Triển khai cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản: Khẩn trương, không để sai sót!
Thực hiện Nghị quyết số 664/2025/NQ-CP của Chính phủ về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024, các địa phương trong tỉnh đang khẩn trương rà soát, triển khai đồng bộ, đảm bảo đúng quy định. Tinh thần là hành động nhanh nhưng không chủ quan, tuyệt đối không để xảy ra sai sót, lạm dụng cơ chế gây thất thoát tài nguyên.
Nghị quyết tháo gỡ nhiều “nút thắt”
Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 được Quốc hội thông qua ngày 29/11/2024, góp phần khắc phục nhiều bất cập trước đây. Tuy nhiên, quá trình áp dụng đã bộc lộ không ít vướng mắc, chưa giải quyết triệt để các “điểm nghẽn”. Để tháo gỡ khó khăn đó, ngày 21/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP cho phép áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù trong lĩnh vực địa chất và khoáng sản, nhất là đối với việc cung ứng vật liệu phục vụ các công trình, dự án trọng điểm.
Ngay tại Khoản 1, Điều 2, Nghị quyết nêu rõ việc ban hành các cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 nhằm đảm bảo cung cấp vật liệu cho các nhóm công trình, dự án, gồm:
Dự án đầu tư công theo quy định của pháp luật về đầu tư công; Dự án đầu tư thực hiện theo phương thức đối tác công - tư (PPP) theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công - tư; Các công trình, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia; Công trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội thuộc thẩm quyền chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư của chính quyền địa phương theo quy định của pháp luật về đầu tư, đầu tư công được Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, quyết định áp dụng theo cơ chế, chính sách đặc thù của nghị quyết này; Công trình xây dựng khẩn cấp, nhiệm vụ cấp bách theo quy định của pháp luật về xây dựng; dự án, công trình phòng, chống thiên tai theo quy định của pháp luật về phòng, chống thiên tai.
Theo nghị quyết, việc thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm III làm vật liệu xây dựng và nhóm IV phục vụ thi công các công trình, dự án sẽ được giản lược nhiều thủ tục. Cụ thể, được điều chỉnh giấy phép để nâng công suất khai thác (không tăng trữ lượng đã cấp phép) theo nhu cầu của các công trình, dự án nhưng không quá 50% đối với cát, sỏi lòng sông, cửa biển và không hạn chế đối với khoáng sản nhóm III còn lại và khoáng sản nhóm IV; không phải thực hiện thủ tục trình cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định hoặc chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án đầu tư; điều chỉnh, thẩm định và phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường, đăng ký môi trường…
Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền cấp giấy phép thăm dò, giấy phép khai thác khoáng sản nhóm III, nhóm IV cho nhà thầu hoặc tổ chức, cá nhân đủ điều kiện theo quy định pháp luật, chỉ phục vụ cho các công trình, dự án được quy định tại nghị quyết.
Đặc biệt, quy định tại Khoản 3, Điều 2 của Nghị quyết còn cho phép gia hạn, điều chỉnh giấy phép khai thác để nâng công suất khai thác khoáng sản nhóm III, IV đối với các mỏ còn hiệu lực, với mức nâng công suất không quá 50% đối với cát, sỏi lòng sông, cửa biển và không hạn chế đối với các loại khoáng sản nhóm III, IV khác. Việc điều chỉnh không phải làm lại các thủ tục về chủ trương đầu tư hay môi trường, tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương và doanh nghiệp, đồng thời, góp phần đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công.
Chủ động, trách nhiệm, không buông lỏng quản lý
Ngày 24/9/2025, UBND tỉnh có Công văn số 10065/UBND-NN giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và đơn vị liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh triển khai kịp thời, có hiệu quả Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP.
Thực hiện nhiệm vụ được giao, ngày 2/10/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường có Văn bản số 8701/SNNMT-KS gửi đến các đơn vị khai thác khoáng sản nhóm III, nhóm IV trên địa bàn tỉnh. Tại đây, Sở Nông nghiệp và Môi trường thông báo kế hoạch triển khai Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP của Chính phủ,
Trong đó, đề nghị các đơn vị khai thác khoáng sản tuyệt đối tuân thủ các quy định của pháp luật trong quá trình hoạt động khai thác, tập kết, kinh doanh khoáng sản; nghiêm cấm các hành vi đầu cơ, tích trữ, nâng giá; đồng thời, nghiên cứu nâng công suất khai thác nhằm nâng cao hiệu quả trong quá trình khai thác, đáp ứng nhu cầu của thị trường (tập trung cho nhóm các công trình, dự án được quy định tại Khoản 1, Điều 2, Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP).
Cùng với Văn bản số 8701/SNNMT-KS gửi các đơn vị khai thác khoáng sản nhóm III và nhóm IV, trước đó, ngày 1/10/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã có Văn bản số 8659/SNNMT-KS gửi đến các sở, ngành; Ban Quản lý KKT Đông Nam cùng UBND các xã, phường trên địa bàn tỉnh. Nội dung Văn bản số 8701/SNNMT-KS là đề nghị rà soát, tổng hợp gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường danh mục các công trình, dự án có sử dụng khoáng sản (đất san lấp, đá làm vật liệu xây dựng thông thường, cát, sỏi) được áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù theo Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP ngày 21/9/2025 của Chính phủ.
Đối với các công trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội thuộc thẩm quyền chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư của chính quyền địa phương theo quy định của pháp luật về đầu tư, đầu tư công, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các sở, ban, ngành và UBND các xã, phường sau khi rà soát, tổng hợp thì gửi về Sở Tài chính để tổng hợp tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh xem xét, quyết định áp dụng theo cơ chế, chính sách đặc thù của nghị quyết.
Thực hiện đúng, tránh lạm dụng chính sách
Theo ông Lê Quang Huy - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP có ý nghĩa đặc biệt trong tháo gỡ khó khăn khi thực hiện Luật Địa chất và Khoáng sản, nhất là tại các địa phương miền núi như Nghệ An, nơi nhu cầu đất san lấp, đá làm vật liệu xây dựng thông thường và cát, sỏi rất lớn. Tuy nhiên, ông Huy nhấn mạnh, cùng với tính cởi mở, Nghị quyết cũng quy định rất chặt chẽ nhằm tránh tình trạng lạm dụng, lợi dụng chính sách dẫn đến thất thoát tài nguyên khoáng sản.
Về phía tỉnh, các mỏ đá xây dựng, đất san lấp, cát, sỏi thường gắn với sông, suối, hoặc tiếp giáp địa bàn dân cư nên việc áp dụng thực hiện Nghị quyết phải đảm bảo đúng quy định, và tuyệt đối không gây những tác động tiêu cực đến môi trường, đời sống người dân.
Vì vậy, ngay sau khi được UBND tỉnh giao nhiệm vụ, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động nghiên cứu kỹ các quy định của Nghị quyết và các văn bản pháp luật liên quan, ban hành 2 Văn bản số 8659/SNNMT-KS ngày 1/10/2025 và số 8701/SNNMT-KS ngày 2/10/2025 gửi các đơn vị khai thác khoáng sản nhóm III, nhóm IV sở, ban, ngành, địa phương để thống nhất thực hiện.
Ông Lê Quang Huy cho biết thêm: “Việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 66.4/2025/NQ-CP là nhiệm vụ rất quan trọng, nhằm đảm bảo nguồn vật liệu cho các công trình, dự án, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Sở đề nghị các đơn vị, địa phương khẩn trương rà soát, cung cấp thông tin đầy đủ để Sở tổng hợp, tham mưu UBND tỉnh triển khai kịp thời. Đối với doanh nghiệp, cần căn cứ Khoản 3, Điều 2, Nghị quyết để điều chỉnh giấy phép khai thác theo quy định. Quá trình thực hiện, nếu có vướng mắc, Sở sẽ trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ”...