Chính quyền địa phương 2 cấp: Gần dân, vì dân - Kỳ 4: Vào cuộc quyết liệt ngay từ ngày đầu, tháng đầu
Một tháng sau ngày chính thức vận hành, có thể nói chính quyền địa phương 2 cấp ở Nghệ An đã thể hiện rõ cách làm đáp ứng yêu cầu mới: Đi thẳng vào những việc dân cần nhất, tháo gỡ kịp thời những vướng mắc cụ thể, tại chỗ ở cơ sở.
Nhóm P.V Chính trị - Xây dựng Đảng • 17/08/2025
Một tháng sau ngày chính thức vận hành, có thể nói chính quyền địa phương 2 cấp ở Nghệ An đã thể hiện rõ cách làm đáp ứng yêu cầu mới: Đi thẳng vào những việc dân cần nhất, tháo gỡ kịp thời những vướng mắc cụ thể, tại chỗ ở cơ sở. Từ việc hoàn tất thủ tục cấp đất, hỗ trợ nhà ở cho đồng bào Đan Lai ở vùng lõi Pù Mát, xử lý ô nhiễm, lập lại trật tự đô thị, chấn chỉnh dịch vụ du lịch…, đến giải quyết bài toán “thừa - thiếu” cán bộ, cơ sở vật chất, tất cả đều được thực hiện với tinh thần khẩn trương, không để đình trệ công việc và thực sự vì dân.
.png)
Sau 4 ngày chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào hoạt động, vào sáng 5/7, ở bản Búng, xã Môn Sơn nơi đại ngàn Pù Mát, trong căn nhà vách nứa lợp tranh, ông Lê Văn Thành (người Đan Lai, nay đã ngoài 90 tuổi), không giấu nổi vẻ bồn chồn. Từ tinh mơ, ông đã ngồi bên bậu cửa, mắt hướng ra con đường đất đỏ in dấu chân bao đời người bản Búng. Nghe tiếng xe vọng từ xa, vị già làng lập cập chống gậy ra ngõ, đôi chân run run, đôi tay lẩy bẩy nhưng gương mặt lại rạng rỡ như đứa trẻ sắp được tặng quà...
Khi đoàn công tác của tỉnh đến nhà, ông Thành xúc động, hân hoan đón nhận tấm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ tay đồng chí Võ Thị Minh Sinh – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An. Đó là tài sản mà cả đời ông chưa từng dám nghĩ tới. Nắm chặt tay đồng chí Phó Bí thư Tỉnh ủy, ông Thành nghẹn ngào: “Ơn Đảng, ơn Nhà nước… Gia đình tôi và cả bản người Đan Lai này trước đây chưa bao giờ nghĩ có ngày như hôm nay. Vậy là có đất, có nhà, có cái để lo cho con cháu sau này rồi…”.
Niềm vui ấy, không chỉ của một gia đình nghèo, mà còn là tiếng lòng của cả một tộc người từng sống lặng lẽ giữa rừng sâu, nổi tiếng với “tục ngủ ngồi” để tránh thú dữ. Hôm nay, họ được gọi tên, được trao quyền sở hữu đất ở, mở ra một chương mới: An cư và hy vọng!
Thực hiện chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, Nghệ An đặt mục tiêu hoàn thành trước ngày 31/7/2025. Thế nhưng, đến giữa tháng 3, hơn 240 hộ người Đan Lai ở 2 bản Khe Búng, Cò Phạt của xã Môn Sơn (thuộc huyện Con Cuông cũ) vẫn chưa có tên trong danh sách hỗ trợ, vì đất ở nằm trong vùng lõi Vườn Quốc gia Pù Mát - phần đất đã giao cho Vườn Quốc gia Pù Mát quản lý từ năm 1995, nên chưa thể cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà con. Trong khi đó, 96,7% hộ dân Đan Lai thuộc diện nghèo, 72 hộ cần xây mới hoặc sửa chữa nhà nhưng mọi hỗ trợ đều vướng rào cản pháp lý.
Sau chuyến kiểm tra thực địa, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Vinh chỉ đạo các sở, ngành khẩn trương tháo gỡ. Tổ công tác của Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh phải vào bản, cùng ăn ở với dân cả tuần để đo đạc, hoàn thiện hồ sơ. Ngày 5/7, khi chính quyền địa phương 2 cấp vừa vận hành chưa đầy 1 tuần, xã Môn Sơn mới (sáp nhập từ xã Lục Dạ cũ và xã Môn Sơn cũ) đã hoàn tất thủ tục cấp đất, hỗ trợ nhà ở. 455 “sổ đỏ” được trao tận tay, mở ra trang đời mới cho người Đan Lai: Có đất, có nhà, có quyền làm chủ.
Chủ tịch UBND xã Môn Sơn Phạm Mạnh Hùng chia sẻ: “Xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, giúp đồng bào Đan Lai có điều kiện an cư, thoát nghèo nên dù công việc sáp nhập, chuẩn bị bộ máy mới hết sức bề bộn, chúng tôi vẫn phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành của tỉnh để ưu tiên giải quyết dứt điểm cho bà con”.
Cùng thời điểm, tại phường Vinh Phú (thành lập từ 4 đơn vị hành chính thuộc TP. Vinh cũ), chính quyền phường nhanh chóng xử lý những vấn đề tồn đọng, trước tiên là ô nhiễm do phế phẩm giết mổ gia súc. Ngay từ ngày 1/7, phường phối hợp người dân và doanh nghiệp trên địa bàn thu dọn, chôn lấp tại chỗ, dựng hàng rào ngăn tái phạm, đồng thời, mời các hộ giết mổ ký cam kết, ký hợp đồng xử lý chất thải với đơn vị chức năng. Công an phường được giao nhiệm vụ kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Phường Vinh Phú cũng kiên quyết lập lại trật tự đô thị: Ngày 4/7 buộc tháo dỡ tuyến đường bê tông tự phát ở khối Xuân Đồng; ngày 11/7 ra quân xử lý tình trạng lấn chiếm vỉa hè tại đường Hồ Tông Thốc trước Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An, đồng thời, vận động sự đồng thuận của người dân và các hộ kinh doanh. Chủ tịch UBND phường Vinh Phú - đồng chí Nguyễn Thế Thân nhấn mạnh: Chính quyền phường đang quyết liệt vào cuộc, tập trung giải quyết các kiến nghị của cử tri liên quan hạ tầng, đất đai, môi trường, nước sạch và cải cách hành chính.
Tại phường Cửa Lò, ngay trong phiên họp đầu tiên của Ban Chấp hành Đảng bộ phường, Bí thư Đảng ủy phường - đồng chí Ngô Đức Kiên đã yêu cầu chấn chỉnh hoạt động mô tô nước tự phát gây mất an toàn cho du khách. Kiểm tra cho thấy nhiều vi phạm như xâm nhập khu vực tắm biển, thiếu áo phao, không có biển cảnh báo. UBND phường yêu cầu khắc phục, niêm yết giá dịch vụ công khai, hoạt động đúng khung giờ và phạm vi cấp phép; đồng thời, giao Công an phường phối hợp tuần tra, xử lý nghiêm. Chủ tịch UBND phường - đồng chí Cao Minh Tú khẳng định, việc lập lại trật tự là cần thiết để bảo đảm an toàn cho du khách và sự phát triển bền vững của du lịch Cửa Lò.
Như thế, từ đại ngàn Pù Mát đến phố biển Cửa Lò, từ bản vùng lõi vườn quốc gia đến khu phố trung tâm, những việc dân cần nhất đang được chính quyền mới ưu tiên quyết liệt làm ngay. Không đợi đủ điều kiện, không chờ mọi thứ hoàn thiện mới bắt tay vào làm, mà vừa xử lý vướng mắc trước mắt, vừa tạo nền tảng cho phát triển lâu dài. Những tấm “sổ đỏ” trao tận tay người Đan Lai, những tuyến đường tự phát được tháo bỏ trả lại vỉa hè, những bãi biển an toàn hơn… cho thấy một bộ máy đang dần vận hành theo hướng phục vụ và đồng hành, để người dân không chỉ thấy chính quyền ở trên bàn giấy, mà ngay trong từng đổi thay tích cực, cụ thể của đời sống hằng ngày.
Tại cuộc làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An vào chiều 16/7, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đánh giá: Nghệ An là một trong những địa phương thực hiện hiệu quả việc hợp nhất các đơn vị hành chính cấp xã, thành lập đảng bộ xã, phường trực thuộc tỉnh. Đặc biệt, tỉnh đã sắp xếp lại đội ngũ cán bộ ở cơ sở kịp thời, đảm bảo nguyên tắc "không để trống trận địa, không để đình trệ, gây khó khăn cho Nhân dân”.
Qua hơn 1 tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Nghệ An, cũng như nhiều địa phương trong cả nước đã bắt đầu định hình được những chuyển biến rõ nét trong phương thức quản trị. Từ một bộ máy hành chính đang có phần thụ động, nặng về quản lý, đã từng bước chuyển sang trạng thái chủ động phục vụ nhân dân, kiến tạo phát triển. Ý Đảng - lòng Dân đã gặp nhau ở sự hài lòng với mô hình mới.
Tuy nhiên, ở một giai đoạn chuyển tiếp lớn và gấp gáp như vậy, những bất cập phát sinh là điều không thể tránh khỏi. Tại Nghệ An, một trong những vướng mắc lớn nhất hiện nay là tình trạng “vừa thừa, vừa thiếu” cán bộ, công chức sau khi kiện toàn bộ máy. Qua tìm hiểu được biết, khó khăn lớn nhất chính là sự mất cân đối cán bộ, công chức mang tính cục bộ. Có nơi, ngay trong cùng một xã đã xảy ra tình trạng thiếu cán bộ chính quyền nhưng lại thừa cán bộ đoàn thể. Có nơi thừa vị trí công chức A, trong khi lại thiếu vị trí công chức B. Tình trạng này ảnh hưởng đến khả năng điều hành, tham mưu, xử lý công việc thường xuyên ở cấp xã.
Chỉ riêng ở lĩnh vực xây dựng, ở cấp xã vẫn có những nơi chưa có Trưởng phòng Kinh tế để chỉ đạo điều hành công tác quản lý Nhà nước về xây dựng, đất đai. Ngoài ra, còn có cán bộ có chuyên ngành không phù hợp với lĩnh vực chuyên môn. Mới đây, tại cuộc họp thường kỳ của UBND tỉnh Nghệ An sau tháng đầu đi vào thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Giám đốc Sở Xây dựng - đồng chí Phạm Hồng Quang đề nghị: Ngoài tập huấn cần phải có phương án sắp xếp lại cán bộ đầy đủ chuyên môn ở cấp xã.
Theo rà soát mới nhất của Sở Nội vụ, Nghệ An đã bố trí đầy đủ các chức danh chủ chốt cho 130 địa phương cấp xã, phường gồm: Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND, Chủ tịch UBND. Tuy nhiên, HĐND cấp xã vẫn còn thiếu: Phó Chủ tịch HĐND ở 2 xã; Phó trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách ở 3 xã; Phó trưởng Ban Văn hóa - Xã hội ở 8 xã. Đối với UBND cấp xã còn thiếu: Phó Chủ tịch ở 5 xã; Chánh Văn phòng ở 61 xã, Phó Chánh Văn phòng ở 16 xã; Trưởng phòng Kinh tế ở 29 xã, Phó trưởng Phòng Kinh tế ở 13 xã; Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội ở 21 xã, Phó trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội ở 18 xã.
Những “lỗ hổng” đó, nếu không lấp kịp thời, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực vận hành chính quyền cơ sở trong giai đoạn then chốt. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An đã giao Ban Tổ chức Tỉnh ủy chủ trì, Sở Nội vụ phối hợp các cơ quan liên quan rà soát toàn diện, tham mưu giải pháp căn cơ. Giám đốc Sở Nội vụ Nguyễn Viết Hưng cho biết: Sở đã tiến hành rà soát và báo cáo Thường trực Tỉnh ủy, UBND tỉnh; qua đó, đề nghị sớm xây dựng phương án, kế hoạch như biệt phái, điều chuyển cán bộ để các đơn vị triển khai bố trí cán bộ, công chức phù hợp, tránh thừa, thiếu cục bộ.
Đánh giá sau 1 tháng vận hành mô hình mới, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Vinh yêu cầu tiếp tục khắc phục khó khăn, đảm bảo hoạt động thông suốt, hiệu quả. Các sở, ngành phải theo sát thực tiễn, tiếp nhận và giải quyết kịp thời kiến nghị từ cơ sở; rà soát các nội dung phân cấp, phân quyền, chủ động tham mưu ban hành văn bản xử lý vướng mắc từ quy định pháp luật.
Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Nội vụ phối hợp Ban Tổ chức Tỉnh ủy khẩn trương khắc phục tình trạng thừa - thiếu cán bộ cục bộ; điều động, biệt phái cán bộ từ cấp tỉnh, cấp xã để bổ sung cho các xã còn thiếu; tăng cường nhân lực hỗ trợ các địa bàn khó khăn.
Song song, Sở Tài chính được giao rà soát, sắp xếp trụ sở, tài sản công, điều kiện làm việc, đi lại và đời sống cán bộ sau sắp xếp; đảm bảo ngân sách cấp xã hoạt động liên tục, chi trả lương và chính sách an sinh xã hội đầy đủ. Sở Khoa học và Công nghệ tiếp tục bảo đảm hạ tầng CNTT, chuyển đổi số, kết nối cơ sở dữ liệu, chính quyền điện tử phục vụ ngay công tác quản lý, điều hành ở cấp xã.
.jpg)
Một tháng khởi động đã trôi qua, chính quyền địa phương 2 cấp ở Nghệ An không chỉ thể hiện quyết tâm “làm ngay, làm đến nơi đến chốn”, mà còn chứng minh năng lực xử lý công việc theo tinh thần bám sát thực tiễn, kịp thời tháo gỡ vướng mắc từ cơ sở. Những chuyển biến ở từng phường, xã mới, đã tạo nên một gam màu tươi sáng cho bức tranh vận hành bộ máy sau sắp xếp. Nhưng đây mới chỉ là bước khởi đầu. Thách thức vẫn ở phía trước với bài toán nhân lực, cơ sở vật chất và yêu cầu quản trị ngày càng cao. Để mô hình mới thực sự bền vững, hiệu quả, đòi hỏi cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở phải tiếp tục giữ vững tinh thần vào cuộc quyết liệt, “vướng tại đâu, gỡ ngay đến đó”, lấy sự hài lòng của nhân dân làm thước đo cao nhất cho mọi quyết sách và hành động.
Tại Hội nghị đánh giá kết quả sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong của các bộ, ngành và sơ kết 1 tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp tổ chức vào chiều 28/7, với quan điểm vướng đến đâu, tháo gỡ ngay đến đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy ở các đơn vị hành chính sau sắp xếp; nhanh chóng sắp xếp, bố trí lại đội ngũ cán bộ, công chức phù hợp, nhất là kiện toàn lãnh đạo cấp xã; tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý, hiệu quả đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát.
(Còn nữa)
