhật Lân

Về sự đa dạng của rác, thôi thì khó lòng tính đúng, tính đủ. Là hỗn hợp các loại rác thải xây dựng. Là bã mía, vỏ các loại hoa quả của những quán hàng dã chiến về đêm. Là các loại hộp, bao ni lon cùng đồ ăn, thức uống dư thừa lại của những nhóm người có cùng sở thích vừa ăn uống, nhậu nhẹt vừa ngắm sao đêm. Là cỏ, bèo, rác được “trục vớt” lên từ lòng hồ. Nhưng đáng sợ nhất là những loại vật nuôi “được” thả trôi trong lòng hồ. Có những con dài đến cả mét, nổi lềnh phềnh trên mặt nước... Từ bề mặt nước đã ngả đen, từ những vật nuôi đang trong quá trình chuyển hóa, bốc ra mùi hôi thật khủng khiếp...

“Có vẻ như đang có sự vô tâm, vô cảm với công trình hàng trăm tỷ đồng này...”.

Hồ điều hòa Kênh Bắc được hoàn thành với thời gian chưa lâu, nhưng vẻ như “thiếu” sự quản lý, chăm sóc. Bởi vậy, các loại cây bụi, cỏ dại đã mọc lên trên thảm cỏ, trên vỉa hè, và cả giáp ranh giữa đường bao và dải bê tông bó vỉa hè. Có những đoạn, cỏ và cây bụi đã lấp kín vỉa hè, trở thành điểm đổ rác thải. Và nữa, có khá nhiều những đồ vật “kỳ dị” nằm ngổn ngang trên vỉa hè, thảm cỏ, hoặc “quấn quýt” bên cây xanh, vốn đang cần chăm sóc để khỏe, đem lại bóng mát cho quần thể hồ. Như những bàn, ghế, khung sắt..., hẳn là dụng cụ bán hàng đêm của các quán hàng dã chiến, khi nghỉ thì họ dùng dây buộc, hoặc dùng khóa dây khóa vào thân cây...

Cùng “vãn cảnh” hồ điều hòa Kênh Bắc với chúng tôi có thêm một số người bạn. Có lẽ cũng quá bất ngờ trước cảnh quan nơi đây, nên họ đánh giá: “Có vẻ như đang có sự vô tâm, vô cảm với công trình hàng trăm tỷ đồng này...”.

Xung quanh đường quản lý, đầy rẫy rác thải xây dựng. Ảnh: Nhật Lân

SỬA LỖI QUẢN LÝ

Cám cảnh thực trạng hồ điều hòa Kênh Bắc, chúng tôi đã liên hệ với lãnh đạo UBND TP. Vinh. Thế rồi được biết hồ điều hòa Kênh Bắc đã có quy trình quản lý, vận hành các hạng mục công trình; đồng thời, thành phố cũng đã giao trách nhiệm cho đơn vị quản lý trực tiếp, là Công ty CP Quản lý và Phát triển hạ tầng đô thị Vinh, thực hiện nghiêm việc quản lý vận hành.

Quy trình quản lý, vận hành các hạng mục công trình hồ điều hòa Kênh Bắc, được UBND TP. Vinh ban hành tại Quyết định số 3815/QĐ-UBND, ngày 14/7/2020. Trong đó, quy trình duy trì vệ sinh môi trường được quy định như sau: Thực hiện thường xuyên 10 ngày/1 lần; trường hợp đột xuất khi có chỉ đạo của UBND thành phố hoặc có biểu hiện bất thường ảnh hưởng có khả năng gây ô nhiễm môi trường: 1 ngày/1 lần. Về thực hành thao tác, yêu cầu: Sử dụng thuyền và các phương tiện khác, dùng cào và vật dụng; vớt vợt bèo, rác các vật nổi trên mặt hồ; các cửa cống ra vào hồ đưa lên khỏi mặt hồ, cửa cống đưa đi xử lý. Sử dụng tre, mét hoặc dây phao nổi để tại các khu vực cửa phai, cửa xả, ven mái kè để thuận lợi cho công tác thu gom bèo, rác thải trôi nổi và giảm diện tích công tác. Nhặt rác, cỏ, cây, con ở mái hồ, đường quản lý, vỉa hè đường quản lý; dùng cào, vợt vớt bèo, rác xung quanh các cửa cống đưa lên xe gom (rác ở đây bao gồm các loại rác sinh hoạt do dân thải ra, rác tự nhiên và các đống phế thải xây dựng bằng hoặc dưới 0,2m³. Về chất lượng, yêu cầu: Trên mái hồ, mặt nước không còn bèo, rác, phế thải; các cửa cống sạch rác, chảy thông thoáng; toàn bộ rác, phế thải đã được thu gom phải vận chuyển hết đến nơi quy định trong ngày.

Các loại hộp, bao ni lon cùng đồ ăn, thức uống dư thừa cũng nhan nhản trên thảm cỏ, bờ kè. Ảnh: Nhật Lân

"Khi chúng tôi hỏi thì cán bộ quản lý vận hành lúc nào cũng báo cáo là thực hiện đảm bảo theo yêu cầu. Làm kiểu thế này thì chết dở...”

Đối chiếu các quy định nêu trên, chúng tôi đã nói ra thực trạng rác, cỏ, ô nhiễm ở hồ điều hòa Kênh Bắc để hỏi Công ty CP Quản lý và Phát triển hạ tầng đô thị Vinh. Với những hình ảnh được ghi lại trong ngày 23/4/2021, lãnh đạo đơn vị này đã chủ động nhận trách nhiệm. Vì như vị lãnh đạo này cho biết, sau khi có Quyết định số 3815/QĐ-UBND của UBND thành phố Vinh thì Công ty đã bố trí nhân lực để thực hiện công tác quản lý vận hành. “Thế mà khi chúng tôi hỏi thì cán bộ quản lý vận hành lúc nào cũng báo cáo là thực hiện đảm bảo theo yêu cầu. Làm kiểu thế này thì chết dở...” - vị đại diện nói. Đồng thời, ông liên lạc với một người tên là Ngọc, yêu cầu khẩn trương kiểm tra, xử lý ngay các tồn tại...

Dù Công ty CP Quản lý và Phát triển hạ tầng đô thị Vinh nhận trách nhiệm, nhưng thực trạng của hồ điều hòa Kênh Bắc có phần vai trò, trách nhiệm của các phòng, ban, đơn vị liên quan ở thành phố Vinh cùng UBND các xã Hưng Lộc, Hưng Hòa. Vì để hồ điều hòa Kênh Bắc được chăm sóc, bảo vệ tốt, qua đó khai thác được hết những công năng, tại Quyết định số 3815/QĐ-UBND, UBND TP. Vinh không chỉ giao trách nhiệm đối với đơn vị quản lý vận hành. Cụ thể như với UBND các xã Hưng Lộc, Hưng Hòa thì phải “Tổ chức kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm làm ảnh hưởng vệ sinh môi trường và các công trình hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn...”. Hay như với Công ty CP Công viên cây xanh thành phố Vinh thì có trách nhiệm chăm sóc cây xanh, thảm cỏ. Để xảy ra tình trạng xả rác thải bừa bãi, hoặc việc cây xanh bị khóa cùng các “vật thể lạ”..., rõ ràng là có phần trách nhiệm của họ!.

Những đồ vật của các hàng quán dã chiến khóa cùng cây xanh. Ảnh: Nhật Lân

GIA TĂNG Ý THỨC CỘNG ĐỒNG

Tại khu vực hồ điều hòa Kênh Bắc, một điểm sáng hiếm hoi thấy được là có những biển bảng mà nội dung, hình ảnh trên đó gắn với việc kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ môi trường.

Tìm hiểu, những tấm biển có nội dung rất hay như “Rác thải do tự tay ta. Bỏ đúng quy định mới là văn minh” được thực hiện bởi một nhóm tình nguyện. Những người này khi thấy hồ điều hòa mang đến cho cộng đồng xã hội những giá trị tốt đẹp không gì đong đếm được, nhưng có một bộ phận đang thờ ơ với việc bảo vệ môi trường, là tác nhân trực tiếp xả thải rác nên đã vào cuộc. Họ kêu gọi sáng tác những slogan, hình vẽ có nội dung về bảo vệ môi trường nhưng gần gũi, dễ đi lòng người; tự nguyện cùng nhau đóng góp tiền để in ấn, đóng khung, treo lên những vị trí dễ quan sát. Để qua đó, hy vọng sẽ kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ môi trường hồ điều hòa bằng những việc làm cụ thể. Là không xả rác thải vào lòng hồ điều hòa và hạ tầng bao quanh.

Đọc nội dung của những slogan, thấy đối tượng hướng đến của những tình nguyện viên này thật đúng. Vì “thủ phạm” của các loại rác thải xây dựng, bã mía, vỏ hoa quả, các loại hộp, bao ni lon, đồ ăn, thức uống dư thừa, những loại vật nuôi chết trôi nổi trong lòng hồ..., không phải ai khác mà chính là một bộ phận dân cư còn thiếu ý thức sống tại thành phố Vinh.

Những biển bảng kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ môi trường ở khu vực hồ điều hòa. Ảnh: Nhật Lân

Đơn vị được giao quản lý, vận hành hồ điều hòa sẽ phải sửa lỗi; các phòng, ban, đơn vị liên quan và chính quyền 2 xã Hưng Lộc, Hưng Hòa sẽ phải vào cuộc tích cực hơn. Nhưng như thế vẫn chưa đủ. Vì nếu trong cộng đồng vẫn còn những cá nhân thiếu ý thức, vẫn “vô tâm, vô cảm” thì cảnh quan vùng hồ điều hòa Kênh Bắc sẽ tiếp tục bị tác động xấu, và như thế, rất khó để chấm dứt tình trạng ô nhiễm môi trường./.

Nhật Lân