Bài cuối: Kiến tạo nền tư pháp hiện đại, chuyên nghiệp
Quyết tâm tháo gỡ vướng mắc trong triển khai Đề án 06 “Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030”, ngành Tư pháp Nghệ An tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, trong đó lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Nhiều giải pháp được thực hiện nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, cải thiện chất lượng dịch vụ công, hướng tới một nền tư pháp hiện đại, chuyên nghiệp, minh bạch.
15/04/2025
Tỉnh Nghệ An có diện tích tự nhiên 16.487 km2 (lớn nhất cả nước), dân số hơn 3,4 triệu người. Trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 14,76% dân số toàn tỉnh, gồm 47 dân tộc thiểu số cùng sinh sống đan xen tập trung chủ yếu ở 12 huyện, thị xã.
Nhận thức, trình độ tin học, tiếp cận công nghệ thông tin của người dân vùng sâu, vùng xa vẫn còn hạn chế, dẫn đến khó khăn trong việc khai thác, sử dụng các ứng dụng công nghệ thông tin và dịch vụ Internet.
Vì vậy, để thay đổi tư duy, nhận thức, cách thức giải quyết công việc góp phần xây dựng công dân số, xã hội số, ngành Tư pháp xác định tiếp tục phối hợp với các cơ quan có liên quan tuyên truyền, hướng dẫn người dân, cải thiện việc tiếp cận, sử dụng các dịch vụ công trực tuyến, khai thác các ứng dụng công nghệ thông tin, góp phần nâng cao hiệu quả việc triển khai Đề án 06 trên địa bàn tỉnh.
Từ thực tế trên địa bàn, khi phần lớn người dân vẫn chưa thể tự nộp hồ sơ liên thông thủ tục hành chính mà công chức Tư pháp hộ tịch thường phải làm hộ mất khá nhiều thời gian, trong khi còn phải kiêm nhiệm nhiều công việc khác.
Anh Phan Đình Nguyễn, công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Xuân Hồng (Nam Đàn) cho rằng, cần phải đẩy mạnh công tác hướng dẫn, tuyên truyền qua các mô hình cụ thể, như phong trào như “bình dân học vụ số” mà Thủ tướng Chính phủ vừa phát động để “xoá mù”, nâng cao kỹ năng số cho người dân, từng bước thay đổi tư duy từ “làm thay, làm hộ” sang hướng dẫn người dân tự thực hiện trên môi trường điện tử.
Từ đó, thay đổi thói quen sử dụng hồ sơ giấy sang sử dụng hồ sơ điện tử; từng bước hình thành công dân số, xã hội số…
Bên cạnh công tác tuyên truyền, trang bị kỹ năng cho người sử dụng, ông Phan Huy Thanh - Chủ tịch UBND xã Diễn Lộc (Diễn Châu) nêu quan điểm: Để đẩy mạnh dịch vụ công và liên thông thủ tục hành chính trên môi trường điện tử, cần phải cần quan tâm đầu tư cơ sở vật chất thiết yếu (đường truyền mạng, máy tính, máy scan...) đồng bộ, đáp ứng tiêu chuẩn để phục vụ người dân hiệu quả hơn tại Bộ phận Một cửa của các địa phương. Cùng với đó, quan tâm, bố trí đội ngũ công chức Tư pháp đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.
“Yếu tố con người vẫn là quan trọng nhất, do vậy, đội ngũ cán bộ công chức Tư pháp - Hộ tịch phải nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, khả năng ứng dụng thành thạo công nghệ thông tin; kỹ năng bảo mật thông tin trên môi trường mạng mới hỗ trợ tốt người dân, doanh nghiệp thực hiện dịch vụ công trực tuyến", ông Thanh nói.
Trong bối cảnh cả nước nói chung, tỉnh Nghệ An nói riêng đang tập trung cho công tác sáp nhập, tinh gọn bộ máy, ngày 21/3/2025, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Thông báo số 192/TB-UBND về kết luận của đồng chí Lê Hồng Vinh - Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh tại Hội nghị tổng kết Đề án 06/CP năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025.
Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Vinh yêu cầu Thủ trưởng các sở, ngành, địa phương, thành viên Tổ công tác Đề án 06/CP các cấp phải nhận thức rõ vị trí, vai trò, tầm quan trọng và nhất là trách nhiệm của mình trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ công tác đã đề ra tại cơ quan, đơn vị với nguyên tắc “chỉ bàn làm, không bàn lùi”; khẩn trương triển khai thực hiện các nhiệm vụ của Đề án 06/CP trong năm 2025 theo hướng “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ kết quả, rõ trách nhiệm”. Không để việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức nhà nước các cấp làm trì hoãn, ảnh hưởng đến việc triển khai các nhiệm vụ Đề án 06/CP.
Từ sự chỉ đạo của tỉnh, Sở Tư pháp Nghệ An tăng cường chỉ đạo các bộ phận liên quan tăng cường bám cơ sở, bám thực tiễn để hỗ trợ, tham mưu các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện các nhiệm vụ của Đề án 06. Điển hình như việc Sở đã kịp thời ban hành kế hoạch, thành lập Ban Chỉ đạo, các tổ công tác hỗ trợ thực hiện chiến dịch 30 ngày đêm hoàn thành số hóa dữ liệu hộ tịch trên địa bàn tỉnh từ ngày 01/3 đến trước ngày 31/3/2025, đảm bảo 100% dữ liệu hộ tịch trên địa bàn tỉnh được số hóa.
Khi Bộ Tư pháp mở tính năng cho phép khai thác dữ liệu đã số hoá trên phần mềm đăng ký, quản lý hộ tịch điện tử. Sở Tư pháp Nghệ An đã ban hành Văn bản số 395/STP-HCTP ngày 14/3/2025 về hướng dẫn thực hiện Nghị định số 07/2025/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch, chứng thực.
Trong đó lưu ý, cơ quan đăng ký hộ tịch tuyệt đối không yêu cầu công dân xác định tình trạng hôn nhân (đối với công dân Việt Nam) mà tự tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của người yêu cầu đăng ký kết hôn trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh thông qua kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Trước đó, khi Tổ công tác Đề án 06 của Chính phủ thông tin Nghệ An có 2.337 trường hợp cấp Giấy khai sinh không thực hiện đúng quy trình liên thông (không ký số bản điện tử, đồng bộ bản tử giấy khai sinh cho hệ thống để hoàn thành liên thông…) dẫn đến hồ sơ ở trạng thái đang xử lý không chuyển sang cơ quan khác để thực hiện tiếp thủ tục liên thông.
Để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao theo yêu cầu Đề án 06; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực hộ tịch; đáp ứng yêu cầu đến ngày 30/6/2025, tất cả lãnh đạo, cán bộ, công chức các bộ, ngành, địa phương (cấp tỉnh, huyện, xã) phải xử lý hồ sơ công việc trên môi trường mạng và sử dụng chữ ký số để giải quyết công việc của Thủ tướng Chính phủ.
Với yêu cầu trên, Sở Tư pháp Nghệ An đã ban hành văn bản chấn chỉnh việc ký số bản điện tử Giấy khai sinh, Trích lục khai tử khi thực hiện liên thông điện tử 2 nhóm thủ tục hành chính. Trong đó, đề nghị UBND các huyện thành phố, thị xã quán triệt, chỉ đạo Phòng Tư pháp, UBND các xã, phường, thị trấn: Thực hiện nghiêm quy trình đăng ký hộ tịch trực tuyến theo quy định tại Nghị định 63/2024/NĐ-CP; thực hiện đầy đủ việc ký số bản điện tử Giấy khai sinh/Trích lục khai tử hệ thống đã tạo lập để chuyển vào kho quản lý dữ liệu điện tử cá nhân tại Cổng dịch vụ công quốc gia, Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh.
Đồng thời, Sở rà soát, làm rõ nguyên nhân các trường hợp cấp Giấy khai sinh không thực hiện đúng quy trình liên thông nêu trên, phối hợp các cơ quan, đơn vị có liên quan có giải pháp xử lý, hoàn tất thủ tục liên thông trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh để đồng bộ với Phần mềm dịch vụ công liên thông.
Đối với những bất cập trong quá trình triển khai Mô hình 8 tại các tổ chức hành nghề công chứng, Sở Tư pháp đã có báo cáo cụ thể, trong đó nêu rõ: Để việc sử dụng thiết bị xác thực có hiệu quả, chính xác, duy trì sử dụng lâu dài và có thể nhân rộng triển khai tại nhiều tổ chức hành nghề công chứng, đề nghị UBND tỉnh, Công an tỉnh kiến nghị Cục C06 Bộ Công an chia sẻ xác thực bằng dấu vân tay, mở rộng thêm trường thông tin xác thực về mối quan hệ thân nhân trên căn cước; giảm chi phí các gói thuê bao, tăng lượt truy cập... nhằm tạo thuận lợi cho các tổ chức hành nghề công chứng khi sử dụng thiết bị này trong thời gian tới.
Cùng với đó, cho phép các tổ chức hành nghề công chứng được sử dụng tài khoản để khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, vì đây là các tổ chức được Nhà nước uỷ nhiệm để cung cấp dịch vụ công. Sở Tư pháp Nghệ An cũng đề nghị tạm dừng hoặc không bắt buộc sử dụng thiết bị xác thực tại các tổ chức hành nghề công chứng, nếu tiếp tục sử dụng có thể dẫn tới rủi ro trong hoạt động, tăng chi phí cho các tổ chức hành nghề công chứng.
.png)
Xác định năm 2025 là năm “Tăng tốc hoàn thiện thể chế, hạ tầng; số hóa, kết nối, chia sẻ dữ liệu; hoàn thiện hệ sinh thái các ứng dụng số, tiện ích cung cấp cho người dân và doanh nghiệp góp phần vào công cuộc chuyển đổi số đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.
Bà Hoàng Thị Thu Trang - Ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Tư pháp Nghệ An cho biết: Ngành Tư pháp sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt các nhiệm vụ của Đề án 06. Trong đó chú trọng: Rà soát làm sạch thông tin dân cư, đáp ứng yêu cầu dữ liệu dân cư “đúng, đủ, sạch, sống”; triển khai có hiệu quả 2 nhóm thủ tục hành chính liên quan đến khai sinh, khai tử; nhóm liên thông mới về đăng ký kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân trực tuyến; đưa dịch vụ công trực tuyến đi vào thực chất.
Tăng cường tiếp nhận thủ tục hành chính trên môi trường điện tử, số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính, thanh toán trực tuyến. Đồng thời, tập trung triển khai có hiệu quả các mô hình điểm của Đề án, trong đó có các mô hình do tổ công tác Đề án 06 của UBND tỉnh giao chủ trì.
Quá trình thực hiện chú trọng mục tiêu “lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu và là động lực, nguồn lực của chuyển đổi số” như Thứ trưởng Bộ Tư Pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã nhấn mạnh tại Diễn đàn pháp luật "Chuyển đổi số trong ngành Tư pháp" tại Hà Nội vào ngày 20/3.
Lãnh đạo Sở Tư pháp cũng cho biết: Để đảm bảo việc kết nối liên thông dữ liệu giữa Cơ sở dữ liệu hộ tịch với hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính, ngày 2/4/2025 UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 2525/UBND-KSTT, trong đó giao Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, Văn phòng UBND tỉnh và các cơ quan có liên quan chủ động kết nối, chia sẻ dữ liệu đăng ký hộ tịch của công dân đã được cập nhật trong cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử sang Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính tỉnh. Hạn chế tình trạng công chức làm công tác hộ tịch phải nhập hồ sơ nhiều lần.
Đồng thời, phối hợp với các sở, ban, ngành cấp tỉnh và các đơn vị có liên quan rà soát, thống kê các thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý có yêu cầu nộp xuất trình giấy tờ hộ tịch, đề xuất phương án cắt giảm báo cáo UBND tỉnh.
Trước mắt, hướng dẫn cơ quan đăng ký hộ tịch chủ động tra cứu dữ liệu, cắt giảm việc nộp xuất trình giấy tờ trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính, đặc biệt là thực hiện thủ tục cấp bản sao trích lục hộ tịch không phụ thuộc nơi cư trú, thủ tục đăng ký kết hôn theo quy định của Chính phủ.
Hiện nay, các thông tin nhân thân của công dân đã được cập nhật vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, phục vụ đắc lực cho việc khai thác thông tin, dữ liệu của người dân khi thực hiện thủ tục hành chính, giao dịch dân sự.
Tuy nhiên, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư vẫn chưa cập nhật đầy đủ, chính xác các thông tin như: lịch sử thường trú, nơi sinh, thông tin cha mẹ, tình trạng hôn nhân… Để đảm bảo các dữ liệu dân cư được “đúng, đủ, sạch, sống”, hạn chế việc yêu cầu người dân cung cấp giấy tờ chứng minh hoặc cơ quan nhà nước phải xác minh. Tỉnh Nghệ An kiến nghị Bộ Tư pháp làm việc với Bộ Công an có giải pháp cập nhật các trường dữ liệu này vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phục vụ tốt hơn việc tiếp nhận, giải quyết các thủ tục hành chính liên thông trên môi trường điện tử.
