Báo Nghệ An với hành trình đến tòa soạn hội tụ

(Baonghean) - Sau một thời gian kiên trì đổi mới, nâng chất lượng toàn diện cả báo in và báo điện tử, vươn lên vững vàng ở tốp đầu hệ thống báo Đảng địa phương, Báo Nghệ An tiếp tục “đột phá” bằng việc xây dựng Tòa soạn hội tụ. Đây được xem là bước ngoặt lịch sử, là cuộc “đi tắt, đón đầu” xu thế truyền thông thời đại công nghệ số của Báo Nghệ An, nhằm hội nhập vào làng báo chí hiện đại, đáp ứng đòi hỏi thông tin ngày càng phong phú, đa dạng của đông đảo công chúng.

Lãnh đạo Báo Nghệ An tham quan tại tòa soạn Báo Nhân Dân. Ảnh: P.V

Từ lành, chưa mạnh đến lành và mạnh

Cách đây chừng 5 năm, Báo Nghệ An cũng như rất nhiều tờ báo đảng địa phương khác, chất lượng cả về nội dung lẫn hình thức còn thấp, tính định hướng, tính dự báo, tính chiến đấu, tính phản biện và tính thời sự chưa cao. Các tác phẩm phần lớn vẫn còn thông tin một chiều, rập khuôn theo lối mòn, gây nhàm chán, tẻ nhạt cho độc giả. Ngày đó, khi các đồng chí lãnh đạo tỉnh có dịp làm việc hoặc ghé thăm tòa soạn thường đánh giá và góp ý một cách ý nhị rằng: “Báo Nghệ An lành thì lành thật, nhưng mạnh thì chưa”. Điều này, tập thể Báo Nghệ An từ các đồng chí trong Ban Biên tập cho đến mỗi cán bộ, phóng viên ngày đó đều biết, đều trăn trở, đau đáu với những vấn đề tồn tại của báo, với suy nghĩ, mong muốn làm thế nào để báo đảng xứng đáng với cơ quan ngôn luận của Đảng; diễn đàn, tiếng nói của chính quyền, nhân dân tỉnh Nghệ An. Song, để tìm ra hướng đi, cách làm trong những ngày đó là không dễ.

Bước ngoặt trong chặng đường đổi mới của Báo Nghệ An được quyết định vào tháng 10/2011, khi Thường trực Tỉnh ủy phê duyệt Đề án “Nâng cao chất lượng báo Nghệ An giai đoạn 2011- 2015, có tính đến 2020”. Ngay sau khi đề án được ban hành, các đồng chí trong Ban Biên tập đoàn kết, xắn tay vào thực hiện, xây dựng lộ trình, bước đi một cách phù hợp, vững chắc. Đầu tiên là sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy một cách khoa học, cơ bản đảm bảo đủ cán bộ cho các phòng chỉ đạo, điều hành. Thành lập mới 2 phòng: Miền núi - Cuối tuần và Phát hành - Hoạt động xã hội. Tiếp đó là thu hút một số phóng viên giỏi về đầu quân và mời chuyên gia ở các lĩnh vực về làm cố vấn, cộng tác cho báo, như Phó Giáo sư, tiến sỹ, Thiếu tướng Lê Văn Cương (Nguyên Viện trưởng viện Khoa học chiến lược Bộ Công an); nhà báo Duy Hương (phóng viên Báo Nhân dân); nhà báo Trần Hồng Cơ (nguyên TBT báo Lao động Nghệ An); nhà báo Việt Long (nguyên phóng viên Báo Công an Nghệ An)... Cùng với đó là cử các đoàn cán bộ đi học tập mô hình các tờ báo lớn trong nước, như báo Nhân Dân, báo Hà Nội Mới, báo Sài Gòn - Giải phóng..., rồi cử các phóng viên theo học các lớp đào tạo trình độ chính trị, nghiệp vụ báo chí trong tỉnh, trong nước.

Kiên trì và quyết liệt đổi mới, trau chuốt từng chuyên mục, chuyên trang trên báo in hàng ngày, báo cuối tuần, rồi đến báo điện tử, Báo Nghệ An đã từng bước hoàn thành đề án của Thường trực Tỉnh ủy trước 1 năm, vươn lên vững vàng trong tốp đầu của hệ thống báo đảng địa phương cả nước, trở thành “nhạc trưởng” định hướng dư luận xã hội trong binh chủng thông tin tuyên truyền của địa phương. Nhật báo từ chỗ 1 tuần 5 số đã từng bước tăng lên 7 số, từ chỗ chỉ 4 trang tăng lên 8 trang và số cuối tuần + chuyên trang Dân tộc Miền núi thông tin ngày càng phong phú, hấp dẫn. Lượng phát hành báo in từ 10 ngàn tờ năm 2011 nay tăng lên ổn định ở mức 16 ngàn tờ/kỳ. Báo Nghệ An điện tử được nâng cấp, giao diện đẹp, sử dụng tiện ích, thân thiện; thông tin nhanh nhạy, đa dạng, phong phú với lượng truy cập bình quân hàng ngày đạt từ 25- 30 ngàn lượt. Tòa soạn đã từng bước xây dựng được một đội ngũ những người làm báo chuyên nghiệp, tâm huyết, dám lăn xả, dấn thân, sử dụng thành thạo nhiều công nghệ mới, như máy ảnh hiện đại, camera, dựng phim, dựng video clíp. Do vậy, trong những năm gần đây, phóng viên của báo đã thực hiện được nhiều chuyên đề “nóng” tạo hiệu ứng xã hội sâu rộng, được bạn đọc đánh giá cao, góp phần giữ ổn định tình hình địa phương. Điển hình như chuyên đề: Sự thật về áp vong tìm mộ liệt sỹ, Hành trình đi tìm sự thật về tà đạo Hoàng Thiên Long, Băng hoại đạo đức ở một bộ phận cán bộ quản lý thị trường, Hành trình cắm mốc đường biên; các chuyên đề về chống phá rừng; khai thác khoáng sản trái phép; chống hàng giả, hàng nhái và một số vụ việc phức tạp liên quan đến tôn giáo trên địa bàn tỉnh… Đặc biệt, trong những tháng đầu năm 2014, Báo Nghệ An đã liên tục có loạt bài viết về giải phóng mặt bằng Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A, phản ánh kịp thời những điển hình làm tốt; những vướng mắc, gợi mở cách làm, hướng đi cho các cấp ủy, chính quyền cơ sở, tạo sự đồng thuận của người dân, góp phần hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng Quốc lộ 1A đoạn qua Nghệ An đúng tiến độ được UBND tỉnh gửi thư khen ngợi.

Từ năm 2010 đến nay, Báo Nghệ An liên tục có tác phẩm đạt giải báo chí Quốc gia. Năm 2010, có 1 giải C (ảnh); năm 2011 có 1 giải C (phóng sự); năm 2012 có 1 giải B (ảnh). Đặc biệt, năm 2013 báo đạt 1 giải A và 1 giải C (loạt bài phản ánh và ký), là thành tích hiếm có đối với một tờ báo đảng địa phương. Đối với các giải báo chí hàng năm của tỉnh, Báo Nghệ An cũng luôn giành được giải cao. Riêng năm 2013, toàn tỉnh có 29 giải thì Báo Nghệ An có tới 15 giải, trong đó có 1 giải Nhất, 1 giải Nhì… Trong những ngày tháng 6 lịch sử này, Báo Nghệ An tiếp tục vinh dự có nhà báo Sỹ Minh được Ban Tuyên giáo Trung ương trao giải B giải báo chí Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; được Hội Nghệ sỹ nhiếp ảnh Việt Nam phong tặng tước hiệu Nghệ sỹ nhiếp ảnh đặc biệt xuất sắc E.VAPA/G. Không chỉ thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn, Báo Nghệ An còn tham gia có hiệu quả các hoạt động xã hội. Hàng năm, báo đã chủ trì phối hợp với Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch, CLB bóng đá SLNA tổ chức giải bóng đá thiếu niên, nhi đồng toàn tỉnh, góp phần phát triển phong trào thể thao tỉnh nhà; kêu gọi doanh nghiệp, tổ chức quyên góp ủng hộ Quỹ vì người nghèo, Quỹ tình thương, giúp đỡ các vùng bị thiên tai, hộ nghèo, xã nghèo.

Đột phá “tòa soạn hội tụ”

Ở nước ta về cơ bản các tòa soạn (báo in) “ra đời” các ấn phẩm phụ (phụ trương, phụ bản, chuyên san) đa ấn phẩm, tiếp theo đó, xây dựng và phát triển tờ báo mạng điện tử (trang điện tử) và hầu hết đều vận hành theo quy trình xuất bản riêng rẽ, phóng viên chủ yếu “phục vụ” cho một loại hình báo chí. Điều đó khiến các tòa soạn không phát huy được sức mạnh tổng hợp về nguồn nhân lực cũng như ưu thế vượt trội của công nghệ đa phương tiện ngày càng phát triển như vũ bão hiện nay. Mặc dù đã có bước phát triển mạnh mẽ trong thời gian qua, song Báo Nghệ An cũng không nằm ngoài những hạn chế đó. Trên cơ sở kinh nghiệm đổi mới trong những năm qua và trước yêu cầu đổi mới của sự nghiệp báo chí hiện nay, Ban Biên tập Báo Nghệ An xác định cần phải tạo bước đột phá “đi tắt, đón đầu” xu thế báo chí hiện đại trên thế giới, đó là xây dựng tòa soạn hội tụ. Với tòa soạn hội tụ, Báo Nghệ An sẽ có khả năng cung cấp sản phẩm truyền thông đa phương tiện một cách phong phú, hấp dẫn cho công chúng thông qua các ấn phẩm báo chí.

Hội đồng biên tập giao ban hàng ngày.

Báo Nghệ An hiện có 4 ấn phẩm báo in: Nghệ An hàng ngày, Nghệ An cuối tuần và chuyên trang dân tộc miền núi, Nghệ An điện tử. Đội ngũ cán bộ, phóng viên với 75 người được đào tạo bài bản, trong đó có 70 người có trình độ đại học, 10 thạc sỹ; 16 người có trình độ cao cấp lý luận chính trị và lực lượng cộng tác viên đông đảo hơn 500 người trong và ngoài tỉnh. Cơ sở vật chất được đầu tư khang trang, trang thiết bị cơ bản đáp ứng yêu cầu làm báo hiện đại. Đó là thuận lợi lớn cho báo triển khai tòa soạn hội tụ, song để thực hiện thành công còn nhiều việc phải làm. Thẳng thắn nhìn nhận, mặc dù được đào tạo bài bản, song đội ngũ lãnh đạo các phòng chuyên môn, các biên tập viên, phóng viên của báo phần lớn chưa thích nghi với môi trường báo chí đa phương tiện. Chưa có nhiều phóng viên sử dụng và tác nghiệp thành thạo các trang thiết bị kỹ thuật như máy quay, máy ảnh, xử lý tin, bài trên hệ thống. Văn phong, cách đặt tít, sapo… chưa hấp dẫn bạn đọc. Ảnh đẹp chưa nhiều, chưa sinh động. Tính tích hợp nội dung giữa các ấn phẩm chưa cao, hiệu ứng truyền thông giữa các ấn phẩm chưa mạnh mẽ. Bên cạnh đó, trụ sở tòa soạn mặc dù rộng rãi, song thiết kế chưa phù hợp cho mô hình tòa soạn hội tụ; chưa có nhiều thiết bị hiện đại như máy quay kỹ thuật số thế hệ mới; máy ảnh dành cho chụp thể thao, phương tiện thu phát sóng di động dành cho tường thuật trực tiếp.

Trong khi đó, xây dựng tòa soạn hội tụ không có nghĩa là thực hiện phép cộng máy móc mang tính kỹ thuật các loại hình báo chí trong một cơ quan. Hội tụ thực chất là thay đổi tư duy làm báo chứ không phải thay đổi hình thức ấn phẩm. Cụ thể như Báo Nghệ An, đầu cuối của quy trình xuất bản là 4 ấn phẩm khác biệt: Nhật báo, Báo Cuối tuần, Phụ trương Miền Núi, Báo Điện tử nhưng tư duy đã được “hội tụ” theo một phong cách, phương pháp của truyền thông số. Theo đó, từ Ban Biên tập đến từng bộ phận, phóng viên và cả tòa soạn phải được tích hợp một cách lô gích để khai thác hết thế mạnh của từng loại hình công nghệ số phục vụ cho nhiệm vụ truyền thông. Phóng viên, biên tập viên của tòa soạn hội tụ phải là người đa năng, vừa có kỹ năng viết tin, bài cho nhiều loại hình báo chí khác nhau, vừa biết sử dụng nhiều loại thiết bị kỹ thuật và có khả năng lên hình, dẫn hiện trường.

Vì vậy, để hội tụ, với bộ máy, nhân sự, hạ tầng kỹ thuật như hiện nay, tòa soạn sẽ phải cấu trúc, sắp xếp lại để trở thành một “guồng máy” sản xuất thông tin với nhiều “món ăn” đáp ứng các nhu cầu thị hiếu của công chúng hiện đại thông qua các phương tiện truyền thông khác nhau. Cùng với việc xây dựng nguồn nhân lực thông qua tuyển chọn, sắp xếp tại chỗ, Báo Nghệ An đang tập trung bồi dưỡng đội ngũ nhân lực trong tòa soạn và lực lượng cộng tác viên trong và ngoài tỉnh, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị, lòng yêu nghề và sử dụng thành thạo các thiết bị làm báo hiện đại cho đội ngũ phóng viên, kỹ thuật viên, cộng tác viên. Báo Nghệ An xác định, phải đào tạo để mỗi cá nhân phải vừa là phóng viên ảnh, viết tin, bài, quay phim, biên tập, xử lý hình ảnh video, đồ họa và dẫn hiện trường, lên hình… Bên cạnh đó là xây dựng cơ chế, chính sách thu hút, đãi ngộ người tài; đánh giá đúng cán bộ và bổ nhiệm cán bộ một cách công khai, minh bạch, tạo động lực thi đua, phát huy hết năng lực của từng cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, chuyên môn để từng bước xây dựng thành công tòa soạn hội tụ.

PV Báo Nghệ An đi thực tế vùng cao. Ảnh: P.V

Phóng viên Báo Nghệ An hướng dẫn nghiệp vụ cho cộng tác viên. Ảnh: N.Sơn

Phóng viên Báo Nghệ An phỏng vấn ông Rami Hamad - Tổng Giám đốc Công ty CP thực phẩm sữa TH (tháng 10/2014). Ảnh: Đào Tuấn

Học sinh gốc Việt ở Mỹ theo dõi tin tức quê nhà trên báo Nghệ An điện tử. Ảnh: Xuân Nhường

Hiện nay, Báo Nghệ An đang trên lộ trình xây dựng Đơn vị Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới; xây dựng đơn vị “Tòa soạn kiểu mẫu”. Đây là nhiệm vụ hết sức nặng nề, đòi hỏi sự nỗ lực cao của toàn thể cán bộ, phóng viên, nhân viên. Báo Nghệ An xác định, sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác chỉ đạo, điều hành với phương châm: dám nghĩ, dám làm, tăng tính chiến đấu, sáng tạo để có những tác phẩm báo chí xuất sắc, xứng đáng là tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Nghệ An; góp phần vào việc ổn định tư tưởng, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà.

Phạm Thị Hồng Toan

(Ủy viên BCH Đảng bộ tỉnh, Tổng Biên tập)