Biết rõ về cái sự “nổi tiếng” của Dự án xây dựng nhà học 2 tầng và khuôn viên Trường Mầm non xã Nghi Thái, huyện Nghi Lộc – công trình có tình trạng thi công ẩu, bị đình chỉ để khắc phục, lại thấy có điểm đáng để mừng…
Ngày 15/5/2022, trên mạng xã hội facebook có một số tài khoản lan truyền những hình ảnh ghi lại một không gian xây dựng hẹp, có những hàng cọc chống cốt pha xiêu vẹo và những lưới sắt đan khoảng cách không đều. Cùng với những bức ảnh, là thông tin “nửa kín, nửa hở” hướng người đọc hiểu đang có tình trạng thi công công trình ẩu, có biểu hiện gian lận.
Ít ngày sau, thông tin về tình trạng này được xác định là tại Dự án xây dựng nhà học 2 tầng và khuôn viên Trường Mầm non xã Nghi Thái, huyện Nghi Lộc. Người nói ra để chúng tôi biết là đồng nghiệp công tác tại một cơ quan báo chí Trung ương thường trú tại Nghệ An. Anh bật mí: “Việc phát hiện đơn vị thi công ẩu là nhờ Ban Giám sát cộng đồng…”.
Nghe anh nói, thấy bất ngờ. Vì rằng, để phát hiện lỗi phạm trong lĩnh vực xây dựng không hề đơn giản, trong khi Ban Giám sát cộng đồng ở cơ sở thường gồm những thành viên làm việc kiêm nhiệm, không có chuyên môn sâu, kinh phí hoạt động giám sát không có, hoặc nếu có thì cũng ít ỏi, tính chất tượng trưng… Cũng chính vì vậy, trong mắt không ít người, công tác giám sát cộng đồng như “bình hoa trên bàn hội nghị. Có cũng được, không có cũng chẳng sao”. Biết đồng nghiệp đang có sự hồ nghi, anh bình thản: “Bọn mình đã về Nghi Thái làm việc, thực tế tại hiện trường, và đã đưa tin. Chính Ban Giám sát cộng đồng của xã sớm phát hiện tình trạng này, đã từng nhắc nhở đơn vị thi công, rồi có cả báo cáo chi tiết yêu cầu chủ đầu tư kiểm tra để chỉ đạo khắc phục lỗi phạm…”.
Nói có sách, mách có chứng, anh đưa ra bản Báo cáo “Kết quả giám sát thi công công trình xây dựng nhà học 2 tầng, 8 phòng và khuôn viên Trường Mầm non xã Nghi Thái”. Báo cáo số 02-BC/BGS do Ban Giám sát đầu tư cộng đồng của Ủy ban MTTQ xã Nghi Thái lập ngày 14/5/2022, trình bày mạch lạc, rõ ràng, và nêu cụ thể các lỗi phạm. Nội dung Báo cáo 02-BC/BGS như sau:
“Nhằm đảm bảo cho việc thi công các công trình trên địa bàn xã nói chung và công trình “Xây dựng nhà học 2 tầng, 8 phòng và khuôn viên Trường Mầm non xã Nghi Thái” nói riêng diễn ra đảm bảo đúng với báo cáo dự toán thiết kế được phê duyệt. Sáng ngày 14/5/2022, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng của Ủy ban MTTQ xã Nghi Thái đã tiến hành thực tế giám sát việc thi công công trình “Xây dựng nhà học 2 tầng, 8 phòng và khuôn viên Trường Mầm non xã Nghi Thái”. Sau khi giám sát, Ban đã tiến hành họp và thống nhất báo cáo, đồng thời kiến nghị một số nội dung sau:
1. Về kết cấu công trình: Theo bản vẽ thiết kế được phê duyệt thì thép mái sàn tầng 1 của nhà học 2 tầng là thép phi 10, đan 2 lớp, A150. Tuy nhiên, qua kiểm tra và giám sát thực tế cho thấy: Thép sàn tầng 1 lại được đan A200; ngoài ra, tại một số điểm nối, vị trí đặt không phù hợp với dự toán, lối thép không đủ D.
2. Về phần cốt pha: Tại thời điểm giám sát, cốt pha được dựng, chống không đảm bảo. Các cọc chống cốt pha được chống trên nền cát, không chống trên nền cứng. Cọc xiêu vẹo không theo phương thẳng đứng, không có giằng ngang, giằng chéo. Nhiều cọc bị hỏng chân.
Vậy, để đảm bảo công trình diễn ra đúng với bản dự toán thiết kế, tránh tình trạng thất thoát và gây lãng phí nguồn vốn đầu tư, ảnh hưởng đến chất lượng công trình, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng báo cáo kết quả, yêu cầu UBND xã – Chủ đầu tư dự án thực hiện kiểm tra và chỉ đạo nhà thầu khẩn trương khắc phục kịp thời các lỗi trên trước khi thực hiện các hạng mục tiếp theo”.
Từ thông tin của đồng nghiệp, liên hệ với anh Nguyễn Đức Thành – Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, chúng tôi kết nối được với Ủy ban MTTQ huyện Nghi Lộc, rồi được giới thiệu về Nghi Thái gặp tổ chức Mặt trận xã này.
Ngày về Nghi Thái, sự việc đã trôi qua tròn nửa tháng. Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Nghi Thái, ông Đặng Văn Phương nói rằng, ngay sau khi nhận được Báo cáo của Ban Giám sát đầu tư cộng đồng, UBND xã (chủ đầu tư – P.V) đã tổ chức kiểm tra, yêu cầu đơn vị thi công khắc phục các lỗi phạm. Sự việc sau đó được một số cơ quan báo chí quan tâm phản ánh nên UBND huyện cũng kiểm tra, rồi có kết luận. Về phía đơn vị thi công, trước kết quả giám sát của Ban Giám sát đầu tư cộng đồng thì hoàn toàn tâm phục, khẩu phục. Vì vậy, cùng với những tồn tại UBND huyện chỉ ra, đã tổ chức khắc phục hoàn thành.
Ông Đặng Văn Phương trao đổi: “Ban Giám sát đầu tư cộng đồng do Ủy ban MTTQ xã thành lập để thực hiện giám sát các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng trên địa bàn theo đúng quy định, trong đó, có Dự án đầu tư xây dựng Trường mầm non. Đồng chí Nguyễn Xuân Văn – Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ được cử làm Trưởng ban. Trước đây đồng chí Văn là Trưởng Công an xã, nay là cán bộ mặt trận kiêm Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy nên am hiểu về công tác giám sát. Cụ thể việc giám sát như thế nào, đồng chí Văn sẽ trao đổi trực tiếp với các anh…”.
Ban Giám sát đầu tư cộng đồng xã Nghi Thái thành lập ngày 12/1/2022, với 7 thành viên. Trong đó có 2 cán bộ mặt trận, Chủ tịch Hội Nông dân, Chủ tịch Hội Phụ nữ, Bí thư Đoàn thanh niên, Phó Chủ tịch Hội Cựu chiến binh của xã, và thêm Trưởng ban Mặt trận xóm Thái Thọ, nơi xây dựng công trình. Theo lời Trưởng ban Nguyễn Xuân Văn, nhà thầu thi công hệ thống tường rào rồi mới thi công đến hạng mục nhà học 2 tầng. Giai đoạn thi công tường rào, phần móng của nhà học 2 tầng thì đảm bảo thiết kế được phê duyệt. Đến các ngày 7-8 – 9/5/2022, thực hiện giám sát việc thi công phần dựng cốt pha, đan thép đổ sàn tầng 1, các thành viên của Ban nhận thấy không đảm bảo kỹ thuật, không tuân thủ đúng thiết kế. Ngay sau đó, đã nhắc nhở những người trực tiếp thi công. Nhưng thay vì tiếp thu, khắc phục thì họ lại tỏ thái độ khó chịu. Nhận thấy tình hình không ổn, sẽ dẫn đến chất lượng công trình không đảm bảo, Ban đã ghi nhận lại hình ảnh thi công cốt pha, đan thép…, rồi lập văn bản báo cáo gửi Đảng ủy và UBND xã. “Nội dung văn bản báo cáo thì như các anh đã biết…”, Trưởng ban Nguyễn Xuân Văn nói.
Về công tác giám sát, theo Trưởng ban Nguyễn Xuân Văn, các thành viên thực hiện thường xuyên, ngay từ khi nhà thầu tổ chức thi công công trình. Thời gian thực hiện giám sát tổ chức vào cuối ngày, sau khi kết thúc giờ làm việc hành chính. “Giám sát thi công công trình xây dựng cơ bản là một công việc khó. Ngoài đòi hỏi hiểu biết chuyên môn thì còn nhiều vấn đề tế nhị, thế nên chúng tôi có phân công cụ thể. Mỗi lần thực hiện giám sát, phải có đủ 3 thành viên tham gia…”, anh Nguyễn Xuân Văn bộc bạch. Rồi cho biết, dù gặp áp lực nhưng các thành viên luôn trách nhiệm với công việc, vì biết Đảng ủy, chính quyền và nhân dân trên địa bàn ủng hộ, đồng tình rất cao với hoạt động giám sát. “Công việc có áp lực khó khăn, nhưng luôn cảm nhận được sự ủng hộ này, thấy được chia sẻ…”, anh tâm sự.
Trong những hồ sơ chúng tôi được UBND xã cung cấp, có Biên bản kiểm tra hiện trường lập hồi 9h30 ngày 23/5/2022, do UBND huyện Nghi Lộc chủ trì. Nội dung trong đó thể hiện, từ ngày 14 đến ngày 20/5/2022, đơn vị thi công đã khắc phục sửa chữa. Tuy nhiên, do thời tiết có mưa nên việc khắc phục còn chậm. Kiểm tra thực tế, theo thiết kế thép sàn D10, a150 nhưng một số vị trí đan thép sàn D10a200; thiết kế thép đai đầu dầm D6, a100 nhưng một số vị trí thép đai đầu dầm đan a200; một số mối nối thép chưa đạt 30D theo quy định và nối sai vị trí; cọc giằng chống ván khuôn sàn tầng 2 một số vị trí đang chống trên nền cát.
Đoàn kiểm tra kết luận: Yêu cầu chủ đầu tư chỉ đạo đơn vị quản lý dự án, tư vấn giám sát, Ban giám sát cộng đồng và đơn vị thi công thực hiện thi công cốt thép dầm, sàn, mối nối theo đúng hồ sơ thiết kế được duyệt; chỉnh sửa lại giằng chống ván khuôn sàn tầng 2 đảm bảo theo quy định; thực hiện lắp biển báo, bảng định mức cấp phối theo quy định. Yêu cầu hoàn thành trước ngày 30/5/2022, và mời các bên liên quan nghiệm thu theo quy định.
Xem biên bản, được thấy, thành phần Đoàn kiểm tra gồm cả đơn vị thi công (Công ty CP tư vấn thiết kế và xây dựng Việt Tiến), đơn vị tư vấn giám sát (Công ty CP tư vấn thiết kế và đầu tư xây dựng 589). Hỏi đại diện chủ đầu tư rằng: “Kinh phí chi trả cho đơn vị tư vấn giám sát là bao nhiêu? Tại sao tư vấn giám sát không phát hiện tình trạng thi công ẩu, sai thiết kế?”. Đại diện chủ đầu tư cho biết tổng kinh phí của công trình là 8,8 tỷ đồng, trong đó, kinh phí tư vấn giám sát trên 200 triệu đồng, nhưng đơn vị tư vấn giám sát không phát hiện lỗi phạm của đơn vị thi công. Hỏi thêm rằng: “Chủ đầu tư sẽ có hình thức xử lý như thế nào với tư vấn giám sát?”. Câu hỏi này không được đại diện chủ đầu tư trả lời!
Trước trao đổi của chúng tôi với đại diện chủ đầu tư, Trưởng ban Nguyễn Xuân Văn cho biết, chỉ đến ngày UBND huyện Nghi Lộc kiểm tra hiện trường thì mới gặp người của đơn vị tư vấn giám sát. Anh nói: “Suốt quá trình thực hiện giám sát, các thành viên của Ban chưa bao giờ gặp người của tư vấn giám sát. Các thành viên cũng đã hỏi nhóm thợ thi công nhưng họ cũng không biết gì…”. Anh Văn còn cho hay, thực tế công trình đã tăng thêm 2 phòng, nâng tổng số phòng học nhà 2 tầng lên 10 phòng. Tuy nhiên, việc bổ sung này chưa được chỉnh sửa trên hồ sơ thiết kế để giao cho chủ đầu tư và Ban Giám sát. Vì vậy, sau khi đơn vị thi công khắc phục lỗi phạm, hoàn thành việc đổ bê tông sàn tầng 1, Ban đã báo cáo lên Đảng ủy, đề nghị chủ đầu tư đình chỉ thi công công trình cho đến khi họ cung cấp đầy đủ hồ sơ…
Tại Nghi Thái, chúng tôi đã liên hệ, trao đổi với ông Nguyễn Văn Thống – Bí thư Đảng ủy về điều anh Nguyễn Xuân Văn còn băn khoăn. Theo Bí thư Đảng ủy xã Nghi Thái, tại cuộc họp mới đây về việc xây dựng công trình nhà học và khuôn viên Trường Mầm non, đã yêu cầu chủ đầu tư đôn đốc đơn vị thi công, tư vấn thiết kế hoàn thiện hồ sơ, bàn giao đầy đủ cho Ban Giám sát đầu tư cộng đồng. Nói với Bí thư Đảng ủy xã Nghi Thái cần yêu cầu chủ đầu tư đánh giá, xem xét trách nhiệm và có hình thức xử lý đối với đơn vị tư vấn giám sát. Ông Nguyễn Văn Thống khẳng định sẽ quan tâm nội dung này…
Trong thời gian tìm hiểu công tác giám sát cộng đồng ở Nghi Thái, chúng tôi cũng được làm việc với Ủy ban MTTQ huyện Nghi Lộc. Anh Đặng Khắc Thân – Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện nhìn nhận công tác giám sát của Ban Giám sát đầu tư cộng đồng còn gặp rất nhiều khó khăn. Một trong những khó khăn mà anh nói thẳng ra, là sự cả nể của cán bộ cơ sở đối với các đơn vị nhà thầu thi công công trình, tư vấn giám sát. “Đây là một thực tế đang hiện hữu. Có những nhà thầu có mối quan hệ rất rộng, dẫn đến sự cả nể của lãnh đạo địa phương, ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động của Ban Giám sát đầu tư cộng đồng…”, anh Đặng Khắc Thân trao đổi.
Nhưng cũng chính vì thế, theo Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Nghi Lộc, việc Ban Giám sát đầu tư cộng đồng Nghi Thái vượt qua được áp lực, khó khăn để phát hiện, ngăn chặn kịp thời lỗi phạm, thực sự đáng biểu dương. Anh nói: “Chúng tôi đã về Nghi Thái kiểm tra công tác giám sát đầu tư cộng đồng. Kiểm tra hồ sơ giám sát, có những điểm chưa thật chuẩn chỉnh theo quy định, nhưng kết quả thì rất tốt. Kết quả giám sát không chỉ khiến đơn vị thi công phải nhận lỗi, sửa sai mà còn được cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân địa phương đồng tình, ghi nhận. Vì vậy, Ủy ban MTTQ huyện Nghi Lộc đã chuyển tải thông tin này để các Ban Giám sát đầu tư cộng đồng trên địa bàn học tập, làm theo…”.