Doanh nghiệp đối mặt nhiều khó khăn do thiếu đơn hàng

Đơn hàng thiếu, nhiều công nhân nghỉ việc

Công ty TNHH điện tử BSE Việt Nam chi nhánh tại Nghệ An, đóng tại Khu C, KCN Nam Cấm (thuộc huyện Nghi Lộc) có 100% vốn đầu tư Hàn Quốc chuyên sản xuất các giải pháp thiết bị tiêu dùng di động cho các hãng di động trên toàn cầu như Nokia, Sam Sung Electronics,… Tuy nhiên, kinh tế thế giới khó khăn khiến sức mua giảm mạnh, doanh nghiệp này đang trong bối cảnh khó khăn chồng chất.

Đại diện Công ty BSE cho biết: Đơn vị cấp hàng phá sản, đối tác ngừng đơn; nhiều đơn hàng cũ bị cắt giảm do thay đổi công nghệ sản phẩm... nên chúng tôi đang chờ phía Samsung cấp phép phê duyệt model mới. Từ đầu năm 2022 đến nay, sản lượng hàng giảm 2/3; kéo theo đó, từ tháng 3/2023 có 320 (trong tổng số hơn 2.000 công nhân) đã nghỉ việc.

Được biết, các nhà máy linh kiện điện tử BSE, Sangwo,… đều giảm sản lượng do công nghệ thay đổi phải trả lại đơn hàng và có 1 nhà máy của Em-Tech ngừng hoạt động.

Nhiều doanh nghiệp dệt may phải cắt giảm giờ làm, duy trì sản xuất. Ảnh: Thu Huyền

Dệt may, dăm gỗ, sản xuất linh kiện điện tử… liên tục nhiều năm là ngành đóng vai trò xuất khẩu hàng đầu của Nghệ An, giữ vị trí trong nhóm các mặt hàng xuất khẩu cao, tạo việc làm cho nhiều lao động, nhưng cũng đang đối diện khó khăn. Lạm phát tăng, nhiều nước thắt chặt chi tiêu, đơn hàng khan hiếm nên các nhà máy sản xuất đạt khoảng 70% công suất, nhiều nhà máy đã phải cắt giảm lao động với số lượng lớn như: TAAD, Nam Thuận, An Hưng, Woin Vina, Hoàng Thị Loan, Nhà máy Sợi Vinh, Halotexco,…

Đối với một số dự án đang chạy thử để đi vào hoạt động như: Nakano, Koyu, Nakano, Matsouka, Minh Anh Tân Kỳ gặp khó khăn trong tuyển dụng lao động

Đối với mặt hàng bột đá vôi trắng, năng lực sản xuất các nhà máy chế biến bột đá siêu mịn trên địa bàn toàn tỉnh hiện nay đã vượt mức 1,2 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, do thời gian gần đây thị trường xuất khẩu sang các nước châu Á (chủ yếu là Ấn Độ) gặp khó khăn, chi phí vận chuyển tăng nên khả năng khai thác công suất của các nhà máy chỉ đạt từ 60-70%. Lũy kế 5 tháng đầu năm sản lượng bột đá ước đạt 350 ngàn tấn/năng lực sản xuất 500 ngàn tấn.

Hiện nay, mặt hàng này đang chịu sự cạnh tranh rất gay gắt từ các đối thủ nước ngoài, đặc biệt là Malaysia do giá từ các nước này rẻ hơn nhiều (Malaysia và Ấn Độ có hiệp định thương mại riêng, thuế xuất khẩu từ Malaysia là 3% và thuế nhập khẩu vào Ấn Độ là 0%). Chi phí điện, nước, nhiên liệu cao kèm theo áp lực thanh toán ngay làm cho doanh nghiệp bột đá khó khăn trong khâu khai thác, chế biến.

Sản xuất cá hộp xuất khẩu tại Nhà máy Fescol Tuna, KCN Nam Cấm. Ảnh: Thu Huyền

Về mặt hàng đá xẻ, sản lượng 5 tháng đầu năm cũng giảm sút chỉ bằng 78% so với cùng kỳ, tương ứng với 1,8 triệu m³. Mặt hàng này đang gặp khó khăn trong hoạt động xuất khẩu do vướng các quy định về xuất khẩu khoáng sản làm vật liệu xây dựng.

Nhà máy sản xuất cá hộp Fescol Tuna công suất dây chuyền 150 tấn/ngày, nhưng nguồn nguyên liệu đầu vào như cá nục, cá trích ở trong nước không đủ để phục vụ sản xuất, Công ty phải nhập khẩu nguyên liệu từ các tàu đánh bắt của Nga. Thế nhưng, do chiến sự Nga - Ukraina kéo dài nên thiếu nguyên liệu, hoạt động chỉ đạt khoảng 1/2 công suất.

Nhiều doanh nghiệp chế biến gỗ gặp khó khăn do thiếu đơn hàng. Ảnh: Thu Huyền

Sản phẩm ván gỗ MDF, ván ghép thanh giảm mạnh do Mỹ và các quốc gia Châu Âu tiếp tục điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp đối với gỗ dán sử dụng nguyên liệu gỗ cứng nhập khẩu từ Việt Nam. Sản xuất viên nén sinh khối một số nhà máy giảm, lượng tồn kho lớn do cạnh tranh gay gắt về giá xuất khẩu…

Giải pháp ứng phó?

Trong khi kinh tế thế giới khủng hoảng, các doanh nghiệp xuất khẩu chồng chất khó khăn thì các dự án quy mô lớn đưa mới đưa vào hoạt động trong quý 1/2023 chưa có, nên đóng góp vào năng lực sản xuất mới tăng thêm của ngành công nghiệp không đáng kể.

Tiến độ một số dự án chậm so với dự kiến: Dự án sản xuất linh kiện điện tử Goertek (giai đoạn 1) do thị trường khó khăn nên hiện tại mới sản xuất thử nghiệm ở quy mô nhỏ; Dự án sản xuất linh kiện điện từ và phụ tùng ô tô Juteng nhà đầu tư phải xin gia hạn tiến độ; Nhà máy gỗ MDF Nghệ An, Nhà máy sản xuất giày dép Huali tiến độ chậm so với kế hoạch đăng ký; các nhà máy kính Phương Trúc, Koyu Textite phải điều chỉnh thủ tục phê duyệt phương án PCCC theo quy định mới nên chưa đi vào hoạt động,...

Dây chuyền may của Công ty TNHH Kido Vinh. Ảnh: Thu Huyền

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đang nỗ lực tìm kiếm đơn hàng, duy trì sản xuất. Theo các doanh nghiệp, hiệp hội trong ngành chế biến gỗ và lâm sản, đơn hàng xuất khẩu của tháng 5 đã có tín hiệu khả quan khi các khách hàng từ thị trường truyền thống tăng đặt hàng khoảng 5% so với tháng trước. Các doanh nghiệp vẫn đang tích cực đàm phán với khách hàng để có thêm nhiều đơn hàng. Đơn hàng tăng nhẹ, tuy nhiên, công suất các nhà xưởng hiện mới chỉ đạt 40 - 50%. Chủ động cắt giảm chi phí, tìm đơn hàng từ thị trường ngách, đổi mới sản phẩm, nhưng doanh nghiệp nhận định tình hình vẫn rất khó khăn.

Ông Trần Anh Long - Kế toán trưởng Công ty may KIDO Vinh cho biết: Do chiến sự giữa Nga và Ucraina, tình hình lạm phát của nước Mỹ và trên toàn thế giới, nên sức tiêu thụ của các đơn hàng giảm đi, chất lượng đơn hàng càng ngày càng phải nâng cao. Trong lúc đó, do cạnh tranh để lấy đơn hàng nên các công ty lớn có nhiều lao động phải chấp nhận giảm đơn giá.

Lạm phát khiến giá cả tăng cao, cộng thêm lãi suất ngân hàng tăng, doanh nghiệp phải tăng chi phí đầu vào, trong lúc đơn hàng lại phải giảm giá, điều này gây khó khăn rất lớn cho các doanh nghiệp dệt may. Để tháo gỡ khó khăn, chúng tôi tiếp tục đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao tiêu chuẩn chất lượng và mời đối tác về làm việc kiểm tra lại các điều kiện để có thêm đơn hàng”.

Ông Trần Anh Long - Kế toán trưởng Công ty may KIDO Vinh chia sẻ

Quý I/2023, trong bối cảnh khó khăn chung của thế giới và trong nước song tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn Nghệ An GRDP đạt 7,75% so với cùng kỳ, đứng thứ 14/63, thuộc tốp 15 tỉnh, thành tăng trưởng cao của cả nước. Tuy nhiên, trước những khó khăn của doanh nghiệp, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần nhận diện, xác định các cơ hội và thách thức để tái cơ cấu, đổi mới thể chế và thúc đẩy đổi mới, sáng tạo. Cần tập trung khai thác tốt thị trường nội địa do vẫn còn dư địa gia tăng trong bối cảnh thị trường nước ngoài bị thu hẹp nhằm giữ ổn định sản xuất và việc làm cho người lao động.

Tàu container quốc tế cập Cảng Cửa Lò. Ảnh: T.H

Chia sẻ về giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, ông Phạm Văn Hóa - Giám đốc Sở Công Thương cho biết: Chúng tôi đang định hướng phương án sản xuất các sản phẩm công nghiệp chủ lực theo kịch bản tăng trưởng. Ngành cũng chủ động làm việc với các doanh nghiệp trên địa bàn TP. Vinh, Nghi Lộc, Diễn Châu,… có các sản phẩm đầu ra phụ thuộc thị trường xuất khẩu như: May mặc, sản xuất sợi, linh kiện điện tử, bao bì, bột đá, sản xuất và gia công giày dép... gặp khó khăn trong tiêu thụ do đơn hàng giảm.

Qua đó, triển khai một số giải pháp hỗ trợ, gồm: Tổ chức các hoạt động kết nối cung - cầu, tổ chức hội nghị gặp mặt tham tán thương mại một số thị trường mới; hỗ trợ ứng dụng thương mại điện tử để đẩy mạnh quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, phát triển chuỗi cung ứng lưu thông hàng hóa giúp doanh nghiệp khai thác tốt hơn thị trường nội địa… Cùng với đó, hướng dẫn các doanh nghiệp trên địa bàn đăng ký xuất khẩu các sản phẩm thực phẩm vào thị trường Trung Quốc, hỗ trợ các thủ tục xuất, nhập khẩu,… để nâng cao năng lực sản xuất cho các nhà máy.

“Để giảm chi phí vận chuyển và khuyến khích doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, đề nghị sớm thông qua chính sách hỗ trợ các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển bằng container và hỗ trợ doanh nghiệp có hàng hóa vận chuyển bằng container qua Cảng Cửa Lò”- lãnh đạo Sở Công Thương chia sẻ.