Bấp bênh đời sống vạn chài

(Baonghean) - Nói đến đời sống người dân vạn chài thì nói đến biết bao nhiêu khó khăn chồng chất từ cái ăn, cái ở và học hành…Cuộc sống của họ gắn bó với nghề sông nước từ bao đời nay, vì sự mưu sinh họ đã phải bất chấp những hiểm nguy luôn rình rập. Cuộc sống bà con xóm Vạn Chài ở huyện miền núi Con Cuông (Nghệ An) là một ví dụ...

Người dân xóm Vạn Chài ở bản Khe Thơi xã Lạng Khê gồm 15 hộ, bà con chủ yếu người dân từ miền xuôi lên để kiếm kế sinh nhai. Trong đó có 9 hộ dành dụm được một ít tiền để mua đất dựng nhà ở, tuy nhiên khi dựng nhà lên cuộc sống nghèo khổ vẫn đeo bám lấy họ, một số đã bỏ vào Nam kiếm sống. Còn lại 6 hộ vẫn hàng ngày lênh đênh sông nước và làm bè nuôi cá lồng đắp đổi qua ngày.

Cậu bé Hùng 4 tuổi là một trong những đứa trẻ xóm Vạn Chài ở bản Khe Thơi xã Lạng Khê, bố mẹ Hùng dành dụm tiền mua được đất để dựng nhà và cậu bé được đi học như các bạn cùng trang lứa. Nhưng không may mẹ cậu bé mất sớm, cuộc sống không đủ trang trải cho cuộc sống nên bố Hùng phải vào Nam làm thuê. Ngôi nhà tranh tạm bợ, dột nát, hoang vắng không có người ở đã trở nên mục nát.

Hay như gia đình chị Hồng là một trong 14 hộ từ miền xuôi lên sinh cơ lập nghiệp tại xã Lạng Khê huyện Con Cuông. Từ bao đời nay cuộc sống vẫn cứ lênh đênh trên sông nước, thả lưới bắt con tôm con cá trên sông Lam trang trải cho cuộc sống hàng ngày. Thấy Lạng Khê có vùng sông nước thuận lợi cho việc phát triển nuôi cá lồng nên gia đình chị Hồng cũng như các hộ đã quyết định ở lại đây để sinh sống.

Nan giải nhất khi mùa lũ tràn về, các hộ chưa có đất ở vẫn phải sống chung với lũ, khi mưa lớn bà con phải nương tựa vào nhau, thức suốt đêm vì thuyền ướt vừa là để chống đỡ cho lồng cá không bị trôi. Đối diện với biết bao nguy hiểm luôn rình rập, nhưng vì cuộc sống quá nghèo nên họ vẫn phải bấu víu. Từ năm 2000, chính quyền xã Lạng Khê đã tạo điều kiện cho những hộ không có điều kiện mua đất ở được mượn đất sản xuất phát triển thêm kinh tế gia đình. Nhưng bà con vạn chài không có kinh nghiệm sản xuất nên hiệu quả mang lại thấp, mà nước sông Lam ngày càng bị ô nhiễm do bị khai thác khoáng sản từ đầu nguồn dẫn đến nước đục, cá lồng cũng bị dịch bệnh, chậm lớn, ảnh hưởng đến thu nhập của bà con.

Ông Lương Đình Tuyển P.CT UBND xã Lạng Khê huyện Con Cuông cho biết: Hiện tại xã đã có kế hoạch giãn dân đi Piềng Pục nhưng bà con chưa ai đồng ý vì một phần vì không có kinh nghiệm sản xuất trồng trọt , một phần vì họ đã quen với sông nước đánh bắt nuôi cá. Hiện nay bà con đang chấp nhận cuộc sống như vậy, mong cáp trên tạo điều kiện cho bà con trong việc phát triển nuôi cá lồng.

Trên địa bàn huyện Con Cuông có dòng sông Lam chảy qua 4/13 xã thị là: Lạng Khê, Châu Khê, Chi Khê, Thị Trấn và Bồng Khê. Cả người dân bản địa và bà con vạn chài sống ven sông đều phát triển kinh tế bằng nghề nuôi cá lồng. Thời điểm cao nhất mà người dân nuôi cá lồng lên tới 120 hộ (năm 1998). Nhưng từ đầu năm 2007 đến nay do khu vực sông Lam bị khai thác vàng sa khoáng làm ảnh hưởng đến dòng chảy và chất lượng nước nên số lượng lồng bè nuôi cá giảm nay chỉ còn 37 lồng. Nỗi lo chung của người nuôi cá là sự ô nhiễm của nguồn nước sông Lam.

Mặc dù trong nhiều năm qua, bà con xóm Vạn Chài ở huyện Con Cuông như xã Châu Khê, Bồng Khê đã được huyện hỗ trợ mô hình nuôi cá lồng như trợ cước, trợ giá giống cá, hỗ trợ làm lồng nuôi cá, tạo điều kiện cho con em được học hành…tuy nhiên bà con Vạn Chài vẫn chưa được hỗ trợ phát triển nuôi cá lồng họ vẫn chưa thể thoát nghèo được bởi không có đất ở và không có kinh nghiệm sản xuất trồng trọt, sự quan tâm chưa đầy đủ của chính quyền cấp xã, thôn bản và chưa hỗ trợ, tư vấn cho họ có hướng phát triển kinh tế ổn định khiến cho người dân vạn chài vẫn cảm thấy bất ổn, lo lắng, băn khoăn cho cuộc sống tuơng lai của họ.

Để tạo điều kiện cho bà con có đất ở ổn định, vừa phát triển được nghề nuôi cá lồng chính quyền xã Lạng Khê nói riêng và huyện Con Cuông nói chung đang trăn trở tìm hướng để mang lại cuộc sống ổn định cho bà con, nhưng biết bao giờ cuộc sống người dân Vạn Chài mới thoát khỏi kiếp lênh đênh?

Tường Vi