Chuyển giao S-300: Thông điệp của Nga tới Mỹ

(Baonghean) - Bất chấp sự phản đối của của nhiều bên, đặc biệt là Mỹ, sau thời gian dài trì hoãn, Nga đã bắt đầu giao lô tên lửa đất đối không S-300 đầu tiên cho Iran.

Nga chuyển giao tên lửa đất đối không S-300 cho Iran lần thứ 1 (Nguồn: sputnik)

Với những tính năng vượt trội, các hệ thống tên lửa phòng không S-300 do Nga chế tạo và chuyển giao cho Iran không chỉ được xem như “lá chắn” của Tehran trước áp lực chính trị từ Mỹ mà còn củng cố vị thế của Nga trong khu vực.

Đây là lần thứ 2 kể từ cuối năm 2015, thông tin Iran được tiếp nhận hệ thống tên lửa đất đối không S-300 của Nga được công khai. Nhưng đáng chú ý, nếu như những lần trước, thay vì tuyên bố được đưa ra từ phía Nga thì lần này, Iran đã tự lên tiếng.

Ngày 11/4, Bộ Ngoại giao Iran Jaberi Ansari cho biết Tehran đã nhận được lô hàng đầu tiên của Nga theo hợp đồng cung cấp hệ thống tên lửa phòng không S-300. Trước đó, hãng tin Interfax dẫn một nguồn thạo tin tiết lộ việc bắt đầu giao hàng cho Iran và hợp đồng dự kiến sẽ được thực hiện đầy đủ trước khi hết năm 2016, song không nói rõ thời điểm cụ thể. Một nguồn tin khác cũng cho biết, trung đoàn S-300 đầu tiên sẽ được đưa vào trực chiến trong hệ thống phòng không Iran vào mùa hè này và công tác huấn luyện các chuyên gia Iran đã hoàn tất.

Có thể thấy, việc hiện thực hóa bản hợp đồng chuyển giao hệ thống tên lửa đất đối không S-300 với 40 ống phóng trị giá khoảng 800 triệu USD của Nga cho Iran không hề dễ dàng.

Trên thực tế, hợp đồng mua 5 hệ thống tên lửa S-300 đã được ký kết từ năm 2007, tuy nhiên, hợp đồng bị tạm hoãn thực hiện sau khi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc áp đặt lệnh trừng phạt với Iran năm 2010. Và phải tới tới tháng 4/2015, Nga nối lại đàm phán về chuyển giao S-300 sau khi các nước tham gia đàm phán về chương trình hạt nhân Iran đạt được thỏa thuận khung mang tính bước ngoặt. Tổng thống Nga Vladimir Putin lúc đó đã ký sắc lệnh dỡ bỏ lệnh cấm cung cấp các tổ hợp này cho Iran và đến mùa hè, Moskva và Tehran bắt đầu chuẩn bị hợp đồng cung cấp S-300. Trong tháng 11, hợp đồng cung cấp S-300 có hiệu lực.

Như vậy sau gần 10 năm trì hoãn, hợp đồng chuyển giao vũ khí giữa Nga và Iran đã được thực thi. Thế nhưng, niềm vui của người này lại đang là nỗi lo của người khác.

Ngày 5/4, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, ông Thomas Shannon, cho biết Mỹ không đồng ý việc Nga chuyển giao hệ thống phòng không S-300 cho Iran, bởi “lô hàng trên phải có sự cho phép của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc”. Lấy cớ là vậy, song không khó hiểu khi Mỹ hết lần này đến lần khác ngăn cản hợp đồng chuyển giao vũ khí này.

S-300 có khả năng hỗ trợ mạnh mẽ cho không lực Iran (Nguồn: BBC)

Phải nhắc lại về chức năng của loại vũ khí ưu việt này. S-300 từ lâu đã được giới chuyên gia ưu ái đặt cho tên gọi là “Rồng lửa” khi nó có nhiều tính năng vượt trội và là hệ thống chống máy bay mạnh nhất hiện nay. Thậm chí sức mạnh của S-300 còn được cho là ưu việt hơn cả hệ thống MIM-104 Patriot của Mỹ. Dẫn chứng sức mạnh S-300, nhiều tờ báo cho rằng, S-300 đã trở thành công cụ răn đe hiệu quả ở Syria vào năm 2013.

Tại thời điểm đó, Washington quyết định không tấn công vào các lực lượng của chính quyền Damascus, do nghi ngờ quân đội Syria có trong tay các tổ hợp tên lửa không-đối-không này. Với việc sở hữu loại vũ khí được mệnh danh “bất khả chiến bại” như vậy, nhiều chuyên gia đã nhận định rằng, S-300 sẽ giúp hệ thống phòng không của Tehran trở nên bất khả xâm phạm trước đòn tấn công của hầu hết các loại máy bay tiên tiến từ Mỹ. Hay nói cách khác, chỉ cần một hoặc 2 tổ hợp S-300 đặt tại Iran là đã có thể ngăn chặn những đòn giáng vào các cơ sở riêng biệt của nước này.

Nếu như việc Iran sở hữu S-300 với sức mạnh vượt trội về phòng thủ khiến Mỹ lo một, thì khả năng sẽ có nhiều vùng cấm bay trên thế giới lại khiến nước này lo mười.

Giới phân tích cho rằng, với khả năng vượt trội, bao quát rộng lớn của S-300, rất có thể bản đồ thế giới sẽ xuất hiện ngày càng nhiều “vùng cấm” đối với máy bay và tên lửa. Điều này gây bất an cho các cường quốc có khả năng triển khai sức mạnh quân sự trên khắp thế giới, trước hết là Mỹ. Mỹ đang kiểm soát các vùng biển nhờ 11 nhóm tàu sân bay, song nếu như, cùng với Iran, các bờ biển và eo biển của nhiều nước được các hệ thống S-300 của Nga bảo vệ thì đương nhiên Mỹ sẽ gặp khó khăn hơn nhiều. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc, Mỹ sẽ phải thận trọng hơn rất nhiều trong mọi hành động.

Rõ ràng có quá nhiều lý do khiến Mỹ thực sự lo ngại khi Nga và Iran thực hiện việc chuyển giao S-300. Thế nhưng, phản đối là việc của Mỹ. Về phía Nga, Moskva có quá nhiều lợi ích khi “bắt tay chặt” với Iran đặc biệt qua vụ chuyển giao này.

Trước tiên, Nga đã tiết kiệm được gần 4 tỷ USD khi Iran rút đơn kiện Nga vi phạm hợp đồng. Thứ 2, giao thương với Iran cũng có nghĩa Nga sẽ giành được lợi thế hơn với các nước trong cuộc chạy đua đầu tư vào quốc gia Trung Đông này. Và quan trọng hơn, chuyển giao S-300 và không loại trừ khả năng chuyển giao những vũ khí phòng thủ hiện đại hơn cho Iran trong tương lai còn giúp Nga tăng cường tiềm lực quân sự trên “bàn cờ lớn” ở lục địa Á - Âu./.

Thanh Hiền