Vùng thiếc Châu Hồng, vẫn nỗi lo ô nhiễm…
Sau khi kiểm tra, phát hiện Công ty TNHH Thiếc Hà An xả nước thải khiến Suối Bắc chuyển màu vàng đục, UBND xã Châu Hồng đã chủ động lấy một số mẫu nước gửi Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường Nghệ An giám định. Kết quả, mẫu nước có nhiều thông số vượt ngưỡng.
Nước nhiễm kim loại nặng, có tính axit
Sự việc UBND xã Châu Hồng kiểm tra, phát hiện Công ty TNHH Thiếc Hà An xả nước thải khiến Suối Bắc chuyển màu vàng đục đã được Baonghean.vn thông tin ngày 7/9/2025.
Theo đó, ngày 6/9/2025, UBND xã Châu Hồng có Báo cáo số 67/BC-UBND về “Kết quả kiểm tra nguyên nhân nước đục tại xã Châu Hồng” gửi đến Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường Nghệ An. Nội dung Báo cáo như sau:
“Vào khoảng 7h30 ngày 6/9/2025, UBND xã Châu Hồng nhận được phản ánh từ người dân xóm Trung Thành (xã Châu Hồng) về việc dòng nước từ thượng nguồn Suối Bắc chảy qua xóm Trung Thành có màu vàng, đục bất thường. UBND xã Châu Hồng đã phối hợp với Công an xã tiến hành kiểm tra, xác minh tại khu vực Suối Bắc, kết quả như sau: Nguồn nước có màu vàng đục phát sinh từ khu vực mỏ của Công ty TNHH Thiếc Hà An, tại thời điểm kiểm tra Công ty TNHH Thiếc Hà An không xả thải ra môi trường. Tuy nhiên, tại bể lắng cuối cùng của hệ thống bể lắng nước thải (bờ bể đắp bằng đất), phía Tây khu mỏ của Công ty TNHH Thiếc Hà An có diện tích khoảng 800m2 có dấu hiệu nước mới rút, nước trong bể còn ít, bờ của bể có dấu vết bị đào, mới đắp đất lại.
Qua kiểm tra, làm việc, Giám đốc Công ty TNHH Thiếc Hà An- ông Đoàn Văn Thình công nhận: “Vào ngày 5/9/2025, Công ty TNHH Thiếc Hà An tiến hành dọn dẹp mương dẫn nước và bể nước, có xả một lượng bùn đất đã tích tụ từ lâu ra nguồn nước làm cho nguồn nước Suối Bắc có màu vàng đục”.
UBND xã Châu Hồng đã chụp ảnh hiện trường, quay video, lập biên bản làm việc, tiến hành lấy 3 mẫu nước tại 3 điểm: mẫu 01 tại bể lắng; mẫu 02 tại lòng mương sát bể lắng; mẫu 03 tại khu vực Suối Bắc địa điểm đoạn chảy qua cầu Tiến Thành, xã Châu Hồng để gửi cho Trung tâm Quan trắc môi trường tỉnh Nghệ An thực hiện phân tích, đánh giá mức độ ô nhiễm. Đến 16h30 ngày 6/9/2025, UBND xã Châu Hồng chưa phát hiện thấy cá và sinh vật thủy sinh chết trên sông, suối mà dòng nước đục chảy qua.
Do UBND xã Châu Hồng không có chuyên môn, phương tiện kỹ thuật để xác định lưu lượng nước thải và phân tích mẫu để xác định mức độ ô nhiễm làm căn cứ xử lý vi phạm. Vì vậy, UBND xã Châu Hồng báo cáo, đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường; Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Nghệ An kiểm tra thực tế, hỗ trợ UBND xã xử lý vi phạm theo quy định”.
Liên hệ đến Chủ tịch UBND xã Châu Hồng - ông Cao Thế Bảo sáng ngày 7/9/2025, được biết đoàn công tác của UBND xã Châu Hồng tiếp tục lên hiện trường để thực hiện công tác điều tra, xác minh. Đồng thời, vị Chủ tịch UBND xã Châu Hồng thông tin “3 mẫu nước lấy trong ngày 6/9 đã được UBND xã Châu Hồng chuyển đến Trung tâm Quan trắc môi trường của tỉnh để phân tích, xác định mức độ ô nhiễm…”.
Đến ngày 16/9/2025, PV Báo và Phát thanh, truyền hình Nghệ An có được kết quả phân tích mẫu, qua đó cho thấy có nhiều thông số trong nước rất đáng lo ngại, như: TSS 420mg/L; Sắt 201,5mg/L; Niken 1,93mg/L; Kẽm 8,79mg/L; Ph 3,10mg/L…
Trao đổi với Chủ tịch UBND xã Châu Hồng Cao Thế Bảo, được biết rõ hơn, đây là kết quả phân tích mẫu nước số 02 UBND xã đã lấy tại mương thoát nước sát bể lắng của Công ty TNHH Thiếc Hà An. Kết quả thử nghiệm cho thấy, nước thải nhiễm kim loại nặng và có tính axit.
Ông Cao Thế Bảo nói: “Ở vùng Suối Bắc, xã Châu Hồng, các doanh nghiệp được Bộ Tài nguyên và Môi trường (cũ) cấp phép khai thác theo phương pháp hầm lò trong lòng núi; việc xử lý bùn thải, nước thải được tổ chức ở trên núi cao nên có rất nhiều hạn chế, bất cập. Vì vậy, nguy cơ ô nhiễm môi trường luôn thường trực. Về phía chính quyền xã hiện nay, dù trên địa bàn có đến 24 mỏ khoáng sản nhưng thiếu cán bộ lĩnh vực môi trường, kinh phí hoạt động eo hẹp, lại không có phương tiện kỹ thuật để có thể kịp thời kiểm tra chính xác mức độ ô nhiễm, lưu lượng nước thải…
Do đó, việc kiểm tra xử lý vi phạm, chấn chỉnh doanh nghiệp là rất khó khăn. Vì vậy, từ kết quả thử nghiệm mẫu nước, UBND xã Châu Hồng sẽ có báo cáo gửi cấp có thẩm quyền và Sở Nông nghiệp và Môi trường để được hướng dẫn xử lý đúng quy định pháp luật, cũng như chấn chỉnh hoạt động sản xuất của doanh nghiệp…”.
Bao giờ Châu Hồng hết nỗi lo ô nhiễm?
Trên vùng quặng thiếc Suối Bắc, xã Châu Hồng, sự cố môi trường lần đầu được biết đến qua vụ vỡ đập chứa bùn thải thiếc của Công ty CP Kim loại màu Nghệ Tĩnh hồi tháng 3/2017. Từ đây, các cơ quan chức năng đã điều tra, xác minh để thấy rõ hệ lụy ô nhiễm môi trường từ khai thác quặng thiếc; đồng thời xác định được, các doanh nghiệp khai thác quặng thiếc ở khu vực này thiếu ý thức bảo vệ môi trường.
Riêng với Công ty TNHH Thiếc Hà An, ngày 17/10/2018, Baonghean.vn đã có phản ánh qua bài viết “Nghệ An: “Bom bùn” vẫn treo trên núi sau hai năm thảm họa vỡ đập chứa bùn thải”. Sau đó, Sở Tài nguyên và Môi trường (cũ) đã kiểm tra đến ngày 1/11/2018 có Công văn số 6538/STNMT-BVMT báo cáo UBND tỉnh việc báo chí phản ánh Công ty TNHH Thiếc Hà An vi phạm pháp luật về môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản là có cơ sở; và đã được Đoàn kiểm tra của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam lập biên bản, lấy mẫu phân tích làm căn cứ xử lý theo quy định.
Chưa dừng lại ở đó, ngày 12/10/2021, Công ty TNHH Thiếc Hà An bị UBND tỉnh xử phạt với tổng số tiền 234,6 triệu đồng vì đã thực hiện hành vi chiếm đất rừng sản xuất tại khu vực suối Bắc, xã Châu Hồng để xây dựng hệ thống nghiền, tuyển quặng, bể chứa nước, hệ thống xử lý nước thải, nhà ở công nhân với diện tích 1,23 ha trên đất rừng sản xuất.
Đến ngày 28/4/2023, UBND huyện Quỳ Hợp sau khi kiểm tra đã ban hành Quyết định xử phạt Công ty TNHH Thiếc Hà An với tổng số tiền 111 triệu đồng vì có các hành vi đổ đất, bùn thải sau quá trình tuyển quặng, vượt ra ngoài ranh giới khu vực được thuê đất làm bãi thải với diện tích 1,1 ha tại suối Bắc, xã Châu Hồng.
Ngày 28/5/2024, Đoàn kiểm tra theo Quyết định của Bộ Tài nguyên và Môi trường (cũ) đã lập Biên bản vi phạm hành chính, UBND huyện Quỳ Hợp ra quyết định xử phạt Công ty TNHH Thiếc Hà An số tiền 250 triệu đồng; đồng thời, đình chỉ hoạt động khai thác khoáng sản 4,5 tháng…
Thế nhưng đến ngày 30/6/2024, lại xảy ra sự cố nước suối Nậm Huống xã Châu Thành (cũ) đổi màu vàng đục, có cá chết bất thường, mà nguyên nhân đã được các cấp, ngành chức năng xác minh là do hoạt động xả thải của Công ty TNHH Thiếc Hà An.
Và như trên đã nêu, sau đó 1 năm, nước Suối Bắc lại tiếp tục chuyển màu vàng đục. Lần này, nguyên nhân cũng là từ hoạt động xả thải ra môi trường tự nhiên của Công ty TNHH Thiếc Hà An.
Với những thông tin này, khẳng định vùng quặng thiếc Châu Hồng với phương pháp khai thác hầm lò; xử lý bùn thải, nước thải trên núi cao (độ cao khai thác đến +520m), luôn tiềm ẩn nguy cơ sự cố ô nhiễm môi trường; và những băn khoăn, lo lắng của cấp ủy, chính quyền xã Châu Hồng mới đi vào hoạt động với thời gian 2 tháng là hoàn toàn chính đáng. Đây còn là một vấn đề liên quan đến đời sống, sức khỏe của người dân và rất được dư luận xã hội quan tâm, thế nên đề nghị các cấp có thẩm quyền quan tâm kiểm tra, xử lý dứt điểm.
“Sự việc nước Suối Bắc bị ô nhiễm trong ngày 6/9/2025 đã tiếp tục làm dấy lên sự lo ngại trong nhân dân trên địa bàn xã Quỳ Hợp. Vì đây là khu vực đầu nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho địa bàn thị trấn Quỳ Hợp (cũ). Từ sự việc này, UBND xã Quỳ Hợp kiến nghị UBND tỉnh quan tâm, chỉ đạo làm rõ trách nhiệm và chấn chỉnh công tác bảo vệ môi trường của doanh nghiệp liên quan; đồng thời, chỉ đạo thực hiện thay đổi nguồn nước đầu vào cho Nhà máy nước Quỳ Hợp…”
Ông Quán Vi Giang - Chủ tịch UBND xã Quỳ Hợp