Trọng tài Vũ Đức Khang - Người cống hiến thầm lặng sau đường đua

Kỹ sư chế tạo máy đam mê bộ môn xe đạp

Tại Đại hội thể dục thể thao tỉnh Nghệ An năm 2022 vừa qua, ông Vũ Đức Khang (sinh năm 1956 tại TP. Vinh) là một trong những trọng tài tiêu biểu được Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An trao tặng Giấy khen vì có thành tích đóng góp xuất sắc cho công tác tổ chức của đại hội. Công tâm, trách nhiệm và có năng lực là những gì mà các vận động viên và Ban tổ chức đại hội ghi nhận về ông. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, người trọng tài ấy lại xuất thân là một kỹ sư chế tạo máy và chỉ bắt đầu gắn bó với nghiệp trọng tài khi đã ngoài 50 tuổi.

Chân dung trọng tài Vũ Đức Khang (sinh năm 1956, người con của thành phố Vinh, Nghệ An). Ảnh: Nhân vật cung cấp

Kể về hành trình đặc biệt đó, ông Vũ Đức Khang cho biết, ông tốt nghiệp Đại học Cơ điện Thái Nguyên khoa Kỹ sư chế tạo máy và trải qua nhiều công việc trước khi hoàn toàn nghỉ hưu vào năm 2005. Thời điểm này tại thành phố Vinh nơi ông sinh ra, bộ môn đạp xe bắt đầu được nhiều người quan tâm và đã hình thành những phong trào đạp xe tự phát. Từ mục đích ban đầu là đạp xe để tập thể dục, nhiều người dân dần tìm hiểu và chinh phục các bộ môn đạp xe đường trường, đạp xe địa hình và lập thành từng đội, nhóm, câu lạc bộ để thỏa mãn đam mê này.

Ông Vũ Đức Khang (bìa trái) là một trong những trọng tài tiêu biểu được Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An trao tặng Giấy khen vì có thành tích đóng góp xuất sắc cho công tác tổ chức của Đại hội Thể dục thể thao tỉnh Nghệ An năm 2022. Ảnh: Thanh Quỳnh

Vào năm 2006, giải Phượng Hoàng – Trung Đô được tổ chức để các đội đua xe đạp trong, ngoài tỉnh cùng nhau so tài. Lúc này, ông Khang là một trong những thành viên của Ban Tổ chức giải. Sau giải đua đó, ông nhận ra một điều, để tổ chức một giải thể thao thành công, cho dù đó chỉ là giải phong trào, giải “phủi” thì vẫn rất cần đến yếu tố chuyên môn của một người trọng tài. Đó sẽ là người cầm cân nảy mực để tạo nên sự chuyên nghiệp và minh bạch cho mỗi giải đấu. Từ đó, ông luôn tìm tòi, nghiên cứu nhiều tài liệu để nâng cao kiến thức về lĩnh vực này.

Năm 2013, một niềm vui lớn đã đến với ông khi Liên đoàn Xe đạp – Mô tô Thể thao Việt Nam mở khóa đào tạo trọng tài xe đạp. Khóa học có 35 người đến từ nhiều tỉnh, thành trên cả nước và đa số đều là những người rất trẻ tuổi. Ông Vũ Đức Khang trở thành học viên lớn tuổi nhất khi đã bước sang tuổi 57. Nhiều người thường bày tỏ sự ngạc nhiên trước quyết định của ông bằng những câu hỏi như: Ở tuổi đó còn học làm gì, liệu rằng với tư duy của một ông lão gần 60 có thể đảm bảo các tiêu chí về trí lực và thể lực để hoàn thành khóa học hay không? Và rồi, ông đã khiến mọi người đi đến ngạc nhiên tiếp theo khi là một trong 6 người duy nhất vượt qua được khóa học, và ông là người tốt nghiệp cao điểm nhất khóa học đó.

Trọng tài Vũ Đức Khang cùng vận động viên người Nga Igo Frolov đoạt 2 giải: “Áo vàng” và “Áo đỏ leo núi” chung cuộc tại Cuộc đua xe đạp Toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ 34. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Từ thành tích ấn tượng này, vào năm 2014, ông được tham gia giải đua xe Điện Biên Phủ với vai trò là trọng tài xác định kết quả chặng đua. Đây là giải chuyên nghiệp quốc gia do Báo Quân đội nhân dân tổ chức và cũng là bước ngoặt đánh dấu hành trình gắn bó với sự nghiệp trọng tài của ông.

Từ năm 2015 trở về sau, ông là trọng tài chính của các giải như: Giải xe đạp Quốc tế VTV Cup Tôn Hoa Sen, giải đua xe HTV - Cúp Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh do Ban Thể dục - Thể thao, Đài Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh và Tổng cục Thể dục - Thể thao Việt Nam phối hợp tổ chức. Đặc biệt, tại SEA Games 31, ông được tin tưởng đảm nhiệm vai trò trọng tài các giải đua xe đạp. Sau những thành tích đó là cả một quá trình rèn luyện và cả những vất vả, nhọc nhằn mà ít người biết được…

Trọng tài Vũ Đức Khang (thứ 2 từ trái sang hàng đầu tiên) họp chuyên môn của ban trọng tài trước ngày thi đấu các nội dung môn xe đạp của SEA Games 31. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Những cống hiến thầm lặng

Nếu như trọng tài các bộ môn khác có thể ngồi cố định ở một vị trí để chấm giải thì trọng tài các giải đua xe đạp, đặc biệt là giải đua đường trường phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, bởi các giải đua đường trường thường kéo dài hàng trăm km.

Đơn cử như Giải xe đạp VTV Cúp Tôn Hoa Sen 2020 có lộ trình đường đua dài 1.156 km với 9 chặng đua kéo dài qua nhiều tỉnh, thành của đất nước. Hoặc giải Cuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp Truyền hình thành phố Hồ Chí Minh 2022 có 23 chặng với tổng lộ trình 2316,2 km. Người trọng tài bắt buộc phải dầm mưa dãi nắng, chịu đầy đủ sự khắc nghiệt cùng với các vận động viên trên đường đua kéo dài hàng chục ngày để đo thành tích chính xác tại mỗi chặng. Từ đó, cộng thành tích các chặng lại với nhau để cho ra kết quả chung cuộc. Những yêu cầu này đòi hỏi trọng tài phải có thể lực tốt và cần minh mẫn, sáng suốt để chấm điểm một cách chính xác.

Đề cập đến những khó khăn đó, ông Vũ Đức Khang chỉ mỉm cười bộc bạch: “Hơn 10 năm rong ruổi trên những chặng đường cùng các đoàn vận động viên, tôi chưa bao giờ thấy mệt mỏi. Mỗi chuyến đi đều là một kỷ niệm đáng nhớ và bản thân thực sự thấy thỏa lòng vì được sống với đam mê và được mọi người tin tưởng trong các giải đua”.

Trọng tài Vũ Đức Khang (bìa phải) đang chụp lại hình ảnh cán đích của các vận động viên để phân tích kết quả chính xác nhất trước khi công bố kết quả. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Nếu như trước đây, việc chấm giải có thể công bố sau 1 đến 2 buổi và chỉ dùng mắt thường quan sát vận động viên về đích thì nay trọng tài cần phải có những thiết bị ghi hình hiện đại để phân tích chính xác theo từng giây. Đặc biệt, tại các giải đấu quốc gia, kết quả phải có ngay sau 10 đến 20 phút nhằm phục vụ công tác trao giải ngay sau đó, nên các trọng tài hầu như phải làm việc hết công suất. Những thiết bị, máy móc có khi lên tới trăm triệu nhưng cá nhân mỗi trọng tài đều phải tự trang bị để phục vụ tốt nhất cho công việc mà mình đảm nhận.

Việc đồng hành cùng các vận động viên qua những chặng đua dù vất vả, áp lực nhưng cũng là niềm vui của các trọng tài để mang lại một kết quả chính xác nhất. Ảnh: Nhân vật cung cấp

“Cũng có khi, trọng tài bị kiện, đặc biệt là tại các giải phong trào vì sự hiểu biết về luật của các vận động viên chưa được hoàn thiện như những giải chuyên nghiệp”, ông Vũ Đức Khang chia sẻ. Đơn cử như giải đua xe phong trào tổ chức tại Thanh Hóa vào tháng 5 vừa qua, quy tụ gần 400 vận động viên nghiệp dư đến từ 30 câu lạc bộ xe đạp đua của nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước. Sau khi công bố giải, có một vận động viên đã kiện ông vì cho rằng ông đã cộng nhầm kết quả cho đội đua của mình. Thậm chí, trong quá trình trao đổi, vận động viên này còn tỏ ra rất bức xúc và có hành vi thiếu tôn trọng trọng tài.

Trước tình huống đó, ông Vũ Đức Khang đã bình tĩnh và khéo léo trấn an tinh thần vận động viên. Đồng thời công bố toàn bộ hình ảnh, video và các mã điểm các vận động viên một cách minh bạch, chính xác. Tất cả điều đó đã khiến cho vận động viên và ban tổ chức tâm phục khẩu phục. Đó là những áp lực mà bất kỳ trọng tài nào cũng phải vượt qua. Nhưng khi đã vượt qua được sẽ là bước đệm để họ khẳng định giá trị của mình trên con đường đã chọn.

Để có được kết quả các giải đua một cách chính xác, kịp thời, trọng tài Vũ Đức Khang cùng các đồng nghiệp phải làm việc với tinh thần tập trung cao độ nhất có thể. Ảnh: Thanh Quỳnh

Hoàn thành các giải đua để trở về Nghệ An, những ngày này, ông Vũ Đức Khang cùng với Thị ủy, UBND thị xã Cửa Lò tập trung cho Giải đua xe đạp Cửa Lò mở rộng tranh Cúp Hoa cúc biển 2022 diễn ra sáng 11/9 tại thị xã Cửa Lò. Với tâm huyết của một người con xứ Nghệ, ông coi đó vừa là nhiệm vụ, vừa là niềm vui khi được góp phần lan tỏa tình yêu với bộ môn xe đạp và mang những người bạn phương xa về với mảnh đất du lịch của tỉnh nhà.

Thanh Quỳnh