Bài 1: Cận cảnh rau xanh “tẩm thuốc độc”
(Baonghean) - Thời gian qua trên địa bàn tỉnh ta nói riêng và cả nước nói chung đã xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm. Một trong những nguyên nhân tồn dư quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích. Để tìm hiểu vấn đề này, PV Báo Nghệ An đã về vùng sản xuất rau lớn trong tỉnh để mục kích cách sản xuất rau.
Giai đoạn cuối năm, thời tiết khắc nghiệt như sương muối, rét đậm, sâu bệnh… khiến các loại rau sinh trưởng chậm. Vì lợi nhuận, nhiều cánh đồng rau trên địa bàn tỉnh, nông dân vẫn lén lút sử dụng các loại thuốc kích thích, thuốc trừ sâu hoá chất cực độc có thể gây ngộ độc, và một số bệnh nghiêm trọng khác cho người tiêu dùng.
Trời se sắt lạnh nhưng trên cánh đồng rau ở xã Diễn Thành (Diễn Châu) vẫn nhộn nhịp người đang phun thuốc cho rau. Ruộng nào rau cũng xanh nõn nà bắt mắt. Đi trên cánh đồng rau nồng nặc mùi thuốc trừ sâu, dọc ngang các bờ ruộng đều thấy la liệt các loại vỏ bao thuốc trừ sâu, thuốc kích thích theo dạng phân bón qua lá.
Vỏ thuốc trừ sâu vứt tràn lan trên bờ ruộng
Tưởng chúng tôi là cán bộ kiểm tra thuốc BVTV, có mấy người dừng phun thuốc. Chị nông dân tên K nói: “Bọn tôi chỉ phun thuốc trừ sâu bình thường theo định kỳ thôi”. Khi đã tin chắc chúng tôi là những người tiếp thị thuốc BVTV, mọi người lại tiếp tục công việc. Men theo ruộng rau chị K đang phun, cầm một vỏ bao tôi thực sự thấy bất ngờ và hoảng hốt khi thấy dòng chữ “Diệt sâu như chớp” viền bao màu đỏ, nền vàng mang nhãn hiệu ARRIO USA (Mỹ). Đây là loại thuốc sử dụng cho các loại cây công nghiệp nhưng vẫn được chị K sử dụng cho rau. Chị K nói “Dân bầy tui chẳng có ai hướng dẫn, cứ ra ngoài cửa hàng thuốc sâu của bà B ở xóm 7 về phun. Ở đó thì các loại thuốc sâu, loại chi cũng có”. Theo như chị K thì cứ 5-7 ngày là phải phun thuốc trừ sâu, vì thời tiết này sâu nhiều lắm”.
Chi P ở xóm 10 khoe: “Bọn tui mua thuốc kích thích của bà B ở xóm 7 hiệu quả lắm, kích củ rất nhanh, xu hào bằng quả trứng chỉ 5-7 ngày phun vào là đem đi bán luôn. Như bà V sát ruộng rau tôi đó, bà V chỉ phun kích thích có 3 ngày đã đem đi bán. Bà P còn truyền “kinh nghiệm” phun thuốc kích thích: “Khi các loại rau trồng bén rễ là đưa thuốc kích thích phun 3-5 ngày mỗi đợt. Đối với cải bắp chỉ kích thích khoảng 3 đợt để bắp mau cuốn lá, bắp cuốn rồi mà vẫn phun là bị “nổ” bắp luôn”. Trên bờ ruộng sát đó, chúng tôi nhặt được nhiều vỏ bao nhãn hiệu GREENDELTA-19 với những dòng chữ “siêu to, siêu ngọt, mã đẹp”, “vào quả nhanh, xuống củ mạnh” nguồn gốc Châu Âu (phân phối Công ty TNHH SEN CA 404 toà nhà 54 Quang Minh-TP Bắc Giang. Bên cạnh vỏ in hình các loại củ cà rốt, quả cà chua xu hào chín mọng, ươm vàng, xanh tươi mơn mởn. ngoài ra còn có loại SAHKATI ghi sản phẩm của Ấn Độ với dòng quảng cáo: “dưỡng cây, dưỡng trái, nuôi hạt, phì củ”.
Sang vạt rau khác của một nông dân vừa phun thuốc xong, chúng tôi thấy vỏ bao “đặc trị bệnh khô vằn) DUO XIAO MEISU, loại này dùng đặc trị bệnh khô vằn trên cây lúa nhưng vẫn phun tràn lan. Lang thang trên cánh đồng rau ở Diễn Thành, chúng tôi còn tìm thấy loại thuốc AGRNIL 75 WP phân phối của Công ty CP JIA NON BIOTECH (KCN Đức Hoà - Long An”. Loại thuốc này trị bệnh nấm trên lúa và dưa hấu, không dùng cho rau. Chưa kể là loại thuốc trừ sâu dạng lọ nhãn hiệu BONNUS thành phần chlorpyrifos Ethyl 40% được cảnh báo “độc cao” nhà sản xuất nguyên liệu là Zheiang Dongfeng Chem Co sản xuất tại Cẩm Thuỷ-Thanh Hoá. Loại này vừa diệt các loại sâu cho cây công nghiệp, cây lúa vừa diệt cả các loại sâu cánh cứng.
Lần đường tìm đến nhà bà B bán thuốc trừ sâu ở trong xóm 7, tại đây thuốc trừ sâu các loại được bày bán lẫn lộn với các mặt hàng tạp hoá như mì tôm, kẹo bánh. Người dân đến mua thuốc trừ sâu khá đông, bà B cứ đảo lớp bánh kẹo rồi lại đưa cho người mua những gói thuốc sâu. Tôi hỏi bà B có thuốc kích thích cho rau quả để nhanh bán không? Bà B ậm ừ: “Thuốc kích thích loại mô cũng có, phun cho dưa chuột, xu hào… “Thế chị lấy thuốc trừ sâu, thuốc kích thích ở đâu?” Tôi hỏi, bà B trả lời: Hàng này lấy lung tung.
Chúng tôi tiếp tục tìm về “vương quốc” rau xã Quỳnh Lương (Quỳnh Lưu) vỏ thuốc trừ sâu được bà con nông dân vứt trắng đồng, trắng bãi.
Trời nhá nhem tối trên cánh đồng có nơi đang thu hoạch rau, có nơi đang trồng. Ở đây người ta phun thuốc sâu chẳng cần đeo găng tay hay bịt mặt. Anh D đang phun thuốc sâu mịt mù, ở đầu bờ có một đống vỉ thuốc vừa bóc vỏ, trong đó có loại NIMAG ghi “kích thích ra rễ, chống vàng lá, mập cành to quả”, “bật nhiều mầm, to bẹ, cứng cây” xuất xứ Châu Âu. Trong hướng dẫn sử dụng loại này chủ yếu sử dụng cho cà phê, ca cao, thuốc lá, quýt, bưởi, nhãn, táo … “ra hoa sớm, đậu quả cao” nguồn gốc hàng “Việt Nam chất lượng cao” … Chị M ở Quỳnh Lương đang thu hoạch hành thản nhiên kể: Ở đây người ta dùng thuốc kích thích cho hành khá nhiều, chủ yếu là dạng viên sủi, cứ 4 ngày là bơm một lần, nói chung khi thu hoạch hành rất đẹp lá. Rau đắt thì bơm kích thích càng nhiều nhất là dịp cuối năm trồng bao nhiêu cũng không đủ bán.
Bà C nhà ở sát cánh đồng rau Quỳnh Lưu quả quyết với chúng tôi rằng: Gia đình tôi không giám dùng rau ở đây. Các chú nhìn những luống rau tươi mượt thế nhưng độc tố từ các loại thuốc BVTV thế nào thì có trời mới biết được. Và chuyện rau nhà ăn phải trồng riêng là khó tránh khỏi.
Chị M mách với chúng tôi là trên địa bàn xã Quỳnh Lương có khoảng trên 30 hàng quán bán thuốc trừ sâu, thuốc, kích thích cho rau. Chúng tôi trong vai người đi mua thuốc BVTV đến quán bà Nuôi ở đầu làng xóm 4. Bà Nuôi nói ngay: “Quán tui có hơn 10 loại thuốc kích thích cho rau, chủ yếu kích thích C sủi loại 502, 702 dùng phun hành tỏi hiệu nghiệm lắm; các loại khác thì dùng để kích củ, quả. Quán tui ngày bán được trên 10 gói thuốc kích thích rau quả”.
Dẫu biết rằng nông dân một nắng hai sương, lam lũ, vất vả để trồng lên những luống rau xanh tốt, nhưng việc họ “vô tư” xả thuốc trừ sâu, thuốc kích thích độc hại coi thường mạng sống người tiêu dùng thì không thể chấp nhận được. Còn đối với những cơ quan liên quan, chính quyền địa phương thờ ơ, buông lỏng quản lý, kiểm tra, giám sát trong việc để bà con phun thuốc BVTV bừa bãi thì càng đáng lên án.
(Còn nữa)
Sông Dinh
