Tạm dừng hoạt động trồng sâm Ngọc Linh trong rừng phòng hộ Puxailaileng

Vào ngày 31/10/2024, Chi cục Kiểm lâm ban hành Văn bản số 1105/KL-QLBVR, chỉ đạo Hạt Kiểm lâm Kỳ Sơn, Đội Kiểm lâm cơ động và PCCCR số 1 kiểm tra, xác minh thông tin Báo Nghệ An phản ánh việc trồng sâm Ngọc Linh của Công ty CP Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh tại khoảnh 8, tiểu khu 490, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn có tác động tiêu cực đến rừng phòng hộ Puxailaileng.

Thông tin ban đầu PV Báo Nghệ An nhận được, công tác kiểm tra đã được thực hiện ngày 5/11/2024. Qua kiểm tra xác định phạm vi Công ty CP Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh dựng rào bảo vệ vùng trồng sâm Ngọc Linh có diện tích khoảng 3,6ha; trong phạm vi này, đã làm luống, dựng mái phủ bạt ni lông trên các luống trồng sâm Ngọc Linh với tổng diện tích khoảng 0,9ha.

Thực hiện kiểm tra toàn bộ vùng trồng sâm Ngọc Linh, Đoàn kiểm tra ghi nhận có các tác động tiêu cực đến hệ sinh thái rừng, trong đó có việc cào, dọn các gốc nứa tép rải rác gần các luống trồng sâm Ngọc Linh; dựng mái che phủ bạt ni lông lên các luống trồng sâm Ngọc Linh...; đồng thời xác định, công tác phòng cháy, chữa cháy rừng chưa đảm bảo theo quy định của pháp luật. Từ việc kiểm tra hiện trường, Đoàn kiểm tra đánh giá các hoạt động để trồng sâm Ngọc Linh không phù hợp với hồ sơ thiết kế kỹ thuật đã được phê duyệt.

Trước thực tế này, Đoàn kiểm tra tạm dừng các hoạt động trồng sâm Ngọc Linh tại khoảnh 8, tiểu khu 490, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn cho đến khi có ý kiến của cấp có thẩm quyền.

Trước đó, trao đổi với PV Báo Nghệ An ngày 3/11/2024, ông Lê Hoàng - Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Kỳ Sơn cho biết, ban đã làm việc, yêu cầu Công ty CP Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh dừng các hoạt động trồng sâm Ngọc Linh, đưa người ra khỏi rừng để khắc phục đảm bảo theo đúng cam kết. “Ban sẽ kiên quyết, chỉ làm đúng cam kết thì mới tiếp tục, nếu không thì dừng…” - ông Lê Hoàng nói.

Ngày 10/8/2023, bằng Quyết định số 512/QĐ-SNN-QLKTKHCN, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt phương án hợp tác, liên kết trồng cây dược liệu dưới tán rừng tại Ban Quản lý rừng phòng hộ Kỳ Sơn. Hai chủ thể hợp tác, liên kết gồm Công ty CP Tập đoàn Y dược Sâm Ngọc Linh (chủ đầu tư); Ban Quản lý rừng phòng hộ Kỳ Sơn (bên tham gia liên kết).

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu Công ty CP Tập đoàn Y dược Sâm Ngọc Linh thực hiện nghĩa vụ "Tổ chức các phương án bảo vệ và phát triển rừng, phòng cháy chữa cháy rừng theo đúng quy định của pháp luật"; Ban Quản lý rừng phòng hộ Kỳ Sơn có trách nhiệm "Kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện phương án của bên tham gia liên kết trong công tác quản lý bảo vệ rừng gắn với trồng cây dược liệu dưới tán rừng trong khu vực theo đúng quy định Luật lâm nghiệp và các quy định pháp luật hiện hành".

Đến tháng 10/2023, Công ty CP Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh bắt đầu triển khai trồng sâm Ngọc Linh trong rừng phòng hộ Puxailaileng, thuộc khoảnh 8, tiểu khu 490, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn.

Vậy nhưng đến ngày 6/11/2023, đoàn kiểm tra của UBND xã Na Ngoi cùng kiểm lâm địa bàn tổ chức kiểm tra hiện trường trồng sâm Ngọc Linh, đã phát hiện người của Công ty CP Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh phát, cào nứa để tạo mặt bằng. Bởi đây là rừng phòng hộ có trạng thái là rừng hỗn giao gỗ - nứa, hành vi phát nứa trong rừng phòng hộ là vi phạm pháp luật nên đoàn kiểm tra đã lập biên bản, yêu cầu dừng tất cả các hoạt động tác động tiêu cực đến rừng.

Dù đã được nhắc nhở, nhưng trong đợt kiểm tra ngày 5/12/2023, đoàn kiểm tra UBND xã Na Ngoi cùng kiểm lâm địa bàn tiếp tục phát hiện người của Công ty CP Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh tái diễn hành vi phát, cào nứa tạo mặt bằng trồng sâm Ngọc Linh.

Bên cạnh đó, còn phát hiện đã trồng sâm ra ngoài khu vực được cấp thẩm quyền cho phép (lấn sang khoảnh 5 của tiểu khu 490), và thiết kế luống trồng sâm có sai khác. Trước những hành vi này, UBND xã Na Ngoi tiếp tục lập biên bản và yêu cầu: “Dừng ngay việc cho người cào nứa tép để trồng sâm tại khoảnh 8, tiểu khu 490, xã Na Ngoi”; “Từ nay trở đi thực hiện việc trồng sâm Ngọc Linh dưới tán rừng tại khoảnh 8, tiểu khu 490 đúng với hồ sơ thiết kế ban đầu…”.

Ngày 28/10/2024, Hạt Kiểm lâm Kỳ Sơn chủ trì phối hợp với chính quyền xã Na Ngoi, Ban Quản lý rừng phòng hộ Kỳ Sơn kiểm tra việc triển khai phương án liên kết trồng cây dược liệu dưới tán tại Ban quản lý rừng phòng hộ Kỳ Sơn.

Sau khi kiểm tra thực tế hiện trường, Đoàn kiểm tra xác định có những tồn tại, gồm: đào xới, làm luống trong rừng để trồng cây Lan Kim Tuyến; tự ý cào dọn một số gốc nứa tép nằm rải rác trong khu vực để tạo mặt bằng làm luống trồng cây sâm Ngọc Linh.

Đồng thời kết luận công tác xử lý thực bì chưa đúng như phương án liên kết được phê duyệt. Vì trong phương án hợp tác, liên kết nêu: “Quy trình làm đất phải thực hiện theo phương thức để có tác động ít nhất đến môi trường rừng. Vì vậy các loại cây dược liệu trồng trong dự án đều được thực hiện theo phương thức gần như tự nhiên, các cây được trồng theo hố có đường kính khoảng 10 cm, theo mật độ phù hợp với từng loại cây, không cày xới, vun luống trong rừng để trồng các loại cây dược liệu”.

Một trong những tồn tại được Đoàn kiểm tra quan tâm chỉ ra, đó là công tác phòng cháy chữa cháy rừng trong khu vực hợp tác, liên kết chưa được quan tâm. Cụ thể, lán tạm sinh hoạt của công nhân dựng lên tùy tiện trong khu vực hợp tác, liên kết tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ gây cháy rừng. Đơn vị chủ đầu tư chưa trang bị các dụng cụ cần thiết phục vụ công tác phòng cháy chữa cháy rừng trong khu vực hợp tác liên kết. Công nhân sinh hoạt dài ngày trong rừng nhưng người lao động không được hướng dẫn, trang bị kiến thức cần thiết về công tác phòng cháy chữa cháy rừng...

Từ kết quả kiểm tra hiện trường, cùng ngày 28/10, Hạt Kiểm lâm Kỳ Sơn có Văn bản số 70/CV-KL chấn chỉnh việc triển khai thực hiện phương án liên kết trồng cây dược liệu dưới tán rừng đối với Ban Quản lý rừng phòng hộ Kỳ Sơn, Công ty cổ phần Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh Việt Nam.

Cuối tháng 10/2024, từ xác minh đơn thư của công dân, Báo Nghệ An đã phản ánh các hoạt động trồng sâm Ngọc Linh của Công ty CP Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh tại khoảnh 8, tiểu khu 490, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn qua bài viết "Việc trồng dược liệu của Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh tác động tiêu cực đến rừng phòng hộ đầu nguồn Puxailaileng?".

Ngày 31/10/2024, Chi cục Kiểm lâm ban hành Văn bản số 1105/KL-QLBVR, chỉ đạo Hạt Kiểm lâm Kỳ Sơn, Đội kiểm lâm cơ động và PCCCR số 1 kiểm tra xác minh thông tin Báo Nghệ An phản ánh việc trồng sâm Ngọc Linh tác động tiêu cực đến rừng phòng hộ Puxailaileng.

Chi cục Kiểm lâm yêu cầu Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Kỳ Sơn chủ trì phối hợp với Đội Kiểm lâm cơ động & PCCCR số 1, chính quyền địa phương xã Na Ngoi và đơn vị có liên quan, tiến hành xác minh, làm rõ những nội dung có liên quan theo Báo Nghệ An phản ánh.

Xử lý hoặc tham mưu cấp có thẩm quyền xử lý các vi phạm pháp luật Lâm nghiệp theo đúng quy định (nếu có). Báo cáo giải trình cụ thể, xác định rõ trách nhiệm trong công tác quản lý bảo vệ rừng đối với tập thể và cá nhân có liên quan trong vụ việc vi phạm nêu trên, đề xuất giải pháp xử lý, nhằm ngăn chặn triệt để tình hình phá rừng trái pháp luật (nếu có).

Làm việc cụ thể với Công ty CP Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh về các nội dung liên quan Báo Nghệ An phản ánh nêu trên, để làm rõ bản chất sự việc và cùng phối hợp xử lý, ngăn chặn tình trạng phá rừng trái pháp luật.

Chỉ đạo Kiểm lâm địa bàn phối hợp với chủ rừng và chính quyền địa phương tăng cường các biện pháp kiểm tra, giám sát rừng, nắm chắc mọi diễn biến tình hình an ninh rừng tại địa phương để phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp theo đúng quy định.

Với Ban quản lý rừng phòng hộ Kỳ Sơn, Chi cục Kiểm lâm đề nghị xác minh làm rõ những thông tin do Báo Nghệ An phản ánh. Báo cáo kết quả xác minh; làm rõ chủ thể quản lý, chủ rừng, diện tích, phạm vi, vai trò trách nhiệm của Ban, của Công ty Cổ phần Tập đoàn Y dược sâm Ngọc Linh đối với khu vực rừng Báo phản ánh.

Đồng thời, Chi cục Kiểm lâm đề nghị các đơn vị liên quan nêu trên khẩn trương triển khai công tác kiểm tra, báo cáo kết quả ngày 8/11/2024.