Chi bộ "quá tải" và những vấn đề đặt ra

(Baonghean) - Chất lượng, hiệu quả hoạt động của chi bộ quyết định vai trò, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên. Tuy nhiên, một thực trạng hiện nay ở nhiều chi bộ khối, xóm do có quá đông đảng viên, nên đã gây khó khăn trong sinh hoạt, cũng như quản lý, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả hoạt động... cần phải có giải pháp tháo gỡ.

Chi bộ “quá tải”

Thành phố Vinh có 100 TCCS đảng, trong đó có 25 đảng bộ phường, xã với 371 chi bộ khối, xóm, hơn 13.000 đảng viên, chiếm trên 65% đảng viên toàn đảng bộ. Đa số các chi bộ khối, xóm đều có đông đảng viên, số chi bộ có từ 30 đảng viên trở lên chiếm hơn 50%, trong đó có những chi bộ có trên 100 đảng viên. Với nhiều chi bộ trong khu dân cư có số lượng đảng viên đông và xu hướng ngày càng tăng dẫn đến khó khăn trong sinh hoạt, hoạt động của chi ủy, chi bộ bộc lộ những vướng mắc, hạn chế.

Đầu tháng 6, 7 vừa qua, chúng tôi có dịp cùng dự sinh hoạt thường kỳ ở một số chi bộ đông đảng viên trên địa bàn Thành phố Vinh. Địa điểm sinh hoạt chi bộ diễn ra ở nhà văn hóa khối. Điều dễ nhận thấy điểm chung ở các chi bộ này là đảng viên chủ yếu là cán bộ, công nhân viên chức, cán bộ lãnh đạo các cấp đã nghỉ hưu có nhiều năm tuổi đảng, có trình độ, hiểu biết và kinh nghiệm. Điển hình như chi bộ khối 10, phường Trường Thi có 120 đảng viên, số đảng viên của chi bộ này tăng dần theo từng năm, trung bình mỗi năm có thêm 5 - 7 cán bộ nghỉ hưu chuyển về sinh hoạt. Sinh hoạt chi bộ là nơi thể hiện sự trang nghiêm, tinh thần, thái độ nghiêm túc, tuy nhiên, do số lượng đảng viên đông, hội trường của nhà văn hóa khối không đủ chỗ ngồi, phải kê thêm ghế ngồi ngoài hành lang. Mặc dù nội dung sinh hoạt chi bộ được chi ủy chuẩn bị khá công phu, tập trung bàn về thu các loại quỹ phí, vệ sinh môi trường và sinh hoạt hè cho các cháu thiếu niên, nhi đồng. Tuy vậy, do số đảng viên quá đông, nhiều đảng viên chỉ đến “lấy lệ”, ngồi uống nước chè, nói chuyện phiếm, thậm chí không quan tâm đến việc đồng chí bí thư chi bộ đang truyền đạt nội dung gì, tâm lý thờ ơ, thiếu trách nhiệm.

Tương tự ở chi bộ khối 17, phường Hưng Bình có 100 đảng viên chia thành 8 tổ đảng, sinh hoạt trong nhà hội quán chật chội, không đủ chỗ ngồi. Qua tìm hiểu, được biết, không dừng lại ở con số 100 đảng viên, sang năm số lượng đảng viên của chi bộ sẽ tiếp tục tăng vì sắp tới có mấy đồng chí nghỉ hưu chuyển sinh hoạt về. Do khối lượng đảng viên đông nếu điểm danh theo từng đồng chí sẽ mất nhiều thời gian nên bí thư chi bộ phải điểm danh qua báo cáo của từng tổ trưởng tổ đảng. Thời lượng sinh hoạt hơn 1 tiếng đồng hồ, đảng viên đông nhưng ý kiến tham gia góp ý xây dựng chi bộ còn ít. Vì vậy, với những đảng viên thiếu tinh thần trách nhiệm, thiếu tính xây dựng có “cơ hội” để lẩn tránh. Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Nguyễn Quang Lý - Bí thư Chi bộ khối 17, phường Hưng Bình cho biết: “Do số lượng đảng viên quá đông nên chi bộ chia ra các tổ đảng. Với hình thức tổ đảng thì dù đảng viên đông cũng không thể có bí thư và cấp ủy, do đó chất lượng sinh hoạt rất hạn chế. Việc xếp loại đảng viên hàng năm khó đánh giá, nhận xét được toàn diện, khách quan, chính xác”.

Với chi bộ khối Trung Hòa, phường Hà Huy Tập có 71 đảng viên, chia thành 9 tổ đảng, mặc dù có một số đảng viên vắng mặt nhưng nhà văn hóa khối đã chật kín chỗ ngồi. Đảng viên không phải ngồi ngoài hành lang, bí thư chi bộ chủ trì có thể bao quát được số người tham gia nên cuộc họp chi bộ có phần nghiêm túc hơn. Chi bộ sinh hoạt đều đặn vào ngày mồng 3 hàng tháng, tuy nhiên nội dung sinh hoạt chưa được cải tiến, chất lượng sinh hoạt chưa cao. Phần lớn chi bộ dựa vào nghị quyết của đảng ủy phường khi giao ban để triển khai thực hiện. Sinh hoạt chi bộ, đồng chí bí thư chủ yếu “đọc” thông báo với các đảng viên tình hình của khối trong tháng qua và định hướng trọng tâm trong tháng tới. Ý kiến đảng viên tham gia phát biểu chưa nhiều, chưa sâu, chưa toàn diện. Đảng viên đông nhưng mỗi kỳ sinh hoạt chỉ có 4 - 5 ý kiến phát biểu và những đảng viên có ý thức, trách nhiệm cao trong việc xây dựng phong trào chung của khối, kỳ nào họ cũng tham gia ý kiến nhưng có không ít đảng viên chỉ đến họp chi bộ theo “phong trào”.

Một buổi sinh hoạt của Chi bộ khối Trung Hòa, phường Hà Huy Tập, T.P Vinh.

Qua khảo sát thực tế, bên cạnh một số bất cập đã nêu ở trên thì, do số lượng đảng viên đông, việc quản lý, bình bầu xếp loại đảng viên hàng năm của các chi bộ này còn nhiều vấn đề cần bàn. Do việc quản lý đảng viên còn lỏng lẻo nên không đánh giá toàn diện được việc thực hiện nhiệm vụ của từng đảng viên, việc xếp loại đảng viên hàng năm khó đánh giá chính xác, khách quan.

Đâu là giải pháp?

Trước thực trạng chi bộ khối, xóm có số lượng đảng viên quá đông theo quy định của Điều lệ Đảng có thể thành lập mô hình đảng bộ bộ phận (ĐBBP), trực thuộc đảng bộ phường, xã. Dưới ĐBBP có nhiều chi bộ. Việc thành lập ĐBBP trực thuộc các đảng bộ xã. phường đã được các tỉnh như Sóc Trăng, Quảng Bình, Thái Nguyên thí điểm nhưng do còn thiếu những quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ, quy chế hoạt động cũng như chế độ chính sách, cho nên việc thực hiện theo mô hình này còn nhiều vướng mắc và có địa phương đã giải tán mô hình này.

Vì vậy, trong đề án “Nâng cao năng lực lãnh đạo của chi bộ khối, xóm”, Thành phố Vinh không áp dụng mô hình thành lập ĐBBP. Lý giải của đồng chí Đặng Tố Duyệt - Phó Trưởng ban Tổ chức Thành ủy Vinh là: “Do đây là một tổ chức trung gian, không có thẩm quyền, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo không cao, nhiều khi còn làm ảnh hưởng đến việc chỉ đạo trực tiếp với cơ sở. Nếu áp dụng mô hình ĐBBP, tổ chức đảng khu dân cư sẽ "phình ra", không phù hợp với yêu cầu cải cách hành chính hiện nay. Còn nếu tách chi bộ phải tách khối, xóm liên quan đến vấn đề quản lý hành chính nhà nước. Một khối không thể tồn tại 2 chi bộ vì như vậy sẽ chồng chéo trong việc lãnh đạo, chỉ đạo”.

Một phương án khác để nâng cao chất lượng hoạt động đối với chi bộ có số đảng viên đông là chia nhỏ thành các tổ đảng. Các tổ đảng thường phân theo khu dân cư, trong đó phát huy vai trò của tổ trưởng tổ đảng trong việc thực hiện chặt chẽ các biện pháp quản lý đảng viên, quy định rõ trách nhiệm quản lý đảng viên, đảng viên thường xuyên giám sát và quản lý lẫn nhau. Tổ đảng có trách nhiệm theo sát và nắm chắc tình hình công tác và hoạt động của đảng viên trong từng tuần, từng việc cụ thể, thậm chí trong từng ngày, kịp thời nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của từng người, nắm được những diễn biến trong sinh hoạt gia đình của từng đồng chí... Nhờ vậy, từng đảng viên thấy rõ mình phải tự quản lý lấy mình, tự khép mình vào tổ chức giữ gìn kỷ luật của Đảng.

Điều đáng nói là cả hai phương án nâng lên thành ĐBBP hay chia nhỏ thành tổ đảng thì cả hai hình thức này chỉ mới xử lý tinh gọn về mặt số lượng không giải quyết được về mặt tổ chức vì dù đảng viên có đông đến đâu thì mô hình ĐBBP hay tổ đảng cũng không phải là TCCS đảng. Để khắc phục tình trạng trên, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất lượng hoạt động của chi bộ khối, xóm, giải pháp chung trước mắt hiện nay được các chi bộ chú trọng là tập trung vào việc đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt để nâng cao chất lượng hoạt động; đề cao vai trò, trách nhiệm của bí thư chi bộ, lựa chọn đội ngũ cấp ủy, đặc biệt là bí thư chi bộ có năng lực, tâm huyết, ngang tầm với nhiệm vụ chính trị của đơn vị.

Từ hoạt động thực tiễn của chi bộ, đồng chí Nguyễn Quang Lý - Bí thư Chi bộ khối 17, phường Hưng Bình cho hay: “Để nâng cao chất lượng hoạt động của chi bộ có đông đảng viên thì chi ủy có vai trò rất quan trọng. Chi ủy phải có kiến thức về nghiệp vụ lãnh đạo, quản lý, kiến thức về tuyên truyền vận động nhân dân, thật sự gương mẫu, tận tâm với dân, tận tụy với công việc. Công tác chuẩn bị cho buổi sinh hoạt chi bộ được chuẩn bị chu đáo, bí thư điều hành cuộc họp rõ ràng, bài bản phát huy được tinh thần dân chủ trong sinh hoạt, gợi ý đảng viên thảo luận đúng nội dung, tổng hợp và kết luận đúng vấn đề thể hiện chính kiến của người đứng đầu.”.

Đồng chí Đinh Văn Vỹ - Bí thư chi bộ khối 16, phường Hà Huy Tập, một chi bộ đảng có 101 đảng viên, đã phát huy tốt vai trò của chi bộ trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, luôn đi đầu mọi phong trào của phường Hà Huy Tập, chia sẻ: “Chi bộ đảng viên đông, trước kỳ sinh hoạt, tháng nào chi ủy cũng tập trung bàn bạc, thống nhất chọn một nội dung, trọng tâm để các đảng viên trong chi bộ bàn thực hiện. Đồng thời phát huy dân chủ trong thảo luận, yêu cầu đảng viên phải có chứng kiến cụ thể.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Đậu Văn Thanh - Phó Ban Tổ chức Tỉnh ủy cho hay: “Để giải quyết thực trạng chi bộ đông đảng viên, về mặt tổ chức dưới chi bộ, thành lập các tổ đảng với số lượng đảng viên không quá đông phù hợp với loại hình sinh hoạt động của tổ đảng. Chi ủy kiểm tra giám sát đảng viên qua tổ đảng. Khâu quan trọng nhất là phải chọn bộ máy chi ủy phải thực sự là những người có tâm huyết, trách nhiệm, có năng lực. Đồng thời, xây dựng quy chế hoạt động rất sát với tình hình thực tiễn của khu dân cư, thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt, có trọng tâm, trọng điểm của từng tháng, từng quý. Việc nhận xét, đánh giá đảng viên hàng năm phải khách quan, tạo động lực cho đảng viên phấn đấu, cống hiến”.

Thanh Lê