Hệ thống phòng không S-400 mà Thổ Nhĩ Kỳ mua của Nga có khả năng biến vùng trời của Ankara thành khu vực cấm bay đối với tất cả các máy bay ném bom và máy bay chiến đấu của kẻ thù, khiến biên giới nước thành viên NATO này trở nên bất khả xâm phạm. Vậy có khi nào Nga sẽ để Thổ Nhĩ Kỳ vận hành loại vũ khí uy lực nhất của nước này khi tình hình tại Idlib trở nên tồi tệ hơn?
|
| Hệ thống phòng không S-400. Ảnh: Almaz-Antey. |
Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những khách hàng đầu tiên mua hệ thống phòng không S-400 Triumf của Nga. Đây là hệ thống phòng không tiên tiến nhất trên thế giới và là niềm tự hào của tổ hợp quân sự và công nghệ của Moscow. Ankara đã đặt mua hai hệ thống S-400 và việc bàn giao dự kiến sẽ hoàn tất từ tháng 4 đến tháng 5/2020. Hợp đồng được ký vào năm 2018, với giá trị khoảng 2,5 tỷ USD. Trước đó, vào tháng 7/2019, Thổ Nhĩ Kỳ đã tiếp nhận các lô thiết bị của hệ thống phòng không S-400 từ Nga.
Trong bối cảnh căng thẳng leo thang tại Idlib, tây bắc Syria, việc Ankara có thực sự được tiếp nhận vũ khí này hay không phụ thuộc vào kết quả của cuộc đàm phán giữa Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan và Tổng thống Putin về tình hình Syria vào giữa tháng 3/2020.
Uy lực của S-400
Được biết đến là hệ thống phòng không chống tên lửa mạnh nhất thế giới, S-400 được phát triển từ hệ thống tên lửa S-75 từng bắn hạ máy bay do thám U-2 của Mỹ trên bầu trời Nga vào năm 1960. Uy lực của hệ thống này là lý do tại sao nhiều quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia muốn xếp hàng để mua bằng mọi giá. Với phạm vi theo dõi vào khoảng 600km, khả năng tiêu diệt các mục tiêu trên không ở phạm vi lên tới 400 km, độ cao 30km, tốc độ nhanh chóng mặt 17.000km/ giờ, S-400 thực sự là vũ khí phòng không đáng gờm.
Mỗi khẩu đội S-400 gồm có 4 xe phóng với 16 tên lửa (mỗi xe phóng được trang bị 4 tên lửa), có khả năng bắn hạ máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 và tên lửa hành trình ở cự ly 200km. Hợp đồng giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ cũng bao gồm việc chuyển giao một số phương tiện vận chuyển, trạm radar, trạm chỉ huy và các phương tiện hỗ trợ khác. Bên cạnh đó, các xạ thủ phòng không của Thổ Nhĩ Kỳ - những người vận hành hệ thống S-400, sẽ được huấn luyện và đào tạo tại Nga.
Yếu tố rủi ro
Vậy có khi nào Thổ Nhĩ Kỳ sẽ dùng hệ thống S-400 đối phó máy bay Nga nếu xung đột toàn diện nổ ra tại Idlib, Syria? Giới phân tích đã đưa ra nhiều nhận định khác nhau về khả năng này. Tổng biên tập tạp chí Arsenal of the Fatherland của Nga, ông Viktor Murakhovsky cho rằng: “Về mặt lý thuyết, điều đó có thể xảy ra vì theo hợp đồng, Nga sẽ bàn giao cho Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ hệ thống tên lửa mà còn một phần của công nghệ S-400”.
Tuy nhiên, nhà phân tích quân sự Viktor Litovkin lại bác bỏ bất cứ kịch bản nào như vậy: “Chúng tôi không cung cấp cho nước thứ 3 mã truy cập vào vũ khí tấn công chính xác của chúng tôi. Linh kiện của bất kỳ hệ thống phòng không nào trên thế giới đều được giữ bí mật cao độ và nếu có, thì chỉ bị sơ hở tại nhà máy sản xuất. Nếu chúng tôi khởi động một chu kỳ sản xuất hoàn toàn ở Thổ Nhĩ Kỳ, điều đó có thể xảy ra, nhưng theo hợp đồng giữa Moscow và Ankara, việc bảo dưỡng S-400 sẽ được thực hiện tại các nhà máy của tập đoàn tên lửa Almaz-Antey ở Nga”. “Đây là một hệ thống xác định có khả năng xác định các mục tiêu trên không là bạn hay thù”, ông Viktor Litovkin nói thêm.
“Đây không phải lần đầu tiên Nga cung cấp vũ khí chính xác cho một quốc gia thành viên của NATO – mà có khả năng quay lưng lại với chúng tôi trong một cuộc xung đột. Những câu hỏi tương tự xuất hiện vào năm 1996 khi Moscow bán hệ thống phòng không S-300 cho Hy Lạp. Hệ thống này có thể bắn hạ bất cứ máy bay chiến đấu hoặc máy bay ném bom nào sẵn có ở thời điểm đó”, ông Viktor Litovkin cho biết thêm.
Trong khi đó Tờ The Drive tiết lộ thông tin cho biết, Nga được cho là đã cài đặt sẵn hệ thống phân biệt bạn thù vào hệ thống phòng không S-400 mà nước này bán cho Thổ Nhĩ Kỳ, vì vậy dù chúng trở thành sát thủ cho máy bay đối phương nhưng lại hoàn toàn vô hại với máy bay của Nga./.
