Bước chuyển nhận thức trong xây dựng nông thôn mới

(Baonghean) - Sau 3 năm phát động phong trào xây dựng nông thôn mới (NTM), diện mạo nông thôn tỉnh nhà ngày càng khởi sắc. Phong trào xây dựng cơ sở vật chất đang được đẩy mạnh, nhiều mô hình, cách làm ăn mới đem lại thu nhập cao được nhân rộng… tạo bước chuyển mạnh mẽ ở khu vực nông thôn.

Về Nam Xuân đang mùa hồng chín rộ, cuộc sống mới của người dân nơi đây ngày càng khởi sắc. Tiếp chúng tôi trong trụ sở mới xây gần 5 tỷ đồng, Chủ tịch Nguyễn Hữu Dũng khoe, đây là công trình của NTM đấy. Tuy không được chọn làm xã điểm, nhưng Nam Xuân đang đề nghị huyện, tỉnh ghi tên mình vào nhóm hoàn thành 19 tiêu chí vào năm 2015. Nam Xuân là một xã thuần nông, trong 3 năm qua xã luôn lấy các tiêu chí xây dựng NTM để hướng các hoạt động của mình, kết hợp lồng ghép các chương trình mục tiêu để đẩy nhanh tiến độ.

Năm 2012, xã thực hiện chuyển đổi ruộng đất. Xác định gắn chuyển đổi ruộng đất với xây dựng hạ tầng giao thông, kết hợp quy hoạch ruộng đồng theo hướng thâm canh công nghệ cao trong sản xuất hàng hóa… Sau chỉnh trang đồng ruộng đã hình thành các khu vực sản xuất đem lại hiệu quả kinh tế cao với hơn 150 ha, canh tác các loại cây cho thu nhập cao như hẹ, dưa chuột, mướp đắng, cà các loại… Mỗi năm cho thu nhập từ 250 - 350 triệu đồng/ha. Từ cánh đồng thu nhập cao sẽ nhân rộng các mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế. Không chỉ phát triển sản xuất, việc xây dựng hạ tầng cũng được địa phương đẩy mạnh.

Mô hình trồng ớt xuất khẩu ở Hưng Nguyên.

Ngoài hỗ trợ của ngân sách Nhà nước tỉnh, huyện… Nam Xuân còn huy động sức dân đóng góp.  Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, đến nay mọi người dân nơi đây đều thấm nhuần việc xây dựng NTM là làm cho mình “do dân làm, dân hưởng thụ”. Ở xóm 4 còn 1,3km đường đất, khi họp xóm mọi người thống nhất chủ trương của chi bộ, ban cán sự đề ra “cứng hóa” hết đường trong xóm, tất cả đều hăng hái ủng hộ: Hiến đất, góp công, kinh phí đóng góp mỗi khẩu lên đến 1,2 triệu đồng nhưng mọi người vẫn vui vẻ hưởng ứng. Chỉ sau một thời gian ngắn, tuyến đường đưa vào sử dụng đúng thiết kế, đảm bảo chất lượng… Từ đó đã tạo được lòng tin trong quần chúng nhân dân. Không chỉ Nam Xuân (Nam Đàn) mà ở các địa phương khác trong tỉnh, phong trào xây dựng NTM cũng đang khởi sắc như Sơn Thành, Hợp Thành (Yên Thành), Nghi Liên, Nghi Phú (Thành phố Vinh), Diễn Hồng, Diễn Thịnh (Diễn Châu), Nghĩa Thuận, Tây Hiếu (Thị trấn Thái Hòa)… những địa phương này đã tạo ra diện mạo NTM.

Trong những năm qua, phong trào xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh ta đang được đẩy mạnh, nhiều địa phương có những cách làm sáng tạo. Từ vận động, tuyên truyền, nhận thức của người dân đã chuyển biến rõ rệt. Ngoài việc hiến đất, đóng góp xây dựng hạ tầng, chuyển biến trong tư duy sản xuất hàng hóa đã thấy rõ nét. Trên mảnh đất của mình người nông dân tự quyết định chọn cây trồng vật nuôi đem lại hiệu quả cao nhất. Có thể kể đến cách làm của bà con Hưng Tây. Trước đây bà con thường canh tác giống lúa lai, nay diện tích lúa lai chỉ còn 40%, 60%, còn lại canh tác giống lúa chất lượng cao phục vụ thị trường Thành phố Vinh. Sản xuất giống lúa chất lượng cao, năng suất giảm nhưng hiệu quả kinh tế tăng vì giá lúa cao hơn. Ở Nam Đàn, huyện ban hành Nghị quyết chuyên đề về chuyển đổi cơ cấu cây trồng, xây dựng vùng sản xuất chuyên canh. Thực hiện Nghị quyết, đã hình thành hàng loạt mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao như rau màu ở Nam Xuân, Nam Anh, Nam Thanh. Phát triển các trang trại chăn nuôi lợn ở Nam Anh, Nam Xuân, Nam Lộc… mỗi trang trại chăn nuôi hàng ngàn con lợn…

Trong những năm qua, ngành nông nghiệp đã và đang triển khai 375 mô hình phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho người dân, góp phần chuyển đổi cơ cấu lao động nông thôn. Nhờ phát triển sản xuất, đến nay có thêm 179 xã đạt tiêu chí số 10 (tiêu chí thu nhập) nâng tổng số lên 207 xã đạt tiêu chí này. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 14,5% (năm 2011 là 18,79%).

Song song với phát triển sản xuất, việc phát triển hạ tầng giao thông cũng được đẩy mạnh. Đến nay, toàn tỉnh đã nâng cấp được 2.917 km đường giao thông nông thôn. Với tổng mức kinh phí hơn 131 tỷ đồng, trong đó nhựa hóa, bê tông hóa trục đường thôn xóm 944 km, cứng hóa đạt chuẩn trục đường thôn xóm 901 km, 261 km đường nội đồng… Việc phát triển nhanh mạng lưới giao thông đã làm thay đổi bộ mặt nông thôn.

Nhờ đẩy mạnh các phong trào xây dựng NTM, số xã đạt các nội dung, tiêu chí tăng nhanh. Đã có 2 xã đạt 18/19 tiêu chí là Sơn Thành, Hợp Thành (Yên Thành) ,7 xã đạt 16 tiêu chí gồm: Phúc Thành (Yên Thành), Nghi Liên, Nghi Phú (Thành phố Vinh)… 7 xã đạt 15 tiêu chí, tăng 8 xã. 124 xã đạt 10-14 tiêu chí, tăng 71 xã. 229 xã đạt 5-9 tiêu chí, giảm 34 xã, 66 xã đạt 1-4 tiêu chí, giảm 46 xã.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, phong trào xây dựng NTM đang gặp những trở ngại, khó khăn, nếu không tập trung tháo gỡ, chỉnh sửa… thì sẽ trở thành những cản trở. Phong trào xây dựng NTM là trách nhiệm của các ngành, của toàn xã hội, nhưng lâu nay công việc này vẫn đang phó mặc cho chính quyền các cấp, đặc biệt là ngành nông nghiệp. Vai trò của các ban, ngành khác đang “mờ nhạt” trong công tác chỉ đạo, phối kết hợp, lồng ghép các chương trình mục tiêu. Một số cán bộ, đảng viên còn nặng về xây dựng cơ sở hạ tầng, xem nhẹ sản xuất nên chưa huy động được toàn thể hệ thống “chung tay xây dựng NTM”.

Một số địa phương, ngành thực hiện chương trình theo kiểu chắp vá, không theo quy hoạch đồng bộ, cũng đã có những bất cập nảy sinh từ cơ sở, trong quá trình chỉ đạo nếu không được điều chỉnh các mục tiêu sẽ khó đạt. Tại xã Hưng Tây, một trong hai xã điểm của huyện Hưng Nguyên, thu nhập bình quân đầu người năm 2013 ước đạt 23,1 triệu đồng/người/năm, vượt gần gấp 2 lần chỉ tiêu chung, nhưng tiêu chí thu nhập Hưng Tây không đạt vì hộ nghèo còn 16%, cao hơn chỉ tiêu đề ra nhiều lần. Điều đáng nói, trong nhiều năm qua tỷ lệ hộ nghèo ở đây không giảm. Nếu không có những giải pháp giảm hộ nghèo thì đến năm 2015, địa phương này khó được công nhận là xã nông thôn mới.

Anh Tuấn