Gần 50% thanh, thiếu niên Mỹ lo ngại mạng xã hội làm tổn thương sức khỏe tâm thần

Trong cuộc khảo sát hơn 1.000 thanh, thiếu niên Mỹ do Trung tâm Nghiên cứu Pew thực hiện vào cuối năm ngoái, gần một nửa cho biết, họ đã chủ động cắt giảm thời gian sử dụng điện thoại thông minh và mạng xã hội. Nguyên nhân đến từ lo ngại ngày càng gia tăng về tác động tiêu cực của công nghệ đối với sức khỏe tâm thần của giới trẻ.

Vấn đề sức khỏe tinh thần và thể chất liên quan đến mạng xã hội hiện trở thành mối quan tâm chung của phụ huynh, nhà giáo dục, chuyên gia y tế và cả giới lập pháp.

Báo cáo mới công bố hôm 22/4 vừa qua của Pew cho thấy, gần 50% thanh, thiếu niên Mỹ tin rằng, mạng xã hội chủ yếu gây ảnh hưởng tiêu cực đến người cùng độ tuổi và một tỷ lệ tương đương cũng đang cố gắng giảm bớt việc sử dụng các nền tảng này.

Bản khảo sát, được tiến hành vào tháng 9 và 10/2024 với 1.391 thanh, thiếu niên từ 13 đến 17 tuổi cùng phụ huynh của họ, hé lộ một thực tế đáng lo, 48% thiếu niên cho rằng, mạng xã hội gây hại, so với chỉ 32% vào năm 2022. Dù vậy, chỉ 14% cho rằng, bản thân bị ảnh hưởng tiêu cực, tăng nhẹ từ 9% so với 2 năm trước.

Đáng chú ý, 45% thiếu niên thừa nhận họ dành quá nhiều thời gian trên mạng xã hội, và 44% đã nỗ lực giảm bớt thời lượng sử dụng. Một thiếu niên chia sẻ trong báo cáo rằng: “Việc sử dụng mạng xã hội quá mức đang góp phần dẫn đến trầm cảm ở những người cùng độ tuổi tôi. Mọi người dễ bị ảnh hưởng bởi những ý kiến vô danh và điều đó khiến tâm lý nhiều người bị bào mòn”.

Trong bối cảnh này, các nhà lập pháp và chuyên gia đang gia tăng áp lực buộc các công ty mạng xã hội phải có trách nhiệm hơn. Năm ngoái, Tổng Y sĩ Mỹ, ông Vivek Murthy - một chức danh tương đương "bác sĩ trưởng quốc gia", là người định hướng dư luận và chính sách về các vấn đề sức khỏe cộng đồng đã kêu gọi dán nhãn cảnh báo trên ứng dụng, tương tự như thuốc lá hay rượu.

Úc trở thành quốc gia đầu tiên cấm thanh, thiếu niên dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội, trong khi bang Utah (Mỹ) đã ban hành luật yêu cầu xác minh độ tuổi người dùng khi tải ứng dụng.

Báo cáo của Pew cho thấy, tác động của mạng xã hội đối với thanh, thiếu niên không đồng đều mà có sự khác biệt rõ rệt theo giới tính, chủng tộc và sắc tộc. Đáng chú ý, các bé gái tuổi teen dễ bị tổn thương hơn, nhiều em cho biết mạng xã hội ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ, năng suất học tập, sức khỏe tâm thần và lòng tự tin, tần suất cao hơn đáng kể so với các bạn nam cùng lứa.

Những kết quả này không phải là mới. Một nghiên cứu từ năm 2019 từng chỉ ra rằng, mối liên hệ giữa mạng xã hội và trầm cảm có xu hướng mạnh hơn ở trẻ em gái.

Nguyên nhân được cho là mạng xã hội dễ khiến các em gái trở thành mục tiêu bị bắt nạt, đồng thời, làm xói mòn thời gian dành cho những hoạt động tích cực như nghỉ ngơi và kết nối đời thực.

Năm 2021, các tài liệu nội bộ bị rò rỉ từ Meta - công ty mẹ của Facebook và Instagram càng làm dấy lên lo ngại. Theo đó, nghiên cứu của chính Meta từng thừa nhận Instagram khiến “1/3 bé gái tuổi teen cảm thấy tồi tệ hơn về hình ảnh cơ thể”.

Kể từ đó, Meta đã bắt đầu triển khai loạt biện pháp cải thiện trải nghiệm cho người dùng trẻ, bao gồm cả công cụ AI mới nhằm phát hiện các trường hợp khai man tuổi.

Đáng chú ý, các bé gái (48%) cũng có xu hướng chủ động cắt giảm thời gian dùng mạng xã hội nhiều hơn các bé trai (40%).

Trong khi đó, sức khỏe tâm thần của thanh, thiếu niên nói chung tiếp tục là mối lo lớn đối với cả phụ huynh và bản thân giới trẻ, 89% phụ huynh và 77% thanh, thiếu niên được khảo sát thừa nhận họ “hơi” hoặc “rất” lo ngại về vấn đề này.

Tuy nhiên, cách nhìn nhận về nguyên nhân lại có khoảng cách rõ rệt: 44% phụ huynh cho rằng mạng xã hội là tác nhân hàng đầu gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tâm thần của con cái, trong khi chỉ 22% thanh, thiếu niên đồng tình.

Một bà mẹ chia sẻ trong khảo sát rằng: “Công nghệ khiến trẻ sợ sai, ngại khám phá và kém sáng tạo. Chúng mất dần khả năng tự giải quyết vấn đề, dù là trong các mối quan hệ hay cuộc sống thường ngày”.

Dù vậy, mạng xã hội không chỉ toàn mặt tối. Gần 60% thanh, thiếu niên cho biết, đây là nơi giúp họ thể hiện bản thân một cách sáng tạo. Nhiều em cũng đánh giá cao vai trò của mạng xã hội trong việc cập nhật thông tin và giữ liên lạc với bạn bè.