4 kịch bản để Chính phủ Mỹ mở cửa trở lại

Theo CNN, thông thường, trong những cuộc khủng hoảng kiểu này, mọi thứ tưởng chừng bế tắc cho đến khi một bên bất ngờ nhượng bộ và mọi thứ được tháo gỡ. Tuy nhiên, tình hình lần này lại khác thường: Những yếu tố chính trị và lợi ích đan xen cho thấy cuộc khủng hoảng ngân sách này có thể kéo dài hơn những lần trước.

Với bối cảnh đó, CNN đưa ra 4 kịch bản có thể sớm dẫn đến hồi kết việc đóng cửa Chính phủ Mỹ.

Kịch bản thứ nhất: Đảng Dân chủ nhượng bộ - đây có thể là kịch bản có khả năng xảy ra cao nhất.

Lý giải điều này, CNN cho rằng: Thứ nhất, lịch sử cho thấy các cuộc “đóng cửa chính phủ” hầu như luôn kết thúc theo cách: Bên đưa ra yêu cầu thường không đạt được điều mình muốn, bởi người dân Mỹ nhìn chung không ủng hộ việc dùng khủng hoảng ngân sách làm công cụ mặc cả chính trị.

Thứ hai, mặt trận của đảng Dân chủ đã bắt đầu xuất hiện vết nứt. 3 thượng nghị sĩ trong khối Dân chủ đã bỏ phiếu ủng hộ dự luật tạm thời mà đảng Cộng hòa gọi là “sạch” - tức không kèm theo điều kiện chính trị nào. Chỉ cần thêm 5 người nữa dao động, phe Dân chủ sẽ không thể duy trì chiến thuật ngăn cản biểu quyết bằng tranh luận kéo dài.

Thứ ba, tình thế đang ngày càng trở nên bất lợi hơn với đảng Dân chủ. Dù các cuộc khảo sát ban đầu cho thấy đa số người Mỹ quy trách nhiệm cho ông Trump và đảng Cộng hòa, điều này là hiếm thấy, bởi chính đảng Dân chủ mới là bên từ chối bỏ phiếu thông qua ngân sách.

Theo thời gian, khi tác động thực tế của việc đóng cửa chính phủ trở nên rõ ràng hơn, chẳng hạn binh sĩ không nhận được lương vào ngày 15/10 - sự kiên nhẫn của công chúng với chiến thuật của đảng Dân chủ có thể dần cạn kiệt, dù họ vẫn đồng cảm với mục tiêu duy trì các khoản trợ cấp y tế mở rộng trong chương trình Obamacare.

Kịch bản thứ hai, thỏa thuận cho các cuộc đàm phán Obamacare trong tương lai. CNN cho rằng, đây có lẽ là cách khả thi nhất để đảng Dân chủ đạt được điều gì đó từ cuộc khủng hoảng hiện nay.

Không phải đảng Cộng hòa sẽ nhượng bộ toàn bộ yêu cầu của phe Dân chủ trong dự luật ngân sách, mà có thể họ sẽ đưa ra cam kết về việc thảo luận sau này liên quan đến việc gia hạn các khoản trợ cấp y tế mở rộng của Obamacare.

Thực tế, đảng Cộng hòa cũng có lý do chính trị để duy trì các khoản trợ cấp này, ít nhất là trong một hình thức nào đó. Theo một khảo sát của KFF, 78% người Mỹ, trong đó, có 57% cử tri ủng hộ phong trào MAGA - tán thành việc kéo dài trợ cấp, và nhiều người hưởng lợi lại sống ở các bang Cộng hòa.

Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa cũng đã đề xuất các phương án dung hòa, tạo áp lực từ bên trong đảng để sớm chấm dứt bế tắc. Và Tổng thống Trump có thể ủng hộ phương án này, vì dù từng phản đối Obamacare, ông không quá khắt khe với việc thâm hụt ngân sách như nhiều thành viên khác trong đảng.

Tuy nhiên, giải pháp này vẫn chứa đựng hoài nghi. Phe Dân chủ cho rằng, chỉ hứa hẹn về “thảo luận trong tương lai” là không đủ, trong khi phe Cộng hòa không muốn xác định trước giới hạn đàm phán khi chính phủ còn tê liệt. Ngoài ra, việc đưa ra bất kỳ cam kết nào ngay lúc này cũng có thể bị xem như một “chiến thắng” cho phe Dân chủ, khiến đảng Cộng hòa phải nuốt một “viên thuốc đắng” để đổi lấy việc kết thúc cuộc khủng hoảng.

Kịch bản thứ ba, một nhượng bộ khác từ đảng Cộng hòa. Trợ cấp Obamacare có lẽ là “con bài” dễ nhượng bộ nhất trong bối cảnh chính trị hiện tại, nhưng nó không phải là lựa chọn duy nhất trên bàn thương lượng.

Một phần lý do khiến đảng Dân chủ không muốn thông qua ngân sách là họ không còn tin tưởng chính quyền Trump và đảng Cộng hòa sẽ tuân thủ các điều khoản đã được Quốc hội thông qua. Niềm tin đó đã bị xói mòn khi chính quyền ông Trump nhiều lần tự ý vô hiệu hóa các khoản chi tiêu đã được Quốc hội phê chuẩn, coi thường ý chí lập pháp.

Ngoài ra, phe Dân chủ có thể tìm kiếm một hình thức nhượng bộ khác - mang tính biểu tượng hoặc chính trị chỉ để giữ thể diện và hợp lý hóa quyết định mở lại chính phủ.

Kịch bản thứ 4, đảng Cộng hòa nhượng bộ. Đây có lẽ là kịch bản ít khả năng xảy ra nhất, gần như không có tiền lệ trong lịch sử gần đây. Tuy nhiên, nếu đảng Dân chủ kiên định đến cùng, còn đảng Cộng hòa cuối cùng phải chấp nhận yêu cầu của họ, thì điều đó có thể diễn ra như thế nào?

Một khả năng là cuộc khủng hoảng kéo dài, trong khi các cuộc thăm dò dư luận liên tục cho thấy người dân quy trách nhiệm cho ông Trump và đảng Cộng hòa. Khi ấy, áp lực chính trị gia tăng, buộc họ phải tìm lối thoát.

Hoặc có thể, người dân Mỹ thể hiện rõ ràng mong muốn duy trì các khoản trợ cấp Obamacare, khiến đảng Dân chủ có cơ sở giữ vững lập trường và đòi hỏi một thỏa thuận cụ thể hơn thay vì những lời hứa mơ hồ.

Một kịch bản khác: Đảng Cộng hòa bắt đầu lo sợ hình ảnh bị mờ nhạt, khi họ bị xem là bên muốn tước bỏ trợ cấp y tế của hàng triệu người dân. Hoặc đơn giản hơn, Tổng thống Trump mất kiên nhẫn, cho rằng, nhượng bộ lần này không đáng kể, nhất là khi đảng Cộng hòa có thể sẽ phải làm điều đó sau này dù muốn hay không. Cũng có thể chính quyền Trump đi quá xa trong các biện pháp cắt giảm trả đũa, khiến khủng hoảng phản tác dụng và quay lại gây thiệt hại cho chính họ - điều mà một số nghị sĩ Cộng hòa đã cảnh báo từ trước.

Dẫu vậy, kịch bản này gần như chỉ mang tính giả thuyết. Nếu thực sự xảy ra, nó sẽ đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cán cân quyền lực ở Washington, và đó chính là lý do khiến Tổng thống Trump sẽ làm mọi cách để không phải cúi đầu nhượng bộ.