Công ty Thủ Đô là doanh nghiệp đã thăm dò mỏ vàng gốc trên núi Pu Phen, thuộc địa bàn hai xã Yên Tĩnh, Yên Na, huyện Tương Dương những năm 2007 – 2008. Từ đây, hai xã Yên Tĩnh, Yên Na phát sinh nạn “vàng tặc” kéo dài đến năm 2019.
Theo lãnh đạo huyện Tương Dương, mới đây Công ty Thủ Đô tiếp tục đề nghị huyện cho phép được họp cộng đồng thôn bản để lấy ý kiến hoàn thiện báo cáo đánh giá tác động môi trường khai thác vàng gốc tại các xã Yên Na và Yên Tĩnh. “Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, những năm gần đây Sở Tài nguyên và Môi trường đã mấy lần kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường và Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam thu hồi giấy phép khai thác vàng đã cấp cho Công ty Thủ Đô nhưng đều không được trả lời. Trong khi doanh nghiệp thì lại được Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam hướng dẫn vào làm việc với tỉnh và huyện Tương Dương. Chúng tôi lấy làm lạ về điều này…” – lãnh đạo huyện Tương Dương nói.
Xem Văn bản số 20/CV-TD của Công ty Thủ Đô, phát hành ngày 19/12/2022, về việc “Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường và phương án cải tạo phục hồi môi trường của Dự án Đầu tư khai thác hầm lò quặng vàng gốc tại khu vực xã Yên Na và xã Yên Tĩnh, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An”, có nội dung:
“Để sớm hoàn thiện các nội dung liên quan đến Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án, trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; thực hiện đầy đủ các cam kết, hoàn thành các nghĩa vụ, trách nhiệm liên quan, sớm đưa mỏ vào khai thác theo quy định. Hoàn thành và báo cáo Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam trước ngày 31/12/2022.
Sau khi nhận được công văn số: 3157/ĐCKS-KS ngày 19/10/2022 của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam gửi Công ty CP Xây dựng và Thương mại Tổng hợp Thủ Đô đồng thời có gửi cho UBND tỉnh Nghệ An và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An.
Với yêu cầu của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam: Công ty khẩn trương chủ động phối hợp với các cơ quan của địa phương để được hướng dẫn hỗ trợ hoàn thiện các nội dung liên quan đến báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt trước ngày 31/12/2022.
Qua rà soát quá trình triển khai dự án, Công ty CP XD và Thương mại Tổng hợp Thủ Đô đã lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của dự án: “Công trình khai thác hầm lò mỏ vàng gốc tại các xã Yên Na và Yên Tĩnh, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An”. Còn thiếu biên bản họp cộng đồng tại khu vực hoạt động của dự án.
Vì vậy, Công ty CP Xây dựng và Thương mại tổng hợp Thủ Đô kính đề nghị, UBND huyện Tương Dương hướng dẫn và cho phép cán bộ của công ty xuống UBND hai xã Yên Na, Yên Tĩnh để xin họp cộng đồng sớm hoàn thiện dự án theo yêu cầu của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam”.
Về Công văn số 3157/ĐCKS-KS ngày 19/10/2022 của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, là trả lời Công văn số 18/CV- TĐ ngày 3/10/2022 của Công ty Thủ Đô khi doanh nghiệp này xin ý kiến thực hiện dự án công trình khai thác hầm lò vàng gốc tại xã Yên Na và xã Yên Tĩnh.
Tại đây, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam nhắc lại việc Công ty Thủ Đô được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy phép số 75/GP- BTNMT ngày 19/1/2017 cho phép khai thác vàng tại khu vực các xã Yên Na và Yên Tĩnh; yêu cầu tại mục 5, Điều 2 của Giấy phép số 75/GP-BTNMT là phải lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường và phương án cải tạo, phục hồi môi trường của dự án Đầu tư khai thác hầm lò quặng vàng gốc tại khu vực xã Yên Na và xã Yên Tĩnh…; việc Tổng cục có Công văn số 2953/ ĐCKS-KS ngày 26/10/2021 đôn đốc, hướng dẫn Công ty Thủ Đô thực hiện các công việc để đưa mỏ vào khai thác, yêu cầu cam kết thời gian phải hoàn thành… Tuy nhiên báo cáo của Công ty Thủ Đô tại Công văn số 18/CV-TĐ nêu các nguyên nhân khách quan, đặc biệt là đại dịch Covid – 19 trong hai năm 2020, 2021 ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành các vấn đề liên quan đến báo cáo đánh giá tác động môi trường trong khai thác khu vực mỏ nên đến nay vẫn trong giai đoạn hoàn thiện; vẫn chưa đưa ra lộ trình và cam kết thời gian hoàn thành như yêu cầu của Tổng cục.
Vì vậy tại Công văn số 3157/ĐCKS-KS, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam yêu cầu: “Công ty khẩn trương, chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan của địa phương để được hướng dẫn, hỗ trợ, hoàn thiện các nội dung liên quan đến báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; thực hiện đầy đủ các cam kết, hoàn thành các nghĩa vụ, trách nhiệm liên quan, sớm đưa mỏ vào khai thác theo quy định. Hoàn thành và báo cáo Tổng cục trước ngày 31/12/2022. Sau ngày 31/12/2022, nếu Công ty vẫn chưa thực hiện đầy đủ các nội dung theo yêu cầu, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam sẽ kiểm tra, báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường xử lý theo quy định”.
Liên quan đến Dự án Đầu tư khai thác hầm lò quặng vàng gốc tại khu vực xã Yên Na và xã Yên Tĩnh của Công ty Thủ Đô, đã được Báo Nghệ An phản ánh tại nhiều bài viết hồi tháng 12/2021. Trong những bài viết đó, đã chuyển tải những hệ lụy từ nạn khai thác vàng mà người dân, chính quyền xã Yên Tĩnh và huyện Tương Dương phải gánh chịu trong nhiều năm trời; chuyển tải quan điểm của cấp ủy, chính quyền xã Yên Tĩnh và huyện Tương Dương là đề nghị cấp thẩm quyền thu hồi Giấy phép số 75/GP- BTNMT ngày 19/1/2017 đã cấp cho Công ty Thủ Đô, không cho khai thác vàng trên núi Pu Phen. Đồng thời, đã thông tin việc Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, đã 3 lần phát công văn đề nghị Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam báo cáo, tham mưu Bộ Tài nguyên và Môi trường thu hồi Giấy phép số 75/GP-BTNMT.
Qua xác minh, Báo Nghệ An cũng đã phản ánh những dấu hiệu gian dối của Công ty Thủ Đô trong việc lập hồ sơ Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án Công trình hầm lò khai thác mỏ vàng gốc tại xã Yên Na và xã Yên Tĩnh, huyện Tương Dương năm 2013, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2001/QĐ-UBND ngày 22/5/2013 (bài “Dự án khai thác vàng trên núi Pu Phen – Khuất tất trong đánh giá tác động môi trường”).
Ngày 8/1/2023, liên lạc trở lại với UBND huyện Tương Dương để hỏi về quan điểm xử lý việc Công ty Thủ Đô đề nghị cho phép tham vấn cộng đồng thôn bản các xã Yên Tĩnh, Yên Na. Câu trả lời nhận được từ Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Hữu Hiến là: “UBND huyện đã có văn bản trả lời. Huyện giữ nguyên quan điểm đề nghị thu hồi giấy phép khai thác khoáng sản tại Công văn số 1372/UBND-NL ngày 20/12/2021 về việc đề nghị thu hồi giấy phép khai thác khoáng sản số 75/GP-BTNMT ngày 19/01/2017. Huyện không đồng ý việc tham vấn đánh giá tác động môi trường và phương án cải tạo phục hồi môi trường của dự án Công trình khai thác hầm lò mỏ vàng gốc tại các xã Yên Na, Yên Tĩnh theo đề nghị của Công ty Thủ Đô tại Công văn số 25/CV-ĐT”.
Còn với Bí thư Đảng ủy xã Yên Tĩnh, ông Quang Văn Đặng, thì đã nói rằng: “Đảng ủy, chính quyền và nhân dân xã Yên Tĩnh không đồng ý việc Công ty Thủ Đô lấy ý kiến cộng đồng thôn bản. Vì các lẽ, trên núi Pu Phen hiện đã được nhân dân sản xuất ổn định, tổ chức xây dựng được các mô hình kinh tế như Bảo tồn và phát triển chè dây; việc khai thác vàng sẽ tiếp tục tái diễn nhiều hệ lụy như tệ nạn xã hội, ô nhiễm môi trường… cho địa phương và các xã lân cận. Vì các lẽ này, Đảng ủy, chính quyền và nhân dân không đồng ý cho khai thác vàng trên núi Pu Phen”.
