Kỳ 3: Hành trình đặc biệt của rác thải trong xây dựng nông thôn mới xanh – sạch – đẹp
Qua đôi bàn tay khéo léo và ý thức trách nhiệm của người phụ nữ, rác thải đã được “hồi sinh” trong một hành trình mới – hành trình góp phần làm sạch môi trường và thay đổi diện mạo nông thôn mới.
.png)
Tác giả: Thanh Quỳnh - Thanh Nga
Kỹ thuật: Diệp Thanh
Ngày xuất bản: 20/9/2025
Kỳ 3:
Hành trình đặc biệt của rác thải trong xây dựng nông thôn mới xanh – sạch – đẹp
Qua đôi bàn tay khéo léo và ý thức trách nhiệm của người phụ nữ, rác thải đã được “hồi sinh” trong một hành trình mới – hành trình góp phần làm sạch môi trường và thay đổi diện mạo nông thôn mới.
“Ươm mầm” sự sống từ rác thải
Trên xứ Đồng Cạn của xóm Đại Đồng Thịnh Sơn, xã Đô Lương, hơn 300 gốc thanh long của gia đình chị Nguyễn Thị Sáu (SN 1969) vươn mình xanh tốt. Đã là vụ thứ 3 cây cho quả với chất lượng ngọt, thơm. Trái thanh long của gia đình chị Sáu thực sự đắt khách, được tư thương thu mua tận ruộng. Có một điều làm nên sự đặc biệt ở vườn thanh long ấy, đó là toàn bộ lượng phân được bón cho cây đều từ nguồn rác thải hữu cơ của gia đình.
Vừa khéo léo kéo phủ rơm lên từng gốc thanh long, chị Sáu vừa cười tươi chia sẻ, chị phát triển mô hình trồng thanh long trên đất ruộng này từ cuối năm 2022. Thời điểm đó, lượng phân bón mà gia đình sử dụng thường là phân chuồng hoặc phân hóa học. Tuy nhiên, sử dụng phân chuồng thì cây dễ nhiễm bệnh, còn sử dụng phân hóa học thì chi phí lớn, đất đai dễ bạc màu.
Thế rồi, vào cuối năm 2023, chị được Hội Phụ nữ xã hướng dẫn về cách làm phân vi sinh từ rác thải, mô hình của chị như bước sang một trang mới. Từ lượng rác thải hữu cơ như thức ăn thừa, rau cỏ, trái cây hư, lá ngô, chị khéo bỏ vào thùng ủ với chế phẩm vi sinh. Chỉ sau vài tháng, lượng rác thải đã được ủ thành phân hữu cơ tơi xốp và có thể đưa vào sử dụng.
Nâng niu những trái thanh long mọng nước, chị Sáu cho biết, từ khi sử dụng phân bón từ rác thải hữu cơ, diện tích thanh long đã giảm sâu bệnh rõ rệt, vừa tiết kiệm chi phí mà chất lượng quả lại tăng lên. Bà con trong vùng sau khi thấy hiệu quả từ mô hình cũng vì thế mà cùng nhau áp dụng. Từ thành công của mình, chị Sáu phối hợp cùng với các cấp hội phụ nữ trên địa bàn xã nhân rộng mô hình này.
Chị Sáu cùng những phụ nữ nơi đây không chỉ làm phân vi sinh phục vụ cho nhu cầu trồng trọt của gia đình, mà vào Chủ nhật mỗi tuần, họ sẽ giúp đội thu gom rác thải của xã Đô Lương thu gom và vận chuyển trên dưới 15 tấn rác thải hữu cơ trên địa bàn xã về với trang trại Đồi Chồi - mô hình canh tác nông nghiệp công nghệ cao tiêu biểu của xã Đô Lương nằm trên địa bàn xã Thịnh Sơn cũ. Số rác thải hữu cơ này được trang trại xử lý thành phân bón vi sinh, góp phần quan trọng chăm sóc cho hệ thống cây trồng của trang trại, giúp cho 15 ha canh tác rau, quả của trang trại Đồi Chồi ngày càng phát triển xanh tốt.
Đến nay, phụ nữ xã Đô Lương có hơn 3.200 mô hình phân loại, xử lý rác tại nguồn. Những mô hình này vừa góp phần làm sạch, làm đẹp cảnh quan, vừa giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ phân bón hóa học, tạo nên những mô hình kinh tế xanh bền vững. Mỗi ngày trôi qua, nhiều mô hình sáng tạo của phụ nữ trong xử lý rác thải đã từng bước được nhân rộng, góp phần thực hiện các tiêu chí trong công cuộc xây dựng nông thôn mới tại các địa phương một cách bền vững.
Khi đổi rác thành những món quà hữu ích
Không chỉ biến rác thải thành phân vi sinh, qua đôi bàn tay khéo léo và tâm huyết của những người phụ nữ, rác thải còn được chuyển hóa thành những món quà có giá trị để hỗ trợ cho những mảnh đời bất hạnh. Điều này được thể hiện rõ nét tại mảnh đất Thuần Trung. Theo chân chị Nguyễn Thị Thu Hiền – Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Thuần Trung, chúng tôi có mặt tại gia đình chị Lê Thị Hương (SN 1976), ở xóm Thuận Lý - một hoàn cảnh khó khăn đã nhận được nhiều hỗ trợ quý giá từ nguồn quỹ bán phế liệu của các cấp hội phụ nữ.
Chị Hương là hộ nghèo của xã, đang phải nuôi con bị bệnh hiểm nghèo nên hoàn cảnh hết sức khó khăn. Thấu hiểu điều đó, các cấp hội phụ nữ trên địa bàn xã đã thống nhất dùng số tiền gần 3 triệu đồng từ nguồn quỹ thu gom rác thải phế liệu để trao tặng cho chị đàn gà giống, nhằm hỗ trợ gia đình phát triển mô hình chăn nuôi. Giờ đây, đàn gà của gia đình chị Hương đã phát triển tốt với trọng lượng mỗi con trên dưới 3 kg. Với cách quay vòng sản xuất khéo léo khi vừa bán gà thịt, vừa nhân gà giống, gia đình chị Hương đã có thêm nguồn thu ổn định để phát triển kinh tế.
Cũng trong năm 2024, từ nguồn quỹ này, các chị em trên địa bàn xã Thuận Sơn cũng đã mua được 1 con lợn giống có giá trị gần 3 triệu đồng để tặng cho gia đình chị Trần Thị Tiến (SN 1991) - một người mẹ đơn thân có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn xóm Thuận Đông. Món quà tuy không quá lớn về mặt vật chất, nhưng là nguồn động viên ý nghĩa để chị Tiến vơi bớt những khó khăn trước mắt.
Thời gian qua, việc phân loại rác thải để bán gây quỹ ủng hộ cho phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn đã trở thành nếp sinh hoạt đáng quý đối với các gia đình trên địa bàn xã Thuận Trung. Lượng rác thải vô cơ được các gia đình cẩn thận phân loại thành 2 loại chính, loại rác thải vô cơ có thể tái chế được như chai nhựa, vỏ lon, bìa cát tông, sách, báo cũ sẽ được các chi hội thu gom và bán cho các cơ sở đồng nát. Còn đối với quần áo, chăn màn, giẻ lau cũ, chị em trong chi hội cũng sẽ gom lại để bán cho các cơ sở rửa xe máy và xe ô tô. Số tiền thu được sẽ bổ sung vào nguồn quỹ hội để mua cây giống, con giống và thẻ bảo hiểm tặng cho các hội viên có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn xã.
Bình quân mỗi năm có từ 30 - 35 triệu đồng được tạo ra từ hoạt động này để triển khai các hoạt động ý nghĩa. Kể từ năm 2021 đến nay, đã có 34 phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn được trao thẻ bảo hiểm y tế và gà giống, lợn giống. Cùng với đó, các chi hội phụ nữ đã trao quà tặng tiếp sức đến trường cho 22 em học sinh nghèo vươn lên học tốt. Từ những túi rác tưởng chừng vô giá trị, các chị em nơi đây đã biến chúng thành nguồn sống, thành những phần việc có ích cho cộng đồng.
Còn tại xã Châu Khê, phong trào bảo vệ môi trường gắn với xây dựng nông thôn mới được cụ thể hóa bằng mô hình thu gom và xử lý phân gia súc, gia cầm. Nếu trước đây, chất thải chăn nuôi thường bị xả trực tiếp ra vườn, ra kênh mương, gây ô nhiễm không khí và nguồn nước, thì nay đã được các hộ dân thu gom lại, xử lý phù hợp. Cách làm này không chỉ giải quyết triệt để mùi hôi thối, giữ cho làng xóm thêm sạch sẽ, mà còn tạo ra nguồn phân bón hữu cơ giàu dưỡng chất phục vụ đồng ruộng. Nhờ đó, đất đai được cải tạo tơi xốp, cây trồng phát triển xanh tốt, năng suất tăng rõ rệt.
Từ những thay đổi cụ thể ấy, người dân Châu Khê thường tự hào gọi đây là mô hình “sạch làng, tốt ruộng” – vừa cải thiện môi trường sống, vừa nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, góp phần bền vững vào hành trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
Nhìn ra toàn tỉnh, việc triển khai Đề án “Tuyên truyền, vận động, hỗ trợ phụ nữ tham gia phân loại, xử lý rác thải tại nguồn và hạn chế sử dụng túi ni lông trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2023 – 2027” đã và đang mang lại những kết quả thiết thực trong công cuộc xây dựng nông thôn mới.
Đến nay, các cấp Hội phụ nữ đã duy trì trên 400 mô hình phân loại rác thải tại nguồn, hơn 700 mô hình biến rác thành những việc có ích, đồng thời hỗ trợ 5.760 hộ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh và 9.636 hộ được tiếp cận, sử dụng nước sạch. Những con số ấy không chỉ phản ánh nỗ lực của các cấp Hội, mà còn là minh chứng sống động cho vai trò, trách nhiệm và sáng tạo của phụ nữ Nghệ An trong việc chung tay gìn giữ môi trường, vun đắp làng quê xanh – sạch – đẹp, góp phần kiến tạo diện mạo nông thôn mới bền vững.
Hoàng Thị Thu Hiền - Uỷ viên Ban Chấp hành TW hội, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An
Từ những mô hình phân loại rác tại nguồn, ủ phân hữu cơ, đến việc gom phế liệu gây quỹ giúp đỡ hội viên khó khăn, phụ nữ Nghệ An đã âm thầm viết nên một hành trình đặc biệt cho những túi rác tưởng chừng vô giá trị. Đó không chỉ là những sáng kiến môi trường, mà còn là sự sẻ chia, là tình yêu với mảnh đất, là trách nhiệm với cộng đồng. Từng chút một, những người phụ nữ bình dị ấy đang góp nhặt điều tốt lành, vun đắp nên diện mạo nông thôn mới xanh – sạch – đẹp, bền vững và nghĩa tình.