Bác sĩ Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An cảnh báo về bệnh liên cầu lợn
Theo báo cáo của hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm Bộ Y tế, từ đầu năm đến nay, nhiều địa phương đã ghi nhận sự gia tăng các trường hợp nhiễm liên cầu lợn ở người.
Gia tăng các ca nhiễm liên cầu lợn ở người
Tại thành phố Huế, từ đầu năm đến ngày 14/7 ghi nhận 37 trường hợp mắc liên cầu lợn. Trong tất cả ca bệnh, có 1 trường hợp tử vong, 3 ca bệnh nặng.
Tại tỉnh Hưng Yên, ngày 15/7, Sở Y tế tỉnh này đã thành lập 2 tổ công tác để xác minh thông tin một số người ăn tiết canh, lòng lợn tại 3 quán ăn ở thôn Đồng Kỷ (xã Quỳnh An) nghi nhiễm vi khuẩn liên cầu lợn khiến 6 người nhập viện, trong đó 2 người đã tử vong.
Tại Thành phố Hà Nội, mới đây cũng vừa ghi nhận ca tử vong do liên cầu lợn đầu tiên trong năm nay. Cộng dồn từ đầu năm, Hà Nội đã ghi nhận 7 ca nhiễm bệnh, 1 người tử vong, tương đương cùng kỳ năm ngoái.
Ở Nghệ An, tuy chưa có thống kê, song theo Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An, số ca mắc liên cầu lợn xấp xỉ 10 ca, tăng hơn so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, có 1 ca nặng, gia đình xin về; 1 ca khác phải chuyển tuyến ra Hà Nội điều trị. Các ca mắc xảy ra rải rác, không tập trung.
Bệnh liên cầu lợn do Streptococcus suis (S.suis) gây nên là bệnh lây truyền từ động vật sang người và có thể gây tử vong. S.suis được phát hiện ở nhiều nơi trên thế giới, những nơi chăn nuôi lợn. Tỷ lệ mang S.suis không triệu chứng trong 1 đàn lợn khoảng 60-100%. Vi khuẩn S.suis thường cư trú ở đường hô hấp trên, đặc biệt là ở mũi, ở đường tiêu hóa và sinh dục của lợn.
Trước tình hình này, mới đây, Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế đã có công văn gửi Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh liên cầu lợn sang người.
Cục Phòng bệnh đề nghị Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố tổ chức thực hiện tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi nhiễm liên cầu lợn ở người, triển khai ngay các biện pháp xử lý ổ dịch.
Các cơ sở khám, chữa bệnh đặc biệt chú ý những trường hợp người bệnh có triệu chứng nghi nhiễm liên cầu lợn, khai thác tiền sử dịch tễ và lấy mẫu xét nghiệm điều trị bệnh nhân kịp thời để tránh tử vong và thông báo cho Trung tâm Kiểm soát bệnh tật để điều tra, xử lý ổ dịch.
Phối hợp chặt chẽ với cơ quan thú y trong việc giám sát phát hiện các dịch bệnh trên đàn lợn, nhất là các dịch bệnh thuận lợi cho liên cầu lợn bùng phát như dịch bệnh tai xanh, kịp thời chia sẻ thông tin để có những biện pháp nhằm ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm sang người…
Tăng cường truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, tới các hộ gia đình về các biện pháp phòng lây nhiễm liên cầu lợn sang người và phối hợp với ngành Y tế, ngành Chăn nuôi - Thú y triển khai các, biện pháp xử lý ổ dịch theo quy định.
Các biện pháp phòng tránh bệnh
Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Tiến Hoàn - Phó trưởng Khoa Virus, Ký sinh trùng, Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An cho biết: Bệnh liên cầu lợn lây từ động vật sang người bằng các phương thức như qua giọt bắn đường hô hấp; người tiếp xúc với lợn bệnh hay lợn mang vi khuẩn (vi khuẩn xâm nhập vào máu qua các tổn thương nhỏ, trầy xước trên da); ăn thịt lợn bệnh hay lợn mang vi khuẩn nấu không chín...
Hiện nay, chưa có bằng chứng bệnh liên cầu khuẩn có thể lây trực tiếp từ người sang người; không có vắc-xin chống nhiễm trùng S.suis ở người.
Liên cầu lợn ở người gây nhiễm trùng toàn thân, ảnh hưởng đến một số hệ thống cơ quan. Viêm màng não là biểu hiện lâm sàng phổ biến nhất. Các đặc điểm lâm sàng bệnh cảnh viêm màng não: Sốt cao, đau đầu, buồn nôn, nôn, ù tai, điếc, cứng gáy, rối loạn tri giác… xuất huyết đa dạng ở một số nơi trên cơ thể. Bao gồm chấm xuất huyết, ban xuất huyết và bầm máu, bóng nước xuất huyết và hoại tử da.
Đặc điểm lâm sàng diễn biến của bệnh liên cầu lợn rất nhanh. Chính vì thế, hầu hết ca mắc khi khởi phát thì mới chỉ sốt, nhức đầu nên bệnh nhân nghĩ là cảm cúm thông thường nên chỉ đi khám phòng khám tư, mua thuốc tự điều trị. Vậy nên, bệnh nhân khi đến điều trị tại cơ sở y tế thì đã xảy ra tiền sốc, sốc nhiễm khuẩn suy đa tạng, phải đặt ống thở máy và kết hợp lọc máu.
Cách chữa bệnh liên cầu khuẩn lợn ở người chủ yếu bằng kháng sinh và được thực hiện theo phác đồ của Bộ Y tế. Các ca được điều trị khỏi, ít nhiều để lại di chứng. Di chứng hay gặp đó là gây điếc, gây suy tạng, suy thận, gan, ảnh hưởng sức khỏe lâu dài.
Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Tiến Hoàn cũng cảnh báo thêm: Đặc điểm của vi khuẩn liên cầu lợn là có thể sống được hơn 3 tháng trong môi trường có nhiệt độ dưới 0 độ C; ở nhiệt độ 20-25 độ C có thể sống được 8 ngày; bị tiêu diệt ở 70 độ C trở lên. Vậy nên, mọi người phải ăn chín uống sôi, ăn thức ăn đã được nấu kỹ; không ăn tiết canh lợn, những thực phẩm được chế biến từ lợn mà chưa được nấu chín.
Những người liên quan đến việc nuôi lợn, giết mổ lợn cần có những bảo hộ an toàn như đeo khẩu trang, găng tay. Những người sống trong vùng có lợn chết do dịch bệnh cũng cần phải thực hiện các giải pháp phòng bệnh như tiêu hủy lợn đúng cách; phun thuốc sát khuẩn, khử khuẩn chuồng trại và môi trường.
ĐỂ PHÒNG BỆNH LIÊN CẦU LỢN:
- Không giết mổ hay tiêu thụ lợn mắc bệnh, lợn chết.
- Thực hiện vệ sinh ăn uống, không ăn thịt hoặc phủ tạng lợn chưa nấu kỹ; không ăn tiết canh lợn và các loại thịt, sản phẩm tái, sống được chế biến từ lợn không đảm bảo an toàn thực phẩm. Người tiêu dùng chỉ nên mua thịt lợn đã được cơ quan thú y kiểm dịch.
- Sử dụng các phương tiện phòng hộ như găng tay, ủng, kính bảo vệ mắt; rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi chăm sóc, giết mổ, chế biến thịt lợn, đặc biệt khi phải xử lý lợn mắc bệnh hoặc lợn chết.
- Khi có vết thương hở, hoặc có các vùng da bị tổn thương không nên giết mổ lợn hoặc chế biến thịt lợn tươi sống; hoặc nếu có thì cần băng kín vết thương trước khi tiếp xúc và dùng chất khử trùng sau khi làm việc.
- Dùng xà phòng sạch rửa sạch sẽ các đồ dùng chăm sóc, giết mổ hay dụng cụ nhà bếp ngay sau khi sử dụng.
- Thực hiện tốt vệ sinh thú y, đảm bảo môi trường khu vực chăn nuôi lợn và các loại gia súc sạch sẽ, thoáng khí, ủ phân để diệt mầm bệnh; không mua bán, vận chuyển lợn nhiễm bệnh từ các khu vực có lưu hành bệnh tới khu vực khác.
- Người khi có các biểu hiện nghi ngờ mắc bệnh như sốt cao đột ngột và có tiền sử chăm sóc, giết mổ lợn mắc bệnh, chết hoặc ăn sản phẩm từ lợn không đảm bảo vệ sinh cần phải đến khám ngay tại các cơ sở y tế để được khám, điều trị và xử lý kịp thời.
Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Tiến Hoàn - Phó trưởng Khoa Virus, Ký sinh trùng, Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An