Giáo viên nhận định đề thi Ngữ văn lớp 10 của Nghệ An khó có điểm cao

Học sinh thành phố “thiệt thòi”

Với nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy môn Ngữ văn, cô giáo Kim Hương - Trường THCS Nghi Ân (thành phố Vinh) cho biết, thích đề thi năm nay, cảm nhận đầu tiên là đề thi không khó, sát với cấu trúc đề thi tham khảo. Tuy nhiên, với tính chất là kỳ thi đầu tiên thực hiện theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, đề thi chưa đáp ứng được mong mỏi của toàn bộ giáo viên: Chúng tôi trông chờ một đề thi vừa sức đại trà toàn tỉnh. Nhưng đề thi này, không chỉ học sinh mà giáo viên cũng bất ngờ.

Đi sâu hơn về đề thi năm nay, cô Kim Hương nói rằng, ở phần đọc hiểu, với học sinh thành phố, nhiều em sẽ lấy trọn 4 điểm. Nhưng ở câu nghị luận xã hội, câu chiếm đại đa số điểm thì quá thiệt thòi với nhiều học sinh, đặc biệt là học sinh thành phố. Câu tự luận bàn về vấn đề “lưu truyền trò chơi dân gian” là một câu hỏi thiết thực với học sinh về văn hóa, một vấn đề đang bị “khuyết” ở giới trẻ. Nhưng nội dung này lại nằm ngoài suy nghĩ của học sinh, giáo viên và tất cả đều bất ngờ. Lâu nay, các nhà trường chủ yếu dạy các vấn đề nghị luận xã hội xoay quanh những sự việc gắn với thực tiễn, như lịch sử, câu chuyện hòa bình, các vấn đề về thế hệ trẻ. Do đó, một đề thi nằm ngoài suy nghĩ sẽ làm khó học sinh.

“

Đề thi năm nay, các em có thể hiểu cấu trúc, hiểu cách làm bài nhưng các em sẽ không đủ vốn sống để viết thật sâu. Như với học sinh thành phố, các em không được tiếp xúc nhiều với trò chơi dân gian, các hoạt động của nhà trường như hội chợ xuân cũng chủ yếu là truyền bá hình thức chứ không thực chất. Vì vậy các em sẽ khó có trải nghiệm để viết thành một bài văn hoàn chỉnh, đạt điểm cao.

Cô giáo Kim Hương - Trường THCS Nghi Ân (thành phố Vinh)

Khó có điểm cao

Đọc kỹ đề thi môn Ngữ văn, cô giáo Lê Hương – giáo viên Ngữ văn của Trường PT Dân tộc nội trú THCS Kỳ Sơn cũng bày tỏ sự lo lắng khi dự đoán đề thi năm nay sẽ không có nhiều điểm cao, điểm trung bình có thể cũng sẽ không đạt như năm trước. "Tôi nghĩ rằng đề thi này nếu không linh hoạt về đáp án, điểm thi sẽ không như kỳ vọng".

Phân tích sâu vào đề thi và đặt trong bối cảnh học sinh ở các huyện miền núi, cô Hương cho biết, ở phần đọc hiểu (4 điểm), ngay từ câu đầu tiên học sinh đã dễ bị nhầm lẫn: Mới nhìn qua thì đề dễ nhưng có thể “đánh lừa” học sinh. Trong trích đoạn nhân vật “tôi” khá chìm nhưng lại nổi lên nhân vật Tùng. Vì thế, nếu lập trường học sinh không vững, các em sẽ lung lay trong việc nhận diện ngôi kể số 1 và ngôi số 3. Bên cạnh đó, phần dữ liệu trích đoạn văn xuôi khá dài. Vì thế, từ câu 2 trở đi học sinh phải đọc ý văn bản mới làm tốt bài thi. Trong khi hiện nay kỹ năng đọc của học sinh hạn chế, lười đọc và nếu học sinh không đọc truyện, đọc ký nhiều sẽ khó hiểu văn bản.

Ở bài nghị luận xã hội, cô giáo Lê Hương cũng cho rằng, việc lưu giữ bảo tồn văn hóa là một vấn đề “nóng” hiện nay nhưng là vấn đề mang tính lâu dài. Tuy nhiên, với học sinh, cần đưa vào những vấn đề “nóng ”mang tính thực tiễn như lịch sử, đất nước, tuổi trẻ, công nghệ, các vấn đề mang tính thời đại. Ngoài ra, một số giáo viên có ôn về vấn đề “văn hóa dân tộc”, chứ rất ít ôn về “trò chơi dân gian”. Học sinh làm tốt bài thi này, phải biết vận dụng từ văn hóa sang trò chơi nhưng số này không nhiều bởi các em thiếu kiến thức thực tế.

“

Tôi đang tự hỏi, học sinh thành phố hiện nay các em có biết về trò chơi dân gian nữa hay không. Các em ở đó, rất thông minh linh hoạt nhưng nếu không có vốn sống các em sẽ không vận dụng được. Còn ở trường chúng tôi, các em được tiếp xúc với trò chơi dân gian nhiều nhưng các em lại không linh hoạt để vận dụng. Ở đề thi này nếu muốn có điểm 9 trở lên, các em phải chắc kiến thức, phải có vốn sống thực tế, đưa quan điểm thực tế vào cuộc sống. Cụ thể, trong câu hỏi này học sinh phải nhận diện thực trạng hiện nay, con người hiện nay, thái độ với trò chơi dân gian. Từ mai một, lãng quên phải thức dậy và đưa ra giải pháp.

Cô giáo Lê Hương – giáo viên Ngữ văn Trường PT Dân tộc nội trú THCS Kỳ Sơn

Đề thi chưa tạo được “hứng thú” cho thí sinh

Theo thầy Nguyễn Ngọc Nam - giáo viên Ngữ văn Trường THCS Tôn Quang Phiệt, huyện Thanh Chương đánh giá tổng quan, đề thi Ngữ văn năm nay bám khá sát với mục tiêu, yêu cầu cần đạt của chương trình Giáo dục phổ thông 2018 – phát huy năng lực người học. Đồng thời cũng đúng với hướng dẫn cấu trúc đề thi tham khảo mà Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành trước đó.

Nhìn vào đề, thấy có sự kết nối chặt chẽ giữa 2 phần đọc hiểu và phần viết trong mạch chung của đề. Ngữ liệu của đề thi là đoạn trích trong tác phẩm "Trên đôi cánh chuồn chuồn" của tác giả Trần Đức Tiến có dung lượng vừa phải. Đây là truyện ngắn giàu chất thơ, đậm đặc yếu tố văn hóa. Ngữ liệu của phần đọc hiểu cũng được sử dụng trong câu phân tích nhân vật của phần viết. Đồng thời cũng kết nối với chủ đề văn hóa – trò chơi dân gian ở câu nghị luận xã hội.

Tuy nhiên, thầy Nam cho biết, nếu đặt vào vị trí học sinh, thì đề thi này là thách thức không nhỏ, và phân hóa khá rõ nét giữa học sinh khá và giỏi.

Ngay từ câu hỏi đầu tiên của phần đọc hiểu đã không đơn giản, dù nó ở mức độ nhận biết. Cụ thể, nếu đọc phần đầu của đoạn trích, học sinh dễ xác định được là ngôi kể thứ nhất (người trong cuộc), nhưng đọc tiếp đến phần cuối, điểm nhìn lại nghiêng sang ngôi kể thứ 3 (người kể chuyện). Bởi người trong cuộc có thể biết tất cả các sự việc xảy ra với từng nhân vật thì không hợp lý.

Với câu hỏi và ngữ liệu như vậy, có học sinh trả lời ngôi kể thứ 1, có em trả lời ngôi kể thứ 3, cũng sẽ có em trả lời kết hợp 2 ngôi. Bản thân tôi không biết đáp án mà ban giám khảo đưa ra như thế nào, nhưng ngay ở câu hỏi đầu tiên có yếu tố nhiễu như vậy, học sinh không vững vàng kiến thức sẽ gặp lúng túng.

Về chủ đề văn hóa của câu hỏi nghị luận xã hội - trò chơi dân gian sẽ “vừa quen, vừa lạ”. Với người lớn, chúng ta sẽ thấy gần gũi, quen thuộc vì đã trải qua thời thơ ấu, nhưng học sinh ngày nay, nhất là những em ở thành phố, không có môi trường để tham gia trò chơi dân gian, không được tổ chức thường xuyên, các em sẽ thấy lạ lẫm và khó.

“

Trò chơi dân gian hiện được đưa vào trường học, nhưng thực tế mới chỉ khuấy động và triển khai rộng rãi trong vài năm lại đây. Các hoạt động cũng chủ yếu tổ chức trong các dịp lễ, Tết, hoạt động trải nghiệm, ngoại khóa nên không thường xuyên. Học sinh có thể nhận biết, phân tích ý nghĩa của trò chơi dân gian, nhưng để tìm hiểu sâu về ý nghĩa của nó không đơn giản, khó vạch ra luận điểm rõ ràng cũng như tìm dẫn chứng, giải pháp thuyết phục, phù hợp.

Thầy giáo Ngọc Nam, giáo viên Ngữ văn Trường THCS Tôn Quang Phiệt, huyện Thanh Chương

Thầy Nguyễn Ngọc Nam cho biết, trong quá trình dạy, ôn thi cho học sinh lớp 9 năm nay, nhiều giáo viên quan tâm đến mảng văn hóa, thời sự, xã hội để định hướng cho học sinh trong làm bài. Tuy nhiên, tâm lý học sinh thường sẽ bám sát vào các vấn đề nổi bật của đất nước, của giới trẻ. Hiện nay, với chương trình Giáo dục phổ thông 2018, không còn chuyện “dạy tủ, học tủ”, nhưng với một đề thi ngược với luồng suy nghĩ của học sinh, trong phòng thi các em thấy bất ngờ là dễ hiểu.

Về ý kiến của học sinh rằng đề văn dài, thầy Nam cho rằng, các câu hỏi của đề thi nhìn chung rõ ràng, nhưng dung lượng bài thi đáp ứng yêu cầu là khá dài. Đề thi hiện nay được ra theo hướng phát huy năng lực người học, ngữ liệu không nhất thiết ở trong sách giáo khoa mà có thể lấy bất kỳ và yêu cầu học sinh phân tích.

Nhưng trong bối cảnh thời gian 120 phút, đề thi ngược với những gì các em suy nghĩ thì để đọc, nhận diện, bắt nhịp ngữ liệu, phân tích nhân vật, xử lý tốt bài làm thì khá là khó khăn. Vì vậy, đề thi này, phổ điểm từ 7-8 sẽ phổ biến, còn từ 9 điểm trở lên sẽ rất khó.

“

Tôi cũng thấy hơi tiếc với một đề thi Ngữ văn năm nay, và cho rằng sẽ khó tạo hứng thú cho các em trong khi làm bài thi. Đặt trong bối cảnh đất nước có nhiều sự kiện sôi nổi, đời sống học đường cũng đặt ra những vấn đề mới được học sinh quan tâm. Nếu như đưa ra các vấn đề xung đột lứa tuổi, cách biệt thế hệ, các mối quan hệ bạn bè, gia đình, suy nghĩ về lịch sử truyền thống… sát sườn với tâm lý, độ tuổi học sinh thì các em sẽ hứng thú, say mê viết hơn.

Thầy giáo Nguyễn Ngọc Nam - giáo viên Ngữ văn Trường THCS Tôn Quang Phiệt, huyện Thanh Chương