Cách phát hiện ảnh do AI tạo ra

Hình ảnh do AI tạo ra – Lợi hại và nguy cơ

Những hình ảnh do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra ngày càng trở nên phổ biến trên mạng xã hội. Tuy nhiên, chúng luôn để lại dấu vết đặc trưng, từ những chi tiết kỳ lạ như ngón tay thừa cho đến những văn bản vô nghĩa. Khi nội dung giả mạo tràn lan, việc phát hiện ra chúng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Hình ảnh giả mạo do AI tạo ra đang lan rộng với tốc độ chóng mặt, tạo ra một dạng 'rác công nghệ' mới nhằm thu hút lượt nhấp chuột. Mặc dù công nghệ tạo hình bằng AI (GenAI) chỉ mới xuất hiện từ năm 2022, nhưng đến nay đã có hơn 15 tỷ hình ảnh do AI sản xuất đang lưu hành trên internet.

Theo dữ liệu mới nhất từ OpenAI, mỗi ngày có hơn 2 triệu hình ảnh được tạo ra bằng DALL-E 2. Trong vòng 15 tháng, chỉ riêng công cụ này đã tạo ra 916 triệu bức ảnh. Phần lớn trong số đó mang tính giải trí và phi thực tế, chẳng hạn như hình ảnh Chúa Jesus làm từ tôm, động vật có đặc điểm giống con người, ....

Mặc dù nhiều hình ảnh AI vẫn mang tính chất hài hước hoặc siêu thực, công nghệ này đang phát triển nhanh chóng và ngày càng tạo ra những bức ảnh chân thực hơn. Điều này dẫn đến nhiều tình huống gây tranh cãi.

Năm 2024, nhà hoạt động chính trị đảng Cộng hòa Amy Kramer đã chia sẻ một bức ảnh AI về một cô gái ôm chó con sau cơn bão Helene, dùng nó làm bằng chứng để chỉ trích tổng thống Joe Biden. Cũng trong thời gian gần đây, một phụ nữ Pháp bị lừa đảo 830.000 euro chỉ vì một bức ảnh AI tinh vi mô phỏng nam diễn viên Brad Pitt.

Dù chất lượng hình ảnh AI ngày càng tốt, vẫn có những cách để nhận diện nội dung nhân tạo. Báo Nghệ An hướng dẫn 7 cách phát hiện ảnh do AI tạo ra

1. Dấu hiệu nằm ở hình dạng con người

Một trong những dấu hiệu dễ phát hiện nhất nằm ở hình dạng con người. AI thường gặp khó khăn trong việc tái tạo bàn tay, dẫn đến những ngón tay quá dài, quá ngắn hoặc số lượng không chính xác (có khi chỉ bốn ngón, có khi lại sáu hoặc bảy ngón).

Ngoài ra, AI cũng có thể tạo ra tỷ lệ cơ thể không tự nhiên, tay chân mất cân đối hoặc khuôn mặt bất đối xứng. Đôi mắt là một điểm yếu phổ biến khác, khi chúng có thể bị lệch, phản chiếu ánh sáng không đúng hoặc trông vô hồn dù tổng thể hình ảnh có vẻ rất chân thực.

2. Văn bản vô nghĩa

Một trong những dấu hiệu nhận biết hình ảnh do AI tạo ra là văn bản vô nghĩa hoặc không thể đọc được. Các mô hình AI thường gặp khó khăn khi sao chép chữ một cách chính xác, dẫn đến việc tạo ra những từ vô nghĩa.

Ví dụ, trong hình ảnh do AI tạo ra, biển báo, biển quảng cáo và nhãn sản phẩm thường chứa các ký tự lộn xộn hoặc vô nghĩa. Trường hợp điển hình là sự kiện Willy Wonka Experience tai tiếng ở Glasgow, nơi mà các áp phích được AI tạo ra xuất hiện những cụm từ kỳ quặc như "encherining" (có thể là "enchanting") hay "cartchy tuns" (có lẽ là "catchy tunes").

3. Bóng đổ và phản chiếu không tự nhiên

Ánh sáng và bóng tối là những yếu tố giúp phân biệt hình ảnh thật và hình ảnh do AI tạo ra. Trong ảnh chụp tự nhiên, ánh sáng luôn tuân theo quy luật vật lý, nhưng AI đôi khi tạo ra bóng đổ và phản chiếu không đúng với nguồn sáng thực tế. Điều này khiến bức ảnh trông kỳ lạ và thiếu chân thực.

Một số hình ảnh do AI tạo ra có ánh sáng quá đều, làm cho chúng trông giống như nhựa hoặc quá bóng bẩy, tạo cảm giác giống phong cách hoạt hình Disney hơn là ảnh thật. Bên cạnh đó, hình ảnh AI thường thiếu đi những khiếm khuyết tự nhiên vốn có trong nhiếp ảnh đời thực.

4. Độ hoàn hảo bất thường

Một đặc điểm khác của ảnh AI là quá hoàn hảo một cách bất thường. Trong nhiếp ảnh thực tế, đặc biệt là khi chụp thiếu sáng, thường xuất hiện nhiễu kỹ thuật số. Tuy nhiên, AI hoặc loại bỏ hoàn toàn nhiễu này, hoặc tạo ra nhiễu giả một cách đồng đều, khiến bức ảnh trông phi thực tế.

AI cũng có xu hướng làm mịn kết cấu quá mức, khiến da người, bề mặt vật thể hoặc vải vóc trở nên trơn láng đến mức không tự nhiên. Trong một số trường hợp, chân dung AI trông như bị chỉnh sửa quá đà bằng airbrush, làm mất đi các chi tiết như lỗ chân lông hay nếp nhăn vốn có trên khuôn mặt thật.

5. Các mẫu lặp lại không tự nhiên

Một dấu hiệu khác của hình ảnh AI là các chi tiết bị lặp lại. AI thường gặp khó khăn khi tạo ra các yếu tố hoàn toàn khác nhau, dẫn đến việc sao chép hoặc lặp lại các chi tiết một cách tinh vi.

Ví dụ, trong hình ảnh có đám đông, AI có thể tạo ra những người có khuôn mặt gần như giống hệt nhau. Hoặc trong nền ảnh, họa tiết có thể xuất hiện nhiều lần một cách bất thường, thay vì có sự khác biệt tự nhiên như trong ảnh chụp thực tế.

6. Kiểm tra bối cảnh của hình ảnh

Ngay cả khi một bức ảnh AI trông có vẻ thuyết phục, bối cảnh của nó vẫn có thể chứa những điểm bất hợp lý.

Các hình ảnh do AI tạo ra thường xuất hiện các chi tiết không phù hợp, như biển báo giao thông có màu sai, kiến trúc không ăn khớp với địa điểm thực tế, hoặc các phản chiếu ánh sáng trái với thực tế. Những điểm này có thể là "cờ đỏ" để nhận diện ảnh giả.

7. Xác minh tính xác thực bằng công cụ tìm kiếm hình ảnh

Nếu hình ảnh trông đáng ngờ, người dùng có thể sử dụng công cụ phát hiện hình ảnh AI. Dù những công cụ này không hoàn hảo, chúng vẫn có thể hỗ trợ kiểm tra xem hình ảnh có phải do AI tạo ra hay không.

Một cách khác để xác minh là thực hiện tìm kiếm hình ảnh ngược trên internet. Điều này giúp xác định xem hình ảnh đã từng xuất hiện ở nơi nào khác trước đó hay chưa, từ đó kiểm tra tính xác thực và nguồn gốc của nó.

Hình ảnh do AI tạo ra ngày càng tinh vi, nhưng vẫn có những đặc điểm giúp nhận diện chúng. Bằng cách chú ý đến chi tiết văn bản, ánh sáng, kết cấu, mẫu lặp lại và bối cảnh, chúng ta có thể tránh bị đánh lừa bởi nội dung giả mạo trên mạng xã hội.