Trung Quốc lên kế hoạch trở thành cường quốc về robot như thế nào?

Tại Triển lãm Robot thế giới 2024, diễn ra tại Bắc Kinh vào tháng 8 vừa qua, hơn 600 sản phẩm robot tiên tiến từ khắp nơi trên thế giới đã được trưng bày, thu hút sự tham gia của hơn 1,3 triệu người.

Đặc biệt, 27 robot hình người nổi bật với khả năng ứng dụng đa dạng trong sản xuất, chăm sóc sức khỏe, quản lý gia đình và lĩnh vực giải trí đã gây ấn tượng mạnh mẽ.

Khi trí tuệ nhân tạo (AI) được xem là bước đột phá tiếp theo sau các mô hình ngôn ngữ lớn, nhiều nhà nghiên cứu dự đoán rằng cuộc cạnh tranh trong ngành robot sẽ trở thành "cuộc đua không gian" mới của thế kỷ này.

Các doanh nhân trong lĩnh vực robot hình người đầy lạc quan, tin rằng trong vòng 5 đến 10 năm tới, công nghệ này sẽ chạm đến cột mốc sản xuất hàng loạt. Điều này hứa hẹn mang lại một bước ngoặt mang tính cách mạng, tương tự như sự bùng nổ của ChatGPT, mở ra một kỷ nguyên mới đầy tiềm năng cho ngành công nghiệp robot.

Trong những năm gần đây, các nhà đầu tư mạo hiểm và doanh nhân tại Thung lũng Silicon cùng nhiều khu vực khác đã bắt đầu nhìn nhận robot hình người như một ngành công nghiệp chiến lược, mang tiềm năng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế lên đến hàng chục tỷ USD trong tương lai gần.

Xây dựng chiến lược dài hạn để phát triển robot và áp dụng vào cuộc sống

Trung Quốc đặt ra tầm nhìn chiến lược dài hạn cho việc phát triển robot và thúc đẩy ứng dụng công nghệ này trong đời sống hàng ngày. Để hiện thực hóa mục tiêu, quốc gia này đã ban hành các chính sách nhằm khuyến khích và duy trì các sáng kiến đổi mới trong nhiều năm tới.

Không chỉ dừng lại ở cấp độ quốc gia, các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải và Ninh Ba cũng đã chủ động thành lập những trung tâm sáng tạo dành riêng cho robot hình người, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp này.

Các trung tâm này được thành lập với mục tiêu tập trung nguồn lực tài chính và thu hút nhân tài nghiên cứu nhằm thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của ngành robot.

Đồng thời, Trung Quốc cũng đang tích hợp AI vào chương trình giảng dạy tại các trường tiểu học và trung học, giúp thế hệ trẻ sẵn sàng hòa nhập và đóng góp vào lực lượng lao động công nghệ cao trong tương lai.

Cam kết mạnh mẽ của Trung Quốc đối với ngành robot được thể hiện rõ trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 14, với tầm nhìn đưa robot trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày vào năm 2035.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, vào tháng 10 năm ngoái, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đã ban hành các hướng dẫn chi tiết nhằm định hướng và thúc đẩy sự phát triển của robot hình người.

Các hướng dẫn vạch ra những mục tiêu đầy tham vọng, với kỳ vọng rằng đến năm 2025, một hệ thống đổi mới tiên tiến dành cho robot hình người sẽ được xây dựng hoàn chỉnh. Đến năm 2027, chuỗi cung ứng trong ngành sẽ được nâng cấp mạnh mẽ, tạo nền tảng cho một hệ sinh thái toàn cầu đầy tính cạnh tranh và bền vững.

Kế hoạch này kêu gọi việc thành lập các công ty và cụm công nghiệp có tầm ảnh hưởng toàn cầu, đồng thời thúc đẩy những mô hình kinh doanh đột phá.

Bên cạnh đó, kế hoạch sẽ chú trọng vào việc tăng cường đổi mới sáng tạo thông qua việc thiết lập các phòng thí nghiệm nghiên cứu và đẩy mạnh hợp tác giữa ngành công nghiệp và các viện nghiên cứu.

Hơn nữa, kế hoạch còn nhấn mạnh việc xây dựng một cộng đồng nguồn mở toàn cầu, nhằm thúc đẩy sự phát triển của robot hình người.

Trung Quốc đang đối mặt với những thách thức trong việc tiếp cận chip AI và các mô hình ngôn ngữ lớn từ các công ty Mỹ. Tuy nhiên, với sự đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu phát triển chip và sự sẵn có rộng rãi của các mô hình nguồn mở, Trung Quốc sẽ có cơ hội đẩy mạnh tiến bộ trong lĩnh vực AI và robot.

Thị trường rộng lớn cùng với các ứng dụng đa dạng sẽ thúc đẩy việc thu thập dữ liệu quy mô lớn, qua đó hỗ trợ việc đào tạo các hệ thống AI, giúp robot hình người học cách di chuyển và tương tác hiệu quả.

Tại Triển lãm robot 2024, khán giả không khỏi ngỡ ngàng khi chứng kiến những chú robot thể hiện những khả năng ấn tượng như chơi bóng đá, chế biến hamburger, biểu diễn nhạc cụ, viết thư pháp và hỗ trợ trong các ca phẫu thuật.

Các robot khác cũng được trưng bày, làm nổi bật tiềm năng đáng kể của chúng trong các lĩnh vực khác nhau từ giáo dục và chăm sóc người cao tuổi đến dịch vụ chăm sóc ô tô.

Theo đó, Robot hình người Walker S series của công ty UBTECH, có trụ sở tại Thâm Quyến, đã gây ấn tượng mạnh khi thể hiện khả năng kiểm tra lốp xe một cách chính xác cho các mẫu xe do Audi và FAW hợp tác sản xuất.

Điều này không chỉ khẳng định sự tiên tiến của công nghệ robot mà còn làm nổi bật mối liên kết chặt chẽ giữa ngành công nghiệp ô tô và lĩnh vực robot hình người tại Trung Quốc.

Trung tâm Đổi mới Robot hình người Bắc Kinh, cùng với Audi-FAW và UBTECH, đã hợp tác chặt chẽ để tích hợp robot hình người vào dây chuyền sản xuất ô tô. Hợp tác này tập trung vào việc ứng dụng robot trong các nhiệm vụ quan trọng như xử lý vật liệu và kiểm tra chất lượng, nâng cao hiệu quả và độ chính xác trong quy trình sản xuất.

Một điểm đặc biệt đáng chú ý tại Triển lãm là sự tham gia của trẻ em và thanh thiếu niên. Các trường học và phụ huynh ngày càng cởi mở hơn với việc áp dụng công nghệ tiên tiến, như gia sư AI và robot chơi cờ vua.

Những robot này đã có sẵn để mua trực tuyến, mang đến cho các gia đình những công cụ hiện đại giúp nâng cao chất lượng học tập và phát triển trí tuệ cho trẻ em.

Triển lãm cũng đã tổ chức các cuộc thi robot dành cho học sinh, khơi dậy niềm đam mê đổi mới và sự tò mò về robot và lập trình trong giới trẻ trên toàn quốc.

Đưa chương trình đào tạo về AI và robot vào chương trình giảng dạy

Các chuyên gia tại sự kiện đã đề xuất rằng việc đào tạo kỹ thuật robot nên được đưa vào chương trình giảng dạy ở các trường học, giúp học sinh trang bị kiến thức cần thiết để phát triển và hội nhập trong một thế giới ngày càng gắn liền với công nghệ robot.

Vào tháng 2 năm nay, Bộ Giáo dục Trung Quốc đã công bố một chính sách quan trọng nhằm thiết lập 184 cơ sở giáo dục AI để thử nghiệm tích hợp AI vào chương trình giảng dạy.

Các trường tiểu học và trung học được chọn sẽ tích hợp AI vào các môn học như công nghệ thông tin, nâng cao nguồn lực giáo dục kỹ thuật số và cung cấp đào tạo chuyên sâu cho giáo viên. Mục tiêu của sáng kiến này là phát triển các phương pháp giảng dạy hiệu quả, có thể được áp dụng rộng rãi trên toàn quốc.

Với khả năng của AI trong việc giải quyết các bài toán và viết luận, một nền giáo dục chú trọng nuôi dưỡng tình yêu với tư duy phản biện, đổi mới, hợp tác và tinh thần chấp nhận thử thách sẽ ngày càng trở nên thiết yếu.

Chương trình giảng dạy cần phải linh hoạt, không chỉ phát triển các kỹ năng quản lý và giao tiếp giữa các cá nhân, mà còn phải chú trọng đến đạo đức công nghệ, giúp học sinh chuẩn bị tốt hơn cho thế giới số hóa.

Những thách thức đặt ra

Sự phát triển của robot mang đến những khả năng thú vị, nhưng cũng dấy lên những lo ngại nghiêm túc về đạo đức và an toàn. Một ví dụ nổi bật là một robot do EX Robots phát triển, được thiết kế như một bản sao của một cậu bé yêu thích chương trình giáo dục STEM.

Cậu bé này đã yêu cầu công ty tạo ra robot giống mình sau khi tham quan bảo tàng công nghệ của công ty, mở ra những câu hỏi về giới hạn và trách nhiệm trong việc tạo ra các hình ảnh nhân tạo.

Những thực tế như vậy đặt ra những câu hỏi sâu sắc về nguy cơ mất đi tính cá nhân của con người, lo ngại về quyền riêng tư liên quan đến hình ảnh cá nhân và tác động tâm lý của việc tương tác với robot.

Bên cạnh đó, còn tồn tại mối nguy hiểm về việc robot có thể bị tấn công hoặc thao túng, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng và khó lường.

Tác động rộng rãi của robot đối với xã hội, đặc biệt là trong lực lượng lao động, là một mối quan tâm lớn khác. Khi Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu trong việc triển khai robot công nghiệp, ngành sản xuất của nước này ngày càng tự động hóa, đánh dấu một sự chuyển biến sâu rộng trong thị trường lao động.

Tuy nhiên, tự động hóa cũng có thể dẫn đến việc mất việc làm, gia tăng khoảng cách giữa những người hưởng lợi từ công nghệ và những người bị bỏ lại phía sau.

Để đối phó với những thay đổi này, chính phủ và các ngành công nghiệp cần đầu tư vào các chương trình giúp người lao động bị ảnh hưởng bởi tự động hóa có cơ hội học hỏi và phát triển các kỹ năng mới.

Hỗ trợ tinh thần kinh doanh, củng cố mạng lưới an sinh xã hội và thúc đẩy sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, ngành công nghiệp và các cơ sở giáo dục cũng là những yếu tố quan trọng.

Những nỗ lực này cần đạt được sự cân bằng giữa đổi mới công nghệ và việc hỗ trợ người lao động, nhằm mang lại lợi ích công bằng và bền vững cho toàn xã hội.