Doanh nghiệp Nghệ An 'biến áp lực thành động lực' khi Mỹ áp thuế 20%
Việc Mỹ áp thuế 20% đối với một loạt mặt hàng xuất xứ từ Việt Nam thay vì mức 46% như dự kiến ban đầu giúp doanh nghiệp "dễ thở" hơn. Và để phát triển bền vững, cộng đồng doanh nghiệp Nghệ An đang điều chỉnh chiến lược sản xuất, xuất khẩu, ứng phó với tình hình mới.
Ảnh hưởng từ mức thuế mới
Chiều 1/8/2025, Bộ Công Thương cho biết, Mỹ áp mức thuế đối ứng với hàng hóa Việt Nam giảm từ 46% còn 20%. Mức thuế Mỹ 20% được doanh nghiệp đánh giá là “tạm chấp nhận được”, và mong muốn sự ổn định thuế suất bởi đây là yếu tố then chốt để duy trì hoạt động.
Mặc dù "dễ thở" hơn mức thuế dự kiến ban đầu 46%, nhưng với mức thuế đối ứng 20% cho hàng hóa Việt Nam vào Mỹ, hiện đang cao hơn so với mức 19% áp cho một số nước trong khu vực ASEAN như Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Campuchia. Các quốc gia này hiện đều là những đối thủ cạnh tranh với Việt Nam trong xuất khẩu các nhóm hàng chủ lực như điện tử, dệt may, giày dép, đồ gỗ, thủy sản...
Ông Nguyễn Văn Hiệp - Trưởng phòng Quản lý thương mại, Sở Công Thương cho biết: Mức thuế đối ứng Mỹ dành cho Việt Nam cao hơn, dẫn đến khả năng làm hàng hóa xuất khẩu giảm tính cạnh tranh, nguy cơ đối tác hủy hoặc thiếu đơn hàng gây khó khăn cho sản xuất và đảm bảo việc làm của nhiều doanh nghiệp.
Đối với ngành dệt may, khả năng cao trong thời gian tới, nhu cầu dệt may tại thị trường Mỹ sẽ giảm do giá tăng. Mặc dù chưa có biểu thuế cụ thể áp dụng cho từng dòng hàng dệt may, nhưng bước đầu ngành hàng này không có lợi thế với thông báo mới. Theo đó, với mức thuế đối ứng 20%, dệt may Việt Nam sẽ cao hơn Thổ Nhĩ Kỳ (mức 15%), Campuchia và Indonesia (cùng ở mức 19%) và ngang bằng đối thủ trực tiếp là Bangladesh (mức 20%) và thấp hơn Ấn Độ (mức 25%).
Đặc biệt, một số quốc gia ở châu Phi được hưởng mức thuế đối ứng chỉ từ 10% - 15% là mức thấp hơn nhiều so với Việt Nam. Do đó, khả năng đối tác dịch chuyển một số đơn hàng từ các nước thuế cao hơn là điều có thể xảy ra, làm tăng nguy cơ rủi ro cho dệt may Việt Nam.
Đối với ngành gỗ cũng không tránh khỏi tác động. Ông Hồ Đức Đàn - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm Nông nghiệp Sông Hiếu cho biết: “Những năm qua, công ty đã đầu tư 27 tỷ đồng nâng cấp đầu tư đổi mới công nghệ hệ thống lò sấy hơi thay thế lò sấy bằng nhiệt, thay dây chuyền gỗ ghép thủ công sang bán tự động tạo ra các loại sản phẩm chất lượng đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Hàng năm, công ty sản xuất và tiêu thụ 2.700m3 gỗ ghép thanh, trong đó sang thị trường Mỹ khoảng 60%. Lâu nay thuế ở mức 5-10% tùy mặt hàng, ngành gỗ vẫn sống được, nhưng nay tăng lên 20% khiến đơn hàng giảm, dự tính giảm 1/2.
Với mặt hàng gạo, ông Nguyễn Quốc Hưng - Trợ lý Tổng Giám đốc Công ty CP Vilaconic cho biết: Thuế của Mỹ áp với hàng của Việt Nam tương đương với các quốc gia top đầu xuất khẩu gạo trên thế giới (Ấn Độ 25%; Thái Lan, Campuchia 19%). Nên riêng mặt hàng gạo có thể nói là không ảnh hưởng. Tuy nhiên, chính sách đang ảnh hưởng lại đến từ việc áp thuế VAT 5% đối với mặt hàng nông sản có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 (chính sách thuế GTGT mới theo Nghị định 181/2025/NĐ-CP).
Ông Hưng lý giải: Nhà xuất khẩu trả thêm 5% VAT cho nhà cung ứng trước, nhà cung ứng phải hoàn thành nghĩa vụ thuế thì nhà xuất khẩu mới được hoàn thuế; dẫn đến nhà xuất khẩu bị giam vốn, hoặc thậm chí đứng trước rủi ro không được hoàn thuế khi nhà cung ứng không hoàn thành nghĩa vụ hoặc dừng hoạt động.
Biến áp lực thành động lực
Ngay sau khi Mỹ công bố điều chỉnh mức thuế đối ứng, cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu ở Nghệ An đều quan tâm và đã xây dựng lại kế hoạch kinh doanh để ứng phó trong tình hình mới.
Ông Hồ Đức Đàn - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm Nông nghiệp Sông Hiếu chia sẻ: "Khi mức thuế nhập khẩu cao thì nhu cầu mua sắm của người Mỹ sẽ giảm; vì vậy, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt sẽ tiếp tục đàm phán để giảm thêm thuế quan. Trước mắt, để duy trì sản xuất, doanh nghiệp tăng cường tìm kiếm thị trường, tiếp tục tính toán giảm chi phí…”.
Trong khi đó, các doanh nghiệp gỗ, dệt may,... đều đang thực hiện các biện pháp giảm chi phí sản xuất, tăng tỷ lệ tự chủ nguyên liệu và đầu tư công nghệ để cải thiện biên lợi nhuận. Từ đầu năm đến nay, các doanh nghiệp dệt may đã hoàn thành ít nhất 2/3 kế hoạch lợi nhuận năm nhằm dự phòng rủi ro từ thuế quan nửa cuối năm. Các công ty tập trung đẩy nhanh giao hàng, giảm giá và chuyển hướng sang EU, Anh để giảm lệ thuộc vào Mỹ.
Lãnh đạo Công ty CP May Minh Anh Nghệ An cho biết, để ứng phó với mức áp thuế từ phía Mỹ, lâu nay chúng tôi chủ động tìm nguồn nguyên liệu từ các quốc gia được hưởng ưu đãi thương mại như Ấn Độ, Bangladesh, có các chiến lược mở rộng thị trường, hướng vào EU, Nhật Bản, Trung Đông. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro phụ thuộc vào một thị trường, mà còn tận dụng tốt hơn các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đang tham gia. Chính vì thế, năm nay chúng tôi tin tưởng vẫn đạt kế hoạch sản xuất đề ra, cả về doanh thu, sản lượng.
Có thể nói, các doanh nghiệp phản ứng khá linh hoạt và chủ động trước mức áp thuế mới của Mỹ.
Về phía cơ quan quản lý nhà nước, ông Phạm Văn Hóa - Giám đốc Sở Công Thương cho rằng, các doanh nghiệp xuất khẩu của tỉnh Nghệ An trước mắt cần khẩn trương rà soát toàn bộ danh mục sản phẩm, phân tích sâu sắc mức độ ảnh hưởng. Trên cơ sở đó, điều chỉnh kịp thời cơ cấu sản phẩm, đa dạng hóa danh mục, ưu tiên các mặt hàng có khả năng cạnh tranh cao, giá trị gia tăng lớn và ít bị ảnh hưởng bởi thuế quan. Tăng cường kiểm soát chất lượng hàng hóa, minh bạch hóa nguồn gốc xuất xứ, đáp ứng nghiêm ngặt các quy định về xuất xứ hàng hóa (CO), truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Điều cần thiết hơn là doanh nghiệp cần chủ động tái đàm phán hợp đồng với các đối tác nhập khẩu, thương lượng một cách thực chất để điều chỉnh giá thành, chia sẻ chi phí phát sinh từ thuế quan, tránh việc đứt gãy hoặc giảm mạnh đơn hàng.
Cùng đó, cần nhanh chóng tận dụng cơ hội từ các FTA thế hệ mới như EVFTA, CPTPP để mở rộng thị trường xuất khẩu sang châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đây là những thị trường giàu tiềm năng, ổn định hơn về chính sách và ít biến động về thuế quan, có thể giúp doanh nghiệp Việt Nam giảm bớt áp lực phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.
Doanh nghiệp cần tiếp tục đẩy mạnh đổi mới công nghệ và tự chủ nguyên vật liệu, nâng tỷ lệ nội địa hóa lên trên 50% trong các ngành trọng điểm. Đồng thời, chú trọng đầu tư vào chuỗi cung ứng xanh - sạch, đáp ứng các chuẩn mực ESG cũng như thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất - xuất khẩu.
Lãnh đạo Sở Công Thương khuyến nghị
