Những ngày tháng Bảy, Nghệ An nắng như đổ lửa, mặc dù đang là kỳ nghỉ Hè song các thành viên của Câu lạc bộ “Chủ nhật không rác thải nhựa Thanh Chương” vẫn tích cực với hoạt động thu gom rác thải của mình. 4h30 sáng, các thành viên trong nhóm đã có mặt đầy đủ tại điểm đã hẹn, ăn vội chiếc bánh mỳ, uống chai nước suối mang theo, nhanh tay mặc áo khoác, đeo khẩu trang, găng tay và xách túi bóng, liềm, móc sắt đi dọn rác.
Địa điểm mà nhóm thực hiện lần này là bãi bồi sông Lam đoạn chảy qua xã Đồng Văn. Trên bãi cát dài khoảng 2km, rác thải chất thành cồn, thành đống. Rác dạt vào các bụi cây, gốc tre chắn sóng; rác vùi lấp dưới cát; rác dồn lại thành ụ ngay dưới chân đê… Đủ các thứ rác: Rác sinh hoạt, rác xây dựng, xác chết động vật… Rác cũ, rác mới, rác lưu cữu hàng năm trời.
Những cô bé, cậu bé trong lọt thỏm giữa khối rác thải lớn, cặm cụi nhặt từng túi ni-lông, từng vỏ chai nhựa, thủy tinh; các bạn nam thì dùng hết sức bới lên cái bàn, ban thờ mục ruỗng và cả những tấm gương kính sứt mẻ cùng những kim tiêm, xác chết động vật đang phân hủy… “Theo dự kiến ban đầu thì 8h kết thúc hoạt động để tránh nắng nhưng lượng rác quá lớn nên mặt trời đã đứng bóng thì bọn em vẫn chưa được ngơi tay”, em Nguyễn Thị Cẩm Tú – Chủ nhiệm Câu lạc bộ cho biết.
Trên nắng nóng, dưới cát bỏng nhưng với sức trẻ, với tâm huyết, với tinh thần xung kích, hàng tấn rác thải bên bờ sông Lam đoạn qua xóm Xuân Lộc (xã Đồng Văn) đã được thu gom sạch sẽ, vận chuyển đến nơi tập kết. Những giọt mồ hôi làm cay khóe mắt, những lưng áo ướt sũng, những đôi tay đỏ ửng, những đôi chân bỏng rộp… nhưng ánh mắt, khuôn mặt các thành viên lại rạng rỡ niềm vui khi đã làm được việc thiết thực. Xen lẫn tiếng hò nhau chuyển rác đến nơi tập kết là tiếng hát trong trẻo của những chàng trai, cô gái tuổi 16, 18 khiến không khí trở nên rộn ràng, xua tan những mệt mỏi.
“Ngày nắng, dù nóng bức, dù phải dậy sớm để tránh nắng nhưng dù sao cũng đỡ cực hơn mùa rét. Những đợt dọn rác thải vào mùa Đông vừa rồi rất vất vả, thời tiết ẩm ướt, rác bốc mùi nồng nặc, nước ngấm vào rác vừa nặng, vừa hôi thối trong khi đó, trời rét, gió thốc vào mặt tê tái. Dù vất vả, dù mệt nhọc, dù có những khi đuối sức nhưng khi nhìn lại thành quả mà mình góp sức làm nên, nhìn những con đường xanh – sạch – đẹp, nhìn hồ nước trong xanh, nhìn bãi cát vàng sạch sẽ… thì cảm thấy rất tự hào, rất ý nghĩa. Những lần tham gia hoạt động cùng câu lạc bộ là thêm vào trang đời thanh xuân của mình những kỷ niệm đẹp đẽ”, em Nguyễn Danh Tuấn một thành viên câu lạc bộ cho biết.
Câu lạc bộ “Chủ nhật không rác thải nhựa” do Nguyễn Thị Cẩm Tú (học sinh lớp 11T, Trường THPT Thanh Chương 1) đứng đầu gồm 12 thành viên, chủ yếu là các bạn trong lớp. Được thành lập vào tháng 10/2022. Mục tiêu mà câu lạc bộ đề ra là mỗi tháng sẽ dành ra 2 ngày Chủ nhật để thu gom rác, làm sạch môi trường ở các nơi công cộng. “Ý tưởng thành lập câu lạc bộ của em nhen nhóm khi được biết về chị Greta Thunberg, người Thụy Điển – một biểu tượng chống biến đổi khí hậu của thế hệ trẻ, cùng với đó là vấn nạn rác thải ở các điểm công cộng trên địa bàn huyện. Ban đầu, khi nói lên ý tưởng của mình, chỉ có 7-8 bạn trong lớp ủng hộ và tự nguyện tham gia. Lúc đó, em không buồn, cũng không nản mà thay vào đó là quyết tâm hành động để lan tỏa”, Cẩm Tú nhớ lại.
Ban đầu, rất ít người tỏ ra e dè, hoài nghi với hoạt động của nhóm. Vì, đa phần nghĩ rằng, thế hệ gen Z chúng em, những đứa trẻ 16, 17 tuổi, những “cậu ấm, cô chiêu” chỉ biết ăn với học, chỉ biết bấm phím, biết Tiktok, Facebook làm việc nhà còn là “xa xỉ” huống chi là đi dọn rác, làm sạch môi trường. Do đó, đã có những lời nói không hay, những đàm tiếu như “bọn nó thì cũng chỉ làm màu thôi”, “phô trương thế thôi, chứ ba bữa là giải tán hết thôi”… Trước những lời “nói ra, nói vào” đó, nhóm không tranh luận mà chỉ lặng lẽ đáp lại bằng những việc làm thiết thực. Và rồi, dù chỉ có 7-8 bạn, có những hôm, vì lý do sức khỏe hoặc do bận công việc riêng, nhóm chỉ có 4-5 bạn tham gia hoạt động nhưng không nề hà các thành viên vẫn kiên trì, vẫn miệt mài, nhẫn nại với mục tiêu của mình. Ít người thì khoanh vùng, dọn lượng rác vừa sức, hôm nào đông thì phạm vi rộng hơn, dọn lượng rác lớn hơn.
Đều đặn, mỗi tháng 2 Chủ nhật, các thành viên trong nhóm lại tập trung thu gom rác thải. Những điểm như bờ hồ Dùng, bờ đê, các tuyến đường ở thị trấn… được nhóm dọn dẹp phong quang, sạch sẽ.
Chưa đầy 9 tháng thành lập, nhóm đã tổ chức được 13 đợt thu gom rác thải, làm sạch được 11 điểm công cộng trên địa bàn huyện. Hình ảnh các buổi hoạt động của nhóm được đăng tải lên Facebook, Tiktok, Fanpage, các hội nhóm ở Thanh Chương. Mục tiêu nhằm lan tỏa những hành động đẹp của xóm tới cộng đồng, từ đó mong muốn thay đổi nhận thức, chuyển đổi hành vi, để người dân không vứt rác bừa bãi. Mỗi bài đăng tải, có đến hàng trăm, thậm chí cả nghìn người xem, đa phần ủng hộ, khen ngợi cho nhóm.
Với phương châm “cùng hành động, cùng lan tỏa”, việc làm của nhóm đã tạo hiệu ứng tích cực trên mạng xã hội và trên các diễn đàn tuổi trẻ ở Thanh Chương. Do đó, đến nay, nhóm đã có khoảng 50 thành viên đủ các lứa tuổi, đủ các ngành nghề tham gia; đặc biệt, là nhận được sự ghi nhận của người dân. Có rất nhiều người, dù không trực tiếp tham gia dọn rác cùng các thành viên của câu lạc bộ nhưng lại âm thầm gửi túi bóng đựng rác, ủng hộ kinh phí để nhóm duy trì hoạt động. Hoặc có những hôm, chứng kiến các bạn làm việc vất vả, cật lực, có người mua nước mía , người mua bánh trái mang ra tận nơi để các thành viên bồi dưỡng. Hoặc có những người, theo dõi hoạt động của các thành viên trong nhóm thường xuyên gửi lời động viên, chia sẻ.
Bà Trần Thị Nhật, xóm Tiên Quánh, xã Đồng Văn cho biết: “Hành động của các cháu rất thiết thực, ý nghĩa. Tuổi trẻ, bận học hành mà vẫn tranh thủ ngày nghỉ đi dọn rác, làm sạch môi trường, dọn những thứ chính người lớn vứt bỏ bừa bãi. Thấy các cháu vất vả bới từng đống rác, thu gom rác khiến tôi vừa cảm thấy khâm phục, vừa cảm thấy ái ngại. Hành động đó của các cháu khiến tôi và những người xung quanh dần thay đổi nhận thức, không vứt rác bừa bãi, biết xử lý rác đúng cách. Các cháu vất vả, bỏ công sức làm sạch, lẽ nào mình người lớn lại đi xả rác bừa bãi?”. Đặc biệt, những đợt gom rác sau đó của câu lạc bộ, nếu địa điểm ở gần, nhóm lại có thêm sự góp mặt của bà…
Cảm kích với những việc làm của các tình nguyện viên Câu lạc bộ “Chủ nhật không rác thải nhựa”, anh Trần Kiên, một thợ chụp ảnh ở thị trấn Dùng đã luôn đồng hành, tiếp sức với các thành viên. “Khi biết đến hoạt động của nhóm, tôi rất ấn tượng, cảm kích và nghĩ sẽ làm điều gì đó để tiếp sức, động viên các bạn. Có hôm, tôi đến điểm dọn rác, động viên bằng tinh thần, có hôm làm cùng các bạn để cảm nhận được việc làm ý nghĩa. Nếu như không có một tình yêu thực sự, không có sự nhiệt huyết của tuổi trẻ, tôi nghĩ, các bạn trẻ không dấn thân, không cống hiến được như vậy” – anh Trần Kiên tâm sự.
Chuẩn bị bước sang năm cuối cấp THPT, chuẩn bị cho những kỳ thi quan trọng nên theo chia sẻ của các thành viên trong nhóm thì vẫn sắp xếp thời gian để duy trì hoạt động; tích cực tạo sự lan tỏa để thu hút thêm thành viên mới tham gia, đồng thời tìm kiếm “thủ lĩnh” mới cho câu lạc bộ. “Điều đáng mừng là hiện nay, số lượng thành viên câu lạc bộ không ngừng tăng lên, không chỉ trong lớp, trong trường mà còn có sự tham gia của học sinh các trường khác, của đoàn viên, thanh niên các địa phương. Đặc biệt, mỗi người tham gia, ngoài tinh thần tự nguyện và trách nhiệm với cộng đồng thì đều xem mỗi việc làm, mỗi đóng góp đó của mình là kỷ niệm đáng nhớ của “những tháng ngày thanh xuân tươi đẹp”. Vậy nên, chắc chắn rằng, dù khi các thành viên thế hệ đầu như bọn em sẽ ra trường, sẽ vào đại học thì vẫn có những bạn trẻ kế cận, duy trì hoạt động của câu lạc bộ”, Cẩm Tú cho biết.
Ngoài hoạt động thu gom rác, làm sạch môi trường thì câu lạc bộ còn tích cực tuyên truyền về biến đổi khí hậu, về bảo vệ môi trường, truyền cảm hứng cho những người xung quanh về lối sống xanh. Đồng thời, gây quỹ từ rác thải tái chế để tổ chức các hoạt động thiện nguyện. Nhiệt huyết tuổi trẻ, trách nhiệm với cộng đồng, những bạn trẻ “Chủ nhật không rác thải nhựa” ở Thanh Chương tin rằng, từ những hành động nhỏ bé sẽ giúp thay đổi dần nhận thức và hành vi của người dân trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường. Chính các em là những người đã vẽ nên trang đời của tuổi thanh xuân tươi đẹp bằng những việc làm thiết thực và ý nghĩa.
