Bài 4. Tìm đầu ra cho sản phẩm
(Baonghean) - Những năm qua số lượng và các loại hình trang trại ngày càng tăng nhanh, khối lượng nông sản, đàn gia súc, gia cầm càng nhiều. Tuy nhiên sản phẩm của trang trại hầu hết tiêu thụ còn mang tính tự phát, hiệu quả chưa cao.
Chúng tôi về xã Nghĩa Hoàn - Tân Kỳ, tại đây đã thành lập được "Câu lạc bộ trang trại" với trên 30 chủ trang trại tham gia. Những mô hình trang trại ở đây khá phong phú như nuôi dế, nuôi ong lấy mật, nuôi trồng thuỷ sản... Tuy nhiên, Nghĩa Hoàn vẫn chưa hình thành được tổ chức mạng lưới tiêu thụ sản phẩm, vì vậy đầu ra cho sản phẩm trang trại đang gặp khó khăn. Trang trại của anh Nguyên Danh Hiền ở xã Nghĩa Hoàn trước đây là những đầm hoang, gia đình anh phải đầu tư khai hoang cải tạo hết 1 tỷ đồng. Đến nay quy mô trang trại của anh đã có 4 ao cá liền kề, một dãy chuồng lợn 8 ô, và 6 chuồng gà... Tổng doanh thu đạt trên 600 triệu đồng/năm. Theo anh Hiền thì khó khăn nhất vẫn là khâu tiêu thụ cá. Vào mùa mưa, sợ nước dâng ngập ao, nên nhiều lúc phải bán hàng trăm kg cá chạy lụt. Chủ yếu tiêu thụ trong xã và đưa xuống chợ Thị trấn Tân Kỳ bán với giá khá rẻ, khoảng trên 20.000-25.000 đ/kg. Thời điểm Tết Nguyên đán nhu cầu của người dân mua cá khá mạnh, nhưng cùng thời điểm có nhiều trang trại xuất bán cá nên khó tiêu thụ. Đối với đàn lợn siêu nạc khoảng trên 60 con, năm nay rất khó khăn, do dịch lở mồm, long móng nên điêu đứng. Tiêu thụ dễ nhất hiện nay vẫn là gà. Trang trại của anh Hiền có trên 300 con gà, chủ yếu tiêu thụ trong nội xã, người dân tự tìm đến mua. Trang trại của anh Nguyễn Lộc cùng chung cảnh ngộ, trang trại có quy mô 2,5 ha, trong đó có 1 ha nuôi cá, mỗi năm thu được trên 1 tấn cá các loại. Anh Lộc cho biết: Sát trang trại tôi là trang trại của anh Nguyễn Trọng Hương có đến 6 ha ao cá ở đập Bàu Lẻn, mỗi năm bán từ 4-6 tấn cá. Nhiều trang trại nuôi cá quá nên rất khó bán. Gia đình anh Lộc đang chuyển hướng là tập trung chăm sóc cây cao su, trồng cây ăn qủa để đa dạng thêm thị trường tiêu thụ. Bởi doanh thu trên 200 triệu đồng/năm, trừ chi phí chưa có lãi nhiều. Như trang trại nuôi ong của anh Nguyễn Trọng Phi ở Nghĩa Bình quy mô trên 1000 kg mật ong/năm. Thị trường tiêu thụ chỉ thuận lợi về mùa đông, mùa hè rất khó tiêu thụ khiến cho việc nuôi ong thêm khó khăn. Bên cạnh có khá nhiều trang trại trồng cây lâm nghiệp ở Tân Kỳ chủ yếu trồng cây nguyên liệu giấy như tràm, keo lai... Do không có thị trường tiêu thụ ổn định người dân phải tự thuê xe ô tô đi bán khắp nơi. Được biết tại huyện Nghĩa Đàn có trên 429 trang trại cũng trong cảnh khó khăn chung. Trang trại của chị Lê Thị Lưu ở Tây Hiếu, đầu tư nuôi ếch, ba ba, do nhu cầu trên địa bàn ít nhà hàng, khách sạn nên cũng khó tiêu thụ. Trang trại của ông Nguyễn Văn Phòng ở Hưng Xuân - Tây Hiếu có doanh thu trên 2,8 tỷ đồng/năm từ vải thiều. Tuy nhiên, đầu ra chưa ổn định, do khó cạnh tranh được thị trường vải phía Bắc đưa về Nghệ An tiêu thụ.
Bà con Quỳ Châu tự tìm đầu ra cho cây nguyên liệu giấy.
Ông Nguyễn Hữu Nghị - Phó phòng Nông nghiệp huyện Tân Kỳ, cho biết: 70% chủ trang trại trên địa bàn huyện phải tự xoay xở đầu ra cho sản phẩm của mình. Số trang trại kinh doanh tổng hợp chiếm 70%, điều này cho thấy phần lớn các trang trại chưa tập trung quy mô lớn vào một loại hàng hoá mà kết hợp 2-3 loại hàng hoá. Đây cũng là một hạn chế của các trang trại, trong khi yêu cầu đặt ra là phải sản xuất hàng hoá quy mô lớn mới dễ tiêu thụ. Nhiều trang trại không tính đầu ra cho sản phẩm, như trồng diện tích sắn khá nhiều, nên khó tiêu thụ. Một số ít trang trại trồng mía, cao su, ngô được tiêu thụ thuận lợi là do có Công ty CP Mía đường Sông Con, Công ty CP An Ngãi ký kết hợp đồng tiêu thụ. Điển hình như ông Nguyễn Trọng Hương ở xóm Đồng Tâm, xã Nghĩa Hoàn trồng hơn 15 ha cao su, toàn bộ mủ cao su được Nông trường Sông Con thu mua áp với giá cả thị trường. Ông Hương cho hay: Chúng tôi sẽ chủ yếu tập trung trồng cây cao su, bởi giá cả ổn định, thu nhập cao. Một số trang trại trồng sắn cao sản ở xã Tân Long - Tân Kỳ lại có cách đi riêng là, sau khi thu hoạch không bán sắn tươi mà thuê máy sấy, sau đó bán ra thị trường với giá cao hơn. Ông Ngô Xuân Bình ở xóm Tân Hồ, xã Tân Long, nói: Gia đình làm 3 ha sắn, trước đây thường bị ép giá, vì để lâu ngày sắn sẻ hỏng, nhưng nay đem sấy khô để trong nhà, doanh nghiệp không thể ép giá. Hiện nay trang trại chăn nuôi lợn siêu nạc trên địa bàn tỉnh ta khá nhiều, hầu hết họ phải tự tìm thị trường.
Tuy nhiên, một số chủ trang trại vẫn năng động tìm được đầu ra ổn định như trang trại lợn của anh Nguyễn Văn Thành ở xã Mã Thành (Yên Thành) đã đầu tư quy mô trên 7 tỷ đồng. Anh đã kết hợp với Công ty CP chăn nuôi CPi Việt Nam nuôi lợn mẹ siêu nạc, sau khi đẻ con chỉ chăm sóc trong vòng 2 tháng được Công ty trả công 200.000 đồng/con. Quy mô 600 lợn đẻ/1.000 con/tháng, trừ chi phí anh Thành còn lãi 100 triệu đồng/năm. Đây cũng là cách làm hay mà nhiều trang trại cũng cần học hỏi.
Tiêu thụ cho sản phẩm trang trại hết sức quan trọng, là yếu tố quyết định đến sự tồn tại phát triển của quá trình sản xuất. Đặc biệt những năm gần đây thị trường giá cả các mặt hàng trên thế giới và trong nước có nhiều biến động đã buộc các chủ trang trại và chính quyền địa phương phải tìm lời giải cho bài toán hóc búa. Ông Nguyễn Hữu Nghị - Phó phòng Nông nghiệp huyện Tân Kỳ, cho biết thêm: Riêng đối với phát triển kinh tế trang trại ở Tân Kỳ cần phải bám sát nhu cầu của thị trường, để sản xuất đúng hướng, mang lại hiệu quả kinh tế cao, các trang trại cần liên doanh, liên kết với nhau để tạo ra một khối lượng sản phẩm hàng hoá lớn kể cả số lượng và chất lượng nhằm thỏa mãn nhu cầu của thị trường.
Bên cạnh đó, các chủ trang trại ở địa bàn tỉnh ta cũng cần quan tâm đến đầu tư chế biến và bảo quản nông sản sau thu hoạch ngay từ đầu vụ, cần đầu tư vào nghiên cứu công tác thị trường trong nước và quốc tế. Phần lớn nhiều trang trại chưa đầu tư giống mới mà chỉ sử dụng giống truyền thống địa phương năng suất thấp. Mạng lưới tiêu thụ của tỉnh đã hình thành nhưng còn mang tính tự phát, các chủ trang trại chưa chủ động tìm khách hàng, chưa quen hình thức làm ăn theo kiểu ký "hợp đồng". Cần phải thực hiện mạnh mẽ, thực hiện đa dạng hoá cây trồng vật nuôi, thâm canh các loại cây trồng có giá trị hàng hoá cao, phát triển lồng ghép chăn nuôi, nông- lâm kết hợp, gắn sản xuất chế biến lưu thông hàng hoá, tiến tới xuất khẩu.
Văn Trường-Hoàng Chỉnh
