Cảnh báo những tác động đối với sức khỏe khi dùng điện thoại trong nhà vệ sinh

Từ lâu, nhà vệ sinh vốn được xem như “không gian riêng” để thư giãn đôi chút, đọc vài trang sách nhẹ nhàng hoặc giúp những bậc cha mẹ bận rộn có chút thời gian tạm rời xa nhịp sống hối hả.

Thế nhưng, cùng với sự lên ngôi của smartphone, thói quen này đang biến thành một vấn đề y tế đáng lo ngại. Thay vì chỉ đọc vài trang tạp chí giấy, nhiều người nay bị cuốn vào màn hình smartphone, lướt web hoặc mạng xã hội không ngừng, khiến thời gian ngồi trong nhà vệ sinh kéo dài hơn mức cần thiết.

Theo công bố mới trên tạp chí khoa học quốc tế PLOS One (Mỹ), những người thường xuyên mang điện thoại vào nhà vệ sinh có nguy cơ mắc bệnh trĩ cao hơn hẳn. Trĩ là tình trạng các tĩnh mạch ở trực tràng và quanh hậu môn bị sưng phồng do áp lực gia tăng, gây ra ngứa ngáy, đau rát và thậm chí chảy máu.

Tiến sĩ Trisha Pasricha, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa kiêm Giám đốc Viện nghiên cứu Gut-Brain tại Trung tâm y tế Beth Israel Deaconess ở Boston (Mỹ), đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu cho biết, bằng chứng mới này đã xác nhận điều nhiều người từ lâu nghi ngờ, đó là điện thoại khiến chúng ta mất khái niệm về thời gian trong phòng tắm.

“Toàn bộ mô hình kinh doanh của các ứng dụng mạng xã hội là giữ chân người dùng càng lâu càng tốt, khiến chúng ta bị phân tâm và khó dứt ra. Giờ đây, chúng ta mới thấy rõ nó không chỉ tác động đến tâm lý mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất”, Tiến sĩ Trisha Pasricha nói.

Nguy cơ mắc bệnh trĩ liên quan đến việc sử dụng điện thoại khi đi vệ sinh

Trong nghiên cứu mới được công bố, các nhà khoa học đã mời 125 người trưởng thành đang thực hiện nội soi đại tràng sàng lọc tham gia một khảo sát chi tiết về thói quen đi vệ sinh.

Bảng câu hỏi không chỉ đề cập đến việc họ có sử dụng điện thoại thông minh trong nhà vệ sinh hay không, mà còn bao gồm các yếu tố liên quan khác như mức độ rặn, chế độ ăn uống, đặc biệt là lượng chất xơ hấp thụ hằng ngày và thói quen tập thể dục. Những yếu tố này từ lâu đã được xác định có mối liên hệ với nguy cơ mắc bệnh trĩ. Sau đó, quá trình nội soi trực tiếp giúp bác sĩ xác nhận tình trạng bệnh lý ở người tham gia.

Kết quả cho thấy, 66% số người được khảo sát thừa nhận thường xuyên mang điện thoại vào nhà vệ sinh. Nhóm này dành nhiều thời gian trong phòng tắm hơn đáng kể so với những người để điện thoại bên ngoài.

Cụ thể, 54% cho biết họ thường đọc tin tức trong lúc đi vệ sinh, trong khi 44% sử dụng để truy cập mạng xã hội. Sự khác biệt về thói quen này phản ánh rõ trong tỷ lệ mắc bệnh trĩ, theo đó những người thường xuyên dùng điện thoại trong nhà vệ sinh có nguy cơ cao hơn tới 46%.

Đáng chú ý, 37% người sử dụng smartphone cho biết họ ngồi trên bồn cầu quá năm phút, so với chỉ 7% ở nhóm không dùng điện thoại. Điều này cho thấy thói quen tưởng chừng vô hại lại có thể góp phần đáng kể làm tăng nguy cơ bệnh lý hậu môn - trực tràng.

Bệnh trĩ từ lâu được biết đến có mối liên hệ mật thiết với việc ngồi lâu, song các chuyên gia lưu ý rằng nguy cơ sẽ cao hơn đáng kể khi ngồi quá lâu trên bồn cầu. Khác với việc ngồi trên ghế thông thường, bệ ngồi của bồn cầu để hở khiến vùng trực tràng chịu nhiều áp lực hơn, đồng thời làm cho phần mông rơi xuống thấp hơn.

Về lâu dài, tư thế này khiến máu khó lưu thông, gây ứ đọng tại các tĩnh mạch trực tràng và góp phần hình thành bệnh trĩ. “Khi bạn ngồi trên bồn cầu mở, sàn chậu không được nâng đỡ đúng cách”, Tiến sĩ Trisha Pasricha giải thích.

Sự xuất hiện của smartphone càng làm tình hình thêm nghiêm trọng. Nhiều người vô thức kéo dài thời gian ngồi trong nhà vệ sinh để lướt mạng xã hội hoặc đọc tin tức, khiến tư thế ngồi xấu trở thành thói quen.

Tiến sĩ Hima Ghanta, bác sĩ phẫu thuật đại trực tràng tại Trung tâm Y tế Holy Name (New Jersey, Mỹ), nhấn mạnh rằng việc cúi đầu nhìn vào điện thoại không chỉ gây bất lợi cho quá trình bài tiết, do trực tràng và hậu môn bị gập cong, mà còn tạo thêm áp lực cho vùng đáy chậu. Theo ông, tư thế ngồi xổm vốn phổ biến trước đây hỗ trợ đại tiện dễ dàng hơn nhiều.

Nghiên cứu cũng cho thấy táo bón không phải là yếu tố chính trong mối liên hệ này. Pasricha cho biết, người dùng điện thoại không có dấu hiệu rặn nhiều hơn so với nhóm còn lại. Vấn đề nằm ở việc ngồi quá lâu, khiến các đệm trĩ sưng phồng và dẫn tới nguy cơ mắc bệnh.

Dự báo bệnh trĩ sẽ gia tăng ở thế hệ trẻ

Mặc dù nghiên cứu được tiến hành chủ yếu trên nhóm người trưởng thành từ 45 tuổi trở lên nhưng Tiến sĩ Trisha Pasricha - tác giả chính cho rằng những phát hiện này hoàn toàn có thể áp dụng cho cả thế hệ trẻ. Lý do, theo bà, là giới trẻ ngày nay có xu hướng gần như luôn mang điện thoại bên mình, ngay cả trong nhà vệ sinh.

Pasricha giải thích rằng, việc lựa chọn nhóm người lớn tuổi để khảo sát mang lại một lợi thế quan trọng vì trong nhóm này vẫn có những người không sử dụng smartphone khi đi vệ sinh, từ đó cho phép các nhà nghiên cứu tạo lập một nhóm đối chứng.

“Khoảng 1/3 số người tham gia không mang theo điện thoại vào nhà vệ sinh. Nhờ vậy, chúng tôi có thể hình dung mức độ cơ bản của vấn đề ra sao, đặc biệt khi tôi tin rằng tình trạng này còn nghiêm trọng hơn ở những người trẻ”, bà Pasricha cho biết.

Đồng quan điểm, Tiến sĩ Sandhya Shukla - bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa tại Atlantic Coast Gastroenterology Associates ở New Jersey (Mỹ), dù không tham gia nghiên cứu cũng cảnh báo rằng, bà đang tiếp nhận ngày càng nhiều bệnh nhân trẻ mắc bệnh trĩ. Ngoài chế độ ăn nghèo chất xơ hay tình trạng béo phì, bà nhấn mạnh thói quen lướt điện thoại một cách vô thức trên bồn cầu là yếu tố rủi ro không thể bỏ qua.

Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc bệnh trĩ?

Giải pháp đơn giản và hiệu quả nhất, theo các bác sĩ, là ngừng mang điện thoại vào nhà vệ sinh. Việc vừa sử dụng điện thoại vừa ngồi lâu trên bồn cầu không chỉ làm kéo dài thời gian đi vệ sinh mà còn tạo áp lực không cần thiết lên vùng hậu môn - nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.

Nếu không thể từ bỏ thói quen này, các bác sĩ khuyến nghị nên giới hạn thời gian ngồi, tốt nhất không quá 10 phút cho mỗi lần đi vệ sinh. Thậm chí, theo nhiều chuyên gia tiêu hóa, khoảng thời gian lý tưởng chỉ nên dao động từ 3 đến 5 phút.

“Nhiều chuyên gia đồng thuận rằng 3 phút là đủ, mặc dù thời gian thực tế có thể khác nhau ở mỗi người”, Tiến sĩ Sandhya Shukla cho biết. Để hỗ trợ những người thường mải mê lướt web, việc đặt hẹn giờ có thể là một giải pháp hữu ích./.

Bà Pasricha còn đưa ra lời khuyên khá thực tế rằng, sau khi xem xong hai video TikTok, hãy tự hỏi bản thân liệu quá trình đi vệ sinh đã hoàn tất hay chưa. Nếu chưa, hãy đứng dậy và quay lại sau, thay vì ngồi chờ đợi./.