Tiếp tục báo động về thuốc lá điện tử trong học đường
Hiện nay xu hướng sử dụng các loại thuốc lá đang ngày càng “trẻ hóa”, chuyển từ lứa tuổi người lớn sang học sinh. Xu hướng thứ hai là chuyển từ việc sử dụng thuốc lá truyền thống sang thuốc lá điện tử và xâm nhập ngày càng nhiều trong môi trường học đường
Trường học nhiều khói thuốc
Có con đang học lớp 7 tại một trường trung tâm thành phố Vinh, chị Nguyễn Thị Thảo bất ngờ khi nhận được thông tin trong lớp có 2 học sinh vừa bị phát hiện hút thuốc lá điện tử. Đáng nói, đây là lớp chọn của trường và 2 học sinh hút thuốc lá đều là nữ.
Là giáo viên chủ nhiệm, tại buổi họp phụ huynh của lớp, thầy giáo các em cũng chia sẻ, rất “sốc” khi phát hiện ra trong lớp có học sinh sử dụng thuốc lá điện tử và còn có hành động mời gọi một số học sinh khác cùng tham gia.
Trong khi đó, anh Trần Văn Thế (ở phường Vinh Tân, thành phố Vinh) cũng bất ngờ khi nhận được cuộc gọi từ cô giáo chủ nhiệm thông báo, con mang thuốc lá điện tử đến lớp hút cùng nhóm bạn.
Trước đó anh nói rằng có nghi ngờ khi thấy cậu con trai đang học lớp 9 của mình có những biểu hiện bất thường khi thường xuyên ở lâu trong nhà vệ sinh, trên người hay có mùi lạ như cam, bạc hà, chanh...Tuy nhiên, vì chủ quan nên anh không tìm hiểu kỹ. Sau này tra hỏi, cậu con trai nói rằng lúc đầu đi học thấy bạn hút, rủ rê vài lần nên thử một lần cho biết rồi nghiện lúc nào không hay. Vì không có tiền nên nhóm bạn bè này thường rủ rê góp tiền chung, cứ xoay vòng mỗi đứa giữ một ngày để ba mẹ khó phát hiện.
Tình trạng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử đang ngày một nhiều, với xu hướng ngày một trẻ hơn và có không ít trường hợp là học sinh nữ.
Gần đây, một học sinh lớp 11 trên địa bàn thành phố Vinh bị phát hiện trong tình trạng say thuốc lá điện tử, nằm ngất bên đường vào đêm khuya. Khi bị phát hiện, em này đã rơi vào tình trạng mê man, không nhận thức. Thậm chí hỏi tên bố mẹ và địa chỉ đều không biết.
Tìm hiểu được biết, học sinh này đã sử dụng thuốc lá điện tử khá lâu và việc cai thuốc gặp khá nhiều khó khăn vì có thể đã nghiện một số chất gây nghiện có sẵn trong thuốc lá.
Tại cuộc thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp tỉnh vừa qua, thầy giáo Đặng Khắc Đàm - Giáo viên Trường THPT Diễn Châu 2 chọn giải pháp: Tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử cho học sinh và phụ huynh là nội dung phần trình bày biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp của thầy giáo Đặng Khắc Đàm - giáo viên Trường THPT Diễn Châu 2 tại cuộc thi giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp tỉnh trong năm học này. Biện pháp được thầy xây dựng từ thực tế 3 năm làm công tác chủ nhiệm ở lớp 10 A5 từ năm học 2022 - 2023 đến nay và phát hiện trong lớp có ít nhất từ 3 - 6 học sinh sử dụng thuốc lá điện tử.
Tôi đã đi dạy gần 25 năm và thấy rằng, so với trước đây, môi trường học đường hiện nay khá phức tạp.
Ở lớp chúng tôi, 44 học sinh là 44 hoàn cảnh khác nhau và vì nhiều lý do khác nhau nên một số em đã tìm đến thuốc lá điện tử và điều đó ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và việc học của các em ở trường.
Nhiều em trên lớp thường xuyên rơi vào tình trạng như mệt mỏi, ngủ gật, chán nản. Trong số học sinh sử dụng thuốc lá có những em vì tò mò, bị bạn bè lôi kéo. Nhưng bên cạnh đó, có những em chịu ảnh hưởng từ môi trường gia đình.
Thầy giáo Đặng Khắc Đàm - Trường THPT Diễn Châu 2
Để đồng hành với học sinh, thầy giáo Đặng Khắc Đàm đã dành khá nhiều thời gian để tìm hiểu đặc điểm của thuốc lá điện tử, tác hại, cách phòng tránh và tìm cơ hội để nói chuyện với học sinh, phụ huynh. Qua quá trình thực hiện, thầy giáo Đặng Khắc Đàm cũng thừa nhận “việc ngăn chặn thuốc lá điện tử trong học sinh” gặp nhiều khó khăn với nhiều lý do như “nguồn cung dồi dào, học sinh dễ dàng mua thuốc lá với nhiều hình thức khác nhau”. Trong khi đó, chế tài xử lý còn gặp nhiều khó khăn nếu như không có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, xử lý những người buôn bán.
Tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm
Nói về thuốc lá điện tử, bác sĩ Nguyễn Đức Tài - Phó trưởng Khoa Tâm thần Nhi lão niên, Bệnh viện Tâm thần Nghệ An đã bày tỏ lo ngại khi hiện nay, xu hướng sử dụng các loại thuốc lá đang ngày càng “trẻ hóa”, chuyển từ lứa tuổi người lớn sang học sinh. Xu hướng thứ hai là chuyển từ việc sử dụng thuốc lá truyền thống sang thuốc lá điện tử. Trong khi đó, mối nguy hiểm từ thuốc lá điện tử rất nguy hại.
Thuốc lá điện tử về bản chất cũng chứa chất nicotine. Vì vậy, những người sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ mắc các bệnh hô hấp, viêm phổi, khó thở. Ngoài ra, thuốc lá điện tử còn chứa nhiều chất hương liệu, tinh dầu nên có thể gây ra tình trạng rối loạn tâm thần. Những người sử dụng thuốc lá điện tử có thể có dấu hiệu cảm xúc như dễ cáu gắt, mất tập trung. Các chất trong thuốc lá điện tử cũng có thể gây ra tình trạng hoang tưởng ảo giác cho người sử dụng.
Bác sỹ Nguyễn Đức Tài - Bệnh viện Tâm thần Nghệ An
Thực tế cũng cho thấy, do nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều nên thời gian qua thực trạng buôn bán thuốc lá điện tử, thuốc lá hun nóng và các chất gây nghiện mới tại Nghệ An nói chung và thành phố Vinh nói riêng tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp.
Theo báo cáo kết quả nghiên cứu về tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh từ 13-15 tuổi của Bộ Y tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo, tỷ lệ học sinh sử dụng thuốc lá hiện nay khoảng 2,9%.
Đặc biệt, tỷ lệ học sinh nữ sử dụng thuốc lá có dấu hiệu gia tăng, chủ yếu là sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới. Từ đó, dẫn đến việc tỷ lệ học sinh hút phải thuốc lá thụ động trong trường học là 35,7%.
Thống kê cho thấy, từ năm 2024 đến nay, Công an tỉnh Nghệ An đã phát hiện, xử lý hơn 20-30 vụ, đối tượng vi phạm liên quan đến việc mua bán ma túy núp bóng thực phẩm đồ uống, thuốc lá điện tử và các vi phạm pháp luật liên quan đến bóng cười; thu giữ hơn 15.000 điếu thuốc lá điện tử, 200 gam sợi thuốc lá Tobacco, 180 bình khí N2O. Trong đó, xử phạt vi phạm hành chính 19 vụ, 27 đối tượng và khởi tố 1 vụ 3 đối tượng về hành vi mua bán trái phép chất ma túy núp bóng thuốc lá điện tử.
Đại úy Trần Hữu Đắc - Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Công an tỉnh nói thêm: Hiện nay, việc mua bán thuốc lá điện tử trên mạng xã hội diễn ra công khai. Với kênh trực tiếp, các em có thể trở thành đại lý bán lẻ cho học sinh trong trường học; mua qua cửa hàng tạp hóa bán quanh trường học. Với kênh gián tiếp, các em có thể mua bán thông qua trang hội, nhóm mạng xã hội, hoặc trên các sàn thương mại điện tử. Chỉ cần có tài khoản là có thể liên hệ để mua, ship đến tận nơi. Vì thế, việc quản lý mua bán thuốc lá điện tử gặp nhiều khó khăn.
Liên quan đến vấn đề này, mới đây, tại diễn đàn "Điều em muốn nói" với chủ đề “Nói không với thuốc lá, thuốc lá điện tử và chất gây nghiện mới” do Sở GD&ĐT phối hợp cùng Báo Tiền Phong và Tỉnh đoàn tổ chức cũng đã đưa ra nhiều con số đáng lo ngại.
Thực tế cũng cho thấy, trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục phòng, chống tác hại của thuốc lá trong học sinh, sinh viên và xây dựng “Trường học không thuốc lá”. Đặc biệt, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề xuất đưa quy định về cấm hút thuốc lá đối với học sinh. Mặc dù vậy, việc nghiêm cấm sử dụng thuốc lá, các chất gây nghiện trong trường học và trong học sinh vẫn còn nhiều khó khăn…
Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giám sát thực hiện nghiêm các quy định của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá trong các cơ sở giáo dục và việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về cấm mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử; đẩy mạnh công tác giáo dục, truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử và xây dựng “Trường học không thuốc lá”.
Ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết 173 về hoạt động chất vấn, trong đó, Quốc hội đã thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội. Do đó, từ năm 2025, thuốc lá điện tử sẽ được coi là mặt hàng cấm tại Việt Nam. Nếu cá nhân, tổ chức vi phạm, sẽ bị xử phạt theo các quy định hiện hành.
